Denys Gurśkyj: «Ne treba dotjaguvaty vse do globaľnogo, sprobujte vyrišyty ščoś lokaľne»

Na śogodnišnij deń vyklykaje zanepokojennja nyzka problem ekosystemy startapiv ta vyrišennja biľšosti zadač, jaki stojať pered ukraїnśkymy startapamy. Komanda 1991 Open Data IncubatorOpen Data Incubator predstavyv nyzku servisiv dlja terytoriaľnyh gromad namagajeťsja їh vyrišuvaty v tomu čysli j z dopomogoju deržavy. U 2014-2016 rokah vony aktyvno zajmalysja reformoju vidkrytyh danyh i, zokrema, bagato zrobyly dlja togo, aby cja reforma vidbulasja.

Čomu Ukraїna vse šče ne je tehnologičnym habom?

Na śogodnišnij deń v Ukraїni je pevna kiľkisť inkubatoriv i akseleratoriv, jaki, mabuť možna pererahuvaty na paľcjah odnijeї ruky. V toj čas jak, napryklad, u Toronto cja cyfra perevyščuje 50 tiľky v odnomu misti, v odnij velykij kraїni. Na dumku Gurśkogo, nerozvynenisť samoї ekosystemy govoryť pro te, ščo kiľkisť startapiv prosto ne može buty velykoju v Ukraїni. Krim togo, universytety duže intensyvno zalučeni v tyh kraїnah, de ekosystema startapiv je na vysokomu rivni. Podyviťsja na svit Pivničnoї Ameryky, podyviťsja na Jevropu – praktyčno v kožnomu universyteti je svoja innovacijna akseleracijna programa, z jakoju spivpracjujuť investory.

Za slovamy Gurśkogo, u našoї kraїny je vsi peredumovy dlja uspihu. Tut — velyka kiľkisť programistiv, velyka kiľkisť miscevyh fondiv, jaki stverdžujuť, ščo vony investujuť. Je ukraїnśki startapy z velykoju kiľkistju uspišnyh istorij. Ale my stykajemosja z tym, ščo Ukraїna vse šče ne je takym centrom innovacij jak, napryklad, IzraїľIzraїľśka osvita ta praktyky STEAM — čogo varto povčytysja Ukraїni.

Investyciї ta raundy — šče ne vse

Ukraїnśki startapy pidnimajuť groši, vony aktyvno proslavljajuť Ukraїnu po vśomu svitu, ale naspravdi ce ne zovsim tak. Oskiľky ti groši, jaki vy možete pidnjaty v Ukraїni, najčastiše ne dosyť korysni. A ti velyki groši, jaki vy možete pidnjaty za mežamy Ukraїny, vymagajuť obov’jazkovoї inkorporaciї za kordonom. I vyhodyť, ščo zasnovnykiv startapiv z Ukraїnoju pov’jazuje tiľky biografija cyh samyh ljudej. Ce — amerykanśki, poľśki, čeśki, brytanśki jurydyčni osoby, jaki otrymaly otrymaly finansuvannja vid zakordonnyh fondiv.

Krim vśogo inšogo, je analityka, jaku robyly u PricewaterhouseCoopers: biľša častyna našyh talanovytyh ljudej vse ž taky zadijana v autsorsyngu. Diapazon zarplat vid $2 do $4 tys na misjać zmušuje talanty pracjuvaty na korysť zakordonnyh kompanij, ale ne stvorjuvaty produkty «tut i zaraz», tomu ščo ce dovgo, ryzykovano, nezrozumilo toščo. Krim togo, konvertuvaty tyh, hto zadijanyj v autsorsyngu, v startapy praktyčno nemožlyvo. Ci ljudy znahodjaťsja v nadto «teplomu» i pryjemnomu misci.

— U nas je frilansery, i sudjačy z uśogo, frilansery — ce ljudy, jaki zvykly braty na sebe vidpovidaľnisť, vony stvorjujuť produkty sami, vony sami nesuť povnu materiaľnu i jakisnu vidpovidaľnisť za produkt, jakyj їm dovodyťsja rozrobljaty, i oś vony možuť staty potencijnymy startapamy.

Problemy, porodženi problemamy

Denys Gurśkyj nagološuje: v Ukraїni nemaje voronky, jaka dostatńo potužna, dlja togo, ščob zabezpečyty kraїnu dostatńoju kiľkistju proektiv. Universytety ne zalučeni, miśkyh inkubatoriv duže malo — i mista ne beruť učasti u tomu, ščoby stvorjuvaty ekosystemy vseredyni mist. Krim uśogo ćogo, nyźkomaržynaľni možlyvosti eksportu pryzvodjať do togo, ščo proekty abo pereprodajuťsja zadeševo, naviť jakščo podyvytysja na sumu ugody, i vona zdajeťsja vysokoju. Takož čymalo fahivciv obyrajuť autsorsyng porivnjano zi startapamy. Krim togo, nemaje posivnogo finansuvannja abo jogo malo.

— Z togo ščo my v «1991» namagalysja vyrišyty i daty vidpovidi na ci problemy, u nas vyjšlo nastupne: my aktyvno zajmalysja reformoju vidkrytyh danyh, a vidkryti dani vony zavždy ukraїnśki, vony dozvoljajuť rozvernuty proekty v našij kraїni dosyť švydko. Vzjav odyn nabir danyh, drugyj nabir danyh, zrobyv dodatok po pošuku najdeševšogo poblyzu insulinu v odyn klik – ce robota dlja programista na dva dni, i ty vže zapustyvsja na rynku, vže testuješsja, i vže maješ, ščo eksportuvaty, u tebe je terabajt danyh.

Krim togo, startapy, jaki narodžujuťsja v Ukraїni, namagajuťsja odrazu vyrišuvaty jakiś velyki problemy – Gurśkyj vvažaje, ščo ćogo robyty ne slid. Ne treba dotjaguvaty svoje bačennja iz rivnja Hersona, Odesy abo Lvova do rivnja jakoїś globaľnoї ekosystemy: sprobujte vyrišyty hoča by ščoś lokaľne, sprobujte pobačyty ti vyklyky, jaki stojať pered Ukraїnoju i počniť vyrišuvaty odyn iz nyh. Ce te, ščo potribno, te, ščo zabezpečyť švydke zrostannja.

— U nas problemy kudy ne pogljań: medycyna, infrastruktura, energetyka… Startapy, jaki vyručajuť galuzi i veduť їh do uspihu – їh na paľcjah možna pererahuvaty, їh zovsim nebagato. Tomu ce — toj «blakytnyj okean», kotryj možna braty i v jakomu možna «plavaty».

Ne varto takož ignoruvaty potencial donorśkyh koštiv ta dolučennja deržavnyh instytucij, pidkresljuje Denys Gurśkyj: «Ja vpevnenyj, ščo abo vy znajete osobysto jakyhoś ljudej, jaki zaraz pryjšly do vlady, abo u vas je znajomi, jaki točno znajuť kogoś u ministerstvi, v miśkij administraciї, abo v departamenti jakogoś miśkogo pidpryjemstva, ce vse ljudy, jaki z namy razom vyrosly i zaraz šukajuť jakogoś rišennja dlja kraїny. Odna sprava stvorjuvaty startap samostijno, a inša sprava – robyty jogo razom iz jakojuś velykoju instytucijeju».

Potencial rynku

Rynok danyh v JevrosojuziŠčo vam varto znaty pro rouminğ u kraїnah JeS ocinjujeťsja majže v $300 mlrd za kiľka rokiv. Kiľkisť ljudej, zadijanyh u ńomu – kolosaľna. Po-perše, ce dozvoljaje ekonomyty košty v tradycijnyh biznesah za rahunok pryjnjattja pravyľnyh rišeń, po-druge, dozvoljaje švydko rozvertaty dodatky i novi absoljutno servisy dlja rynku. Krim ćogo, Ukraїna zajmaje čempionśki pozyciї: reforma vidkrytyh danyhVidkrytyj miľjon: Open Data Incubator dasť 1,5 mln grn dlja startapiv pryzvela do togo, ščo deržsektor počynaje povertatysja oblyččjam do IT-spiľnoty i biznesu v cilomu. Možlyvo, ce ne zavždy pracjuje takym čynom, ščo vy pišly v deržsektor i tam prjamo vse vidkryto, i vy berete z cym grajetesja. Ale je možlyvisť potrapyty i vidkryty te, ščo v pryncypi davno vže malo by buty vidkryto, vy ce počynajete vykorystovuvaty i ci dani vže ne pryhovani. Taka možlyvisť je i cja systema pracjuje. Biľše togo, je portal vidkrytyh danyh, na jakomu možna znajty duže bagato vśogo cikavogo. Za zakonom v Ukraїni maje buty vidkryto biľše 300 rejestriv:

— Ja pam’jataju toj žahlyvyj 2015 rik, koly dovodylosja kožnogo dnja prosto nogamy vybyvaty ci dani, cej spysok, i ci pidpysy, ale ce stalosja, ci dokumenty je i my z vamy majemo pravo na nyh. Krim togo, zajava administraciї Trampa govoryť pro te, ščo Ukraїna vse-taky bude otrymuvaty velyku kiľkisť dopomogy. $200 mln buduť vydileni Ukraїni na nastupnyj rik na provedennja ključovyh reform, i ce — ne oboronna galuź, a vse te, ščo ja zgaduvav do ćogo. Ce ohorona zdorov’ja, infrastuktura, antykorupcija, innovaciї – vse, na čomu v pryncypi možna buduvaty proekty.

Jak deržava može staty učasnyceju procesiv

Naostanok Gurśkyj naviv nyzku prykladiv — proektiv, ščo vypustylysja z «1991». AGRIEYE — odeśkyj startap — rozrobyv spektraľnu kameru dlja drona, jaka dozvoljaje vymirjuvaty temperaturu ta vologisť ğruntu, i Ministerstvo agropolitykyBlockchain zapustjať dlja zemkadastru Ukraїny vidkrylo dlja nyh nabir danyh, jakyj nazyvajeťsja «Agrohimpasporty» (himičnyj sklad ğruntu, jakyj zamirjujeťsja raz v pivroku). Shrestyvšy vsi ci dani razom, komanda zrobyla dodatok dlja ukraїnśkyh fermeriv, zalučyla lokaľnogo investora ta zaraz prodovžuje rozvyvatysja.

Šče odyn iz proektiv NAVIZOR — ce komanda z Ivano-Frankivśka, jaka zbyraje informaciju zi smartfoniv i dajuť її Ministerstvu infrastrukturyMininfrastruktury planuje zapustyty nyzku potjagiv do kraїn JeS ta onovyty porty pro jakiś dorožńogo pokryttja. Na akselerometri vydno, koly i skiľky raziv vaša mašyna pidstrybnula, koly u vas baza zi 100 tys klijentiv – možna robyty jakiś vysnovky.

Digital Police domovylysja zi ľvivśkoju policijeju pro te, ščo vony očyščujuť i depersonalizujuť rejestr pro zločyny — i u vas je tiľky adresa, typ zločynu i čas jogo skojennja. Vony ne staly nanosyty ci dani na kartu, a rozrobyly simejni pakety, kotri prodajuť dodatok, i vlasne kažučy, vy možete otrymaty spoviščennja na smartfon, koly vy vhodyte v nebezpečnu zonu. Abo vy možete pereviryty čy nebezpečno parkuvatysja v ćomu misci i zalyšaty avto na nič, bo možlyvo na cij vulyci v mynulomu roci vykraly mašynu.

Odyn iz proektiv, jakyj vizualizuje dani Deržkaznačejstva i daje povnu analityku po tranzakcijah vsih deržpidpryjemstv, maje nazvu «007». Vony pracjujuť tiľky z vidkrytymy danymy — i ce odyn iz serjoznyh big-data proektiv, jakyj śogodni pracjuje z deržsektorom. Usi ci proekty buly pidtrymani, otrymaly jakeś finansuvannja.

— Na žaľ, my sami ne možemo davaty finansuvannja tym startapam, jaki do nas zahodjať na programu, my možemo lyše dopomogty znajty finansuvannja. Za mynulyj rik my dopomogly našym startapam-vypusknykam zibraty trohy biľše pivmiľjona dolariv iz donorśkyh j investycijnyh džerel.

Denys Gurśkyj zaklykaje zvernuty uvagu na robotu z danymy ta spivpracju z deržavoju v plani polityčnoї pidtrymky, piaru, prohannja pro rekomendaciju po znahodžennju švydkyh pilotovanyh klijentah. Ce — odyn iz tyh sposobiv, jakym čynom startapy v Ukraїni možuť buty uspišnymy, pilotujučyś tut, pidnimajučy nevelykyj raund tut, i počynajučy svoju dijaľnisť povnocinno tut, potim eksportujučy, zalyšajučy tut R&D.