Čuži proty svoїh: Jak sankciї proty 2 socmerež ta 1 pošukovyka (ne) zminyly Ukraїnu

Jakymy buly osnovni stereotypni argumenty proty cyh sankcij?

Jak i u vypadku iz movnymy kvotamyKvoty na telebačenni pidpysano Prezydentom Ukraїny na tele- ta radioefir, odrazu znajšlasja cila armija ohočyh pojasnyty, čomu vid podibnyh sankcij «bude tiľky girše». Do čysla najbiľš tyražovanyh tez vidnosyly taki tverdžennja:

• Zaborony amoraľni i zaprovadžujuť cenzuru. Zaborona rosijśkyh socmerež ne obğruntovana ničym, krim bažannja vladnoї elity.
• Sankciї ne pracjuvatymuť, bo spryčynjať vtraty ukraїnśkoї ekonomiky.
• Pidsankcijnym programnym produktam zaminy ne bude, tomu nymy odnakovo buduť korystuvatysja — haj i čerez VPNUkraїncjam radjať ne korystuvatysja bezkoštovnymy VPN-servisamy.
  

Naskiľky aktuaľnym bulo pytannja ekonomičnyh sankcij u 2017-mu, jakščo vijna tryvala vže 3 roky?

Z odnogo boku, servis, kotryj u rozpal podij ljutogo 2014-go pokazuvav «zatory» ta perekryttja usih mostiv stolyci Ukraїny v toj čas, koly žodnyh perekryttiv ta zatoriv ne bulo, mav buty vidpovidnym čynom pokaranyj šče u 2014 roci pislja padinnja prorosijśkoї dyktatury togočasnogo urjadu ta prezydenta. Z inšogo boku, neobğruntovane blokuvannja zamisť ekonomičnyh naslidkiv same u takomu vypadku skydalosja najbiľše na cenzuru. Tomu sankciї zaprovadyly same jak naslidok aneksiї Krymśkogo pivostrova, rozv’jazannja vijny na Shodi, terorystyčnoї ataky na malazijśkyj litak ta nyzky inšyh zločyniv z boku Kremlja — a ne prosto tomu, ščo komuś «ne podobajeťsja» nyzka onlajn-servisiv iz RF.

Krim togo, do zaprovadžennja ekonomičnyh sankcij — ne lyše z boku Ukraїny — pryzvela šče nyzka podij:

• spalah virusnogo zaražennja za dopomogoju programnogo zabezpečennja M.E.Doc ta epidemija virusu NotPetyaPetya, NotPetya ta 7 golovnyh vysnovkiv pislja najbiľšoї hakerśkoї ataky — zbytkiv ta padinnja zaznaly urjadovi sajty, energetyčni kompaniї, banky, aeroporty. Metoju bulo ne vymagannja, a zbir informaciї, ta perevirka na micnisť internet-system upravlinnja strategičnymy pidpryjemstvamy. SŠA i Brytanija vidkryto zvynuvatyly hakeriv RF v organizaciї cijeї kiberataky. Bilyj Dim vvažaje, ščo virus NotPetya zavdav zbytkiv na miľjardy dolariv u Jevropi, Aziї, a takož Pivdennij ta Pivničnij Ameryci, i stav najbiľšoju hakerśkoju atakoju v istoriї;
• vtručannja KremljaBadRabbit — ščo varto znaty pro novyj virus i jak unyknuty zaražennja vašogo PK u perebig vyboriv u SŠA z vykorystannjam botoferm, hakerśkyh instrumentiv, virusiv ta sociaľnyh merež. Rezuľtatom staly sankciї proty FSB, GRU, 19 fizyčnyh osib ta kiľkoh organizacij, afilijovanyh iz Kremlem;
• rezuľtaty speciaľnoї dopovidi FBR i ministerstva vnutrišńoї bezpeky SŠA pro hakerśki ataky na amerykanśki ta jevropejśki atomni elektrostanciї, systemy vodopostačannja i energosystemy;
• SŠA i Brytanija zvynuvatyly rosijśkyh hakeriv v ataci na miľjony routeriv po vśomu svitu. Zvynuvačennja pidtrymaly specslužby FRN.

Čy efektyvnymy vyjavylysja blokuvannja ta ekonomični sankciї?

Zgidno z doslidžennjam Factum Group Ukraine, u grudni 2016 roku VK bula na 2 misci v spysku najbiľš vidviduvanyh sajtiv Ukraїny z misjačnym ohoplennjam 66% audytoriї. Doslidžennja Kantar TNS Ukraine u kvitni 2018-go roku pokazuje — ni VK, ni OK, ni Yandex ne vhodjať do TOP-10 ćogo pereliku. Vže u berezni 2018-go ohoplennja «Jandeksu» sklalo 24,74% (proty misjačnogo ohoplennja 63% u grudni 2016-go i 4-go miscja v TOP-10 ukraїnśkyh sajtiv).

Blokuvannja spryjalo suttjevomu znyžennju ohoplennja ukraїnciv rosijśkymy servisamy (popry te, ščo častyna provajderiv porušuvaly vymogy deržavy, a častyna korystuvačiv navčylysja vykorystannju VPN dlja rozblokuvannja sajtiv). Pokaznykom uspišnosti zahodiv ščodo blokuvannja stalo te, ščo rosijanam dovelosja vygaduvaty «obhidni šljahy» — častyna dodatkiv socmerež iz RF zaprovadyly vbudovani VPN. Rozrobnyky z pivnično-shidnogo «susida» naviť zaproponuvaly kastomizovani rišennja dlja smartfoniv, de Android vykorystovuvav vyključno «pidsankcijni» socmereži. Čerez blokuvannja «Jandeks.Metryky» ta inšyh servisiv cijeї kompaniї perestaly zavantažuvatysja ta adekvatno pracjuvaty nyzka sajtiv, kotri pošyrjuvaly čy pošyrjujuť antyukraїnśku propagandu.

Prote jakščo z pošukovykamy ta socmerežamy sytuacija vyrivnjalasja, to z dejakymy navigacijnymy servisamy — ni. Pislja periodu blokuvannja za dejakyj čas «Jandeks.Karty» i «Jandeks.Navigator» znovu staly dostupnymy dlja ukraїnśkyh korystuvačiv, povidomljajuť u InformNapalm. Naša redakcija takož častkovo zafiksuvala vidnovlennja dostupnosti cyh dvoh servisiv iz «rodyny» Yandex. I ce naviť na tli potrapljannja kompaniї do spysku «druziv Putina», neščodavno sformovanogo u SŠA jak rekomendovanogo pereliku osib ta kompanij, proty jakyh dociľno j nadali rozšyrjuvaty sankciї.

Čy vtratyly ukraїnśki kompaniї, startapy ta korystuvači vid prymusovoї vidmovy vid socmerež z RF?

Popry zaljakuvannja tym, ščo malyj ta serednij biznes, jakyj pracjuvav čerez pidsankcijni socmereži, ponese značni vtraty, ćogo ne stalosja. Propaganda, lojaľna do režymu Kremlja, vid samogo počatku perebiľšuvala možlyvyj riveń takyh vtrat, pidkresljujuť u InformNapalm. Jakby taki peredbačennja buly spravedlyvymy, to prognozy rostu VVP Ukraїny v 2017 roci maly b ne spravdytysja v častyni malogo ta seredńogo biznesu ta podatkovyh nadhodžeń vid cyh učasnykiv ekonomičnoї systemy.

Naspravdi vyjavylosja, ščo VVP vyris naviť biľše, niž planuvalosja. U kvitni 2017 roku Vsesvitnij bank prognozuvav ričnyj rist na rivni 2%. U reaľnosti VVP Ukraїny vyris na 2,1%, do togo ž NBU vvažaje, ščo zupynka torgivli z okupovanymy terytorijamy Donećkoї ta Luganśkoї oblastej pryzvela do znyžennja VVP na 0,9%, a takož rist VVP spoviľnyvsja čerez problemy z APK. Tož suttjevogo vplyvu na ekonomiku Ukraїny sankciї proty rosijśkyh servisiv ne maly. Logično prypustyty, ščo pererozpodil rynku (zokrema reklamnogo) na korysť ukraїnśkyh kompanij mig tiľky pozytyvno vplynuty na stan ukraїnśkoї ekonomiky, a ne naškodyty, pidkresljujuť u InformNapalm.

Čy vdalosja zaminyty socmereži, buhgalterśke ta oblikove programne zabezpečennja?

V nyzci sfer vidbulasja pryrodnja zamina sankcijnyh programnyh produktiv ukraїnśkymy čy amerykanśkymy / jevropejśkymy analogamy. Dlja ukraїnśkoї audytoriї pryskorylasja migracija u Facebook (naviť popry skandal iz Cambridge Analytica«Žyty po-novomu» — vsi anonsy ta zminy Facebook na 2018 rik). Cja socmereža zbiľšyla ohoplennja z 42% (dosankcijnyj grudeń 2016-go) do 67,98%. Ljubyteliv kartynok ta korotkyh video zabrav do sebe mobiľnyj servis Instagram, audytorija jakogo vyrosla do 23,87%, ščo na čverť biľše za pokaznyk dosankcijnogo periodu (dani InformNapalm). Poštu ta navigaciju zabraly na sebe Google ta WazeNavigator Waze stav dostupnyj ukraїnśkoju movoju. Servisy vyklyku taksi perebraly na sebe UberUber ocinyv rejtyng ukraїnśkyh klijentiv majže na «vidminno» ta UklonServis taksi Uklon zapustyly u Harkovi.

Jedyna sfera, de poky ščo ne vyznačylosja javnogo peremožcja — ce zaminaOblik po-novomu — v «Oščadbanku» planujuť zapustyty systemu, ščo zaminyť 1S buhgalterśkogo programnogo produktu «1S». Cina, jakisť ta zvyčka — try ključovyh pryčyny, jaki pryzvely do značnogo rozšaruvannja podibnyh rišeń dlja finansovogo ta buhgalterśkogo obliku. Zaraz na rynku odnočasno prosuvajuť ta kupujuť platformy ta programne zabezpečennja vid SAP AG, Microsoft, «IT:Pidpryjemstvo», «Akcent» ta «A2» (oflajn), MASTER:BuhgalterijaOblik po-ukraїnśky — jak pracjuje vitčyznjana aľternatyva «1S», «Dilovod», «Oblik SaaS», «Kaznačej», Oracle ApexBez sankcij — čy vdasťsja Oracle Apex zaminyty «1C» ta inši.

Ščo bude dali?

Sankciї proty rosijśkyh socmerež i «Jandeksu» vyjavylysja uspišnymy: vony vyvely z infrastruktury zbyrannja ta obrobky informaciї pryblyzno tretynu naselennja Ukraїny, pidkresljujuť volontery InformNapalm. Sankciї tryvatymuť ščonajmenše šče 2 roky — otže poky ščo častka spožyvačiv rosijśkyh programnyh produktiv ta socmerež i nadali spadatyme. Odnočasno blokuvannja často ignorujeťsja tymy, hto mav by jogo zabezpečyty. I zalyšajuťsja «vuźki miscja» u fahovomu buhgalterśkomu poli — tut vse šče vidkryte pytannja ščodo universaľnogo softvernogo produktu dlja ukraїnśkogo rynku. Vyrišennja ćogo pytannja — sprava 2018-2019 rokiv.