E-demokratija — panaceja dlja Ukraїny?

Ukraїna bidna ne tomu, ščo їj brakuje pryrodnih bagatstv čy ljudśkogo potencialu. Zagaľnovidoma usim mantra: problema v korupciї, jaka prosočylasja v kožnu najmenšu diljanku suspiľnogo i deržavnogo žyttja. Neju otrujeno vse: systema osvity, ohorony zdorov’ja, pravoohoronni organy i sam deržavnyj aparat. Na peršyj pogljad, utvorjujeťsja zamknene kolo: košty rozpodiljajuťsja nespravedlyvo, malo ščo funkcionuje naležnym čynom, a zadarma j bez perspektyvy malo hto ne hoče dokladaty zusyľ dlja togo, ščob cju sytuaciju zminyty. I naviť, koly zdajeťsja, ščo ce kolo nemožlyvo prolamaty u kraїni z desjatylitńoju (stolitńoju?) istoriї habariv i nepotyzmu, varto zvernuty uvagu na pryjomy, jaki možuť stvoryty fundament dlja podolannja cijeї «hvoroby». Na čomu ž ğruntujeťsja demokratija śogodni? 

Elektronna demokratija — nastupnyj krok u boroťbi

Vyrišaľne slovo u ćomu konteksti kryjeťsja za cyfrovymy tehnologijamy, za dopomogoju jakyh možna zabezpečyty prozorisť pid čas pryjnjattja rišeń na vsih rivnjah vrjaduvannja. U sytuaciї, koly kožen golos, kožna zajava fiksujeťsja u pam’jati komp’jutera, možlyvisť «daty habarja» za zakrytymy dveryma prosto-taky znykaje. Potribno minimizuvaty vzajemodiju gromadjan z deržavnymy službovcjamy, a kožen ruh «zapam’jatovuvaty» za dopomogoju cyfrovyh tehnologij.

Povčytysja možna u susidiv — Estonija prodemonstruvalaPryklad dlja Ukraїny — čym vabyť elektronna Estonija nadzvyčajnyj uspih u vyrodžennja systemy elektronnogo vrjaduvannja. Vsi struktury deržavnogo aparatu ob’jednani u jedynij systemi programnogo zabezpečennja — X-Road. Tut golosujuť onlajn, a elektronnu deklaraciju možna zapovnyty za ličeni hvylyny.

Ukraїna mogla b prosto perejnjaty čymalo rišeń, jaki buly zastosovani ščodo bankivśkoї systemy, elektronnyh pasportiv, osvitnih program z cyfrovoї gramotnosti, jaki zdijsnjuvalysja za pidtrymky estonśkogo urjadu

Janika Merilo, radnycja mera Lvova z pytań innovacij

Proces sproščennja ščodennogo žyttja šljahom jogo pryšvydšennja ta avtomatyzaciї procesiv matyme pomitnyj efekt dlja usih suspiľnyh grup, tverdyť Merilo.

Z čogo počynaty?

Vlasne pravovi napracjuvannja i namir vtilyty reformy v Ukraїni je. Tak, napryklad, tryvaje obgovorennja Koncepciї ta planu rozvytku elektronnoї demokratiї v Ukraїni. U nij okresljujeťsja čymalo ambitnyh planiv:

• udoskonalennja mehanizmu podannja ta rozgljadu elektronnyh petycij,
• elektronni konsuľtaciї z gromadjanamy,
• rozrobka pravovyh aktiv dlja zabezpečennja elektronnogo golosuvannja,
• udoskonalennja instrumentiv elektronnoї demokratiї,
• zabezpečennja rozvytku vidkrytyh danyh toščo.

Ideaľnyj recept dlja boroťby z korupcijeju. Adže jak sfaľsyfikuvaty vybory, jakščo legko možna peregljanuty do čyjogo elektronnogo pasporta prykriplenyj toj čy inšyj golo?. Abo jak pryhovaty fakt vytraty grošej ne za pryznačennjamy, jakščo vsi dokumenty dostupni na sajtah vidomstvJak braty Gurśki populjaryzujuť vidkryti dani v Ukraїni?

Ščoby biľšisť ukraїnciv mogla viddaty svij golos onlajn, potribno popracjuvaty ne lyše nad vyznačennjam blagorodnyh cilej, ale j nad nadannjam їm konkretnoї možlyvosti postavyty «hrestyk» onlajn za vpodobanogo kandydata.

Dostup do internetu jak zaporuka reform

Perš niž govoryty pro mediagramotnisť ta rozuminnja, jak korystuvatysja komp’juterom ta internetom, dlja togo, aby funkcionuvala elektronna demokratijaU Kyjevi zaprovadyly e-rejestr mistjan ta systemu videonagljadu, potribno zabezpečyty tehnikoju biľšisť naselennja. Vlasne ce i je peredumovoju dlja podaľšogo rozvytku elektronnyh servisiv ta ukriplennja demokratyčnogo procesu pryjnjattja rišennja.

Jak cju problemu rozv’jazaly v Estoniї? Zrozumivšy, ščo z nyźkyj riveń pronyknennja internetu gaľmuje jak ekonomičnyj rozvytok, tak i možlyvisť zvesty systemu elektronnogo vrjaduvannja, u kraїni buv stvorenyj fond Look@World, do jakogo dolučylysja TOP-10 kompanij. Їhnja meta — zbiľšyty pronyknennja internetu v Estoniї.

V ramkah cijeї iniciatyvy i koštom fondu bulo provedeno trening dlja 100 tys osib ta sporudženo blyźko 500 vidkrytyh točok dostupu.

Nyni fond «žyve» dali ta zajmajeťsja pytannja informacijnoї bezpeky. Meta jogo dijaľnosti, sered inšogo, poljagaje u tomu, ščoby zrobyty deržavne programne zabezpečennja prostišym dlja korystuvačiv ta nadaty neobhidni konsuľtaciї dlja korystuvannja elektronnymy pasportamy«Bobry ocinjať»: Bezpaperovyj dokumentoobig «Papka24» staje open-source.

Ukraїni takož čas pomirkuvaty nad tym, skiľky ž naspravdi ljudej zmožuť korystuvatysja možlyvostjamy elektronnoї demokratiї ta elektronnogo vrjaduvannja. I počaty aktyvniši zminy u ćomu naprjamku.