Oleksandr Meľnyk
Naperedodni Dnja Konstytuciї Ukraїny — u jakij i zakripleno «žovto-blakytni naši koľory» — razom iz vamy my sprobujemo pogljanuty na te, z jakymy koľoramy asocijujuťsja pevni vizuaľni symvoly mist ta podij, znajomi kožnomu (abo majže kožnomu) ukraїncevi.
«Bogdan»
Korporacija-tezka geťmana Hmeľnyćkogo stvoryla ne menš kontraversijnyj spadok, — aniž zgadanyj geťman, — jakyj točno posjade deś okreme misce u pidručnykah. Prjamokutni, žovti ta geť ne prystosovani dlja ruhu na velyki vidstani — ale nadzvyčajno populjarni, upiznavani ta zavišani reklamoju vperemišku z obrazkamy, kalendarjamy ta poperedžennjamy pro splatu za proїzd vodiju, avtobusy «Bogdan» davno vže vrosly u vizuaľnyj kod miśkoї ta prymiśkoї terytoriї, poznačajučy soboju Mandrivku, Prygodu, Transport ta Filosofiju Žyttja odnočasno.
Naspravdi, vy ne bačyly transportnyh realij Ukraїny, jakščo nikoly o śomij ranku ne rušaly prymiśkym žovtym «Bogdanom» kriź kurjavu dalekyh vid idealu, ale takyh «svoїh» dorig deś v ukraїnśkij provinciї. Žodni istoriї pro kaučśorfinğ u Berlini čy blukannja vulyčkamy jakogo-nebuď Amsterdamu ne jduť u porivnjannja iz žovtoju (jak sonce abo žovtok domašnih jajeć, peredanyh dbajlyvoju babuseju svoїm onukam u «peredačci» čerez vodija) — žovtoju romantykoju žorstkogo salonu, gučnoju muzykoju zi zbirnyka «Vesillja-2007» ta rozmovamy susidiv, kotryh odnočasno pojednuje ta roz’jednuje use: vid polityčnyh upodobań do peremogy (čy prograšu) futboľnogo klubu čy vartosti cygarok ćogo misjacja. Tut vsi «svoї» — naviť oti dvoje djaďkiv, jaki gučno matjukajuťsja na veś salon u zadńomu rjadu.
«Dynamo»
«Bilo-synij samyj syľnyj» — hto ne čuv cijeї frazy, toj naspravdi nikoly ne vbolivav na stadioni čy poza nym. Do reči, odnojmennyj stadion iz «zymy, ščo nas zminyla»
26 pro «24» — znakovi myttjevosti Nezaležnosti asocijujeťsja teper ne lyše iz futbolom, ale j z peršymy tragičnym smertjamy i z uľtrasamy klubu, jaki buly gotovi jty do kincja (na vidminu vid bagaťoh politykiv iz їhnimy gučnymy zajavamy).
Bilyj ta synij — ne lyše na «rozah» dynamivśkyh ubolivaľnykiv, ale j na palubah paroplaviv ta kateriv na Dnipri. A šče — jak nebo nad ukraїnśkoju stolyceju (prynajmni tam, de jogo ne zatuljajuť «vysotky» čergovyh elitnyh ŽK, jakyh u tij že taky stolyci za mynuli rokiv 5 istotno pobiľšalo). Tut ščokoju redaktora mala by skotytsja skupa patriotyčna sľoza, ta dlja pafosnyh fraz šče dobre prydasťsja nastupne pojednannja koľoriv.
Vid vyšyvanky do bojovogo stjagu
Jak vy znajete, «červone — to ljubov, a čorne — to hiphop». Vyšyvanka (haj by ščo tam ne kazaly adepty «kakoj-raznicy» ta bilingvaľni gipstery) — ce modnyj aksesuar, trendovyj odjag (jakyj možna pojednaty praktyčno buď-iz jakym sučasnym odjagom, jakščo tiľky zmahnuty zi svoїh plečej stereotypnyj tjagar ujavleń pro babusynu hatu ta krajeznavči muzeї) ta odyn iz najpotužnišyh vizuaľnyh kodiv, jakymy my volodijemo u sučasnyh mistah. Nevypadkovo v ostanni dni proukraїnśkyh mityngiv u Donećku ta Luganśku navesni 2014-go majže usi їhni učasnyky buly u vyšyvankah — tak, hoč i ryzykujučy vlasnoju bezpekoju, možna bulo bezpomylkovo upiznaty svoїh.
Inšyj vizuaľnyj symvol, ščo uvibrav u sebe červone ta čorne, dovgyj čas asocijuvavsja lyše z maločyseľnymy grupamy mistjan naviť u zahidnyh regionah našoї kraїny — ta vže iz vse togo ž važkogo 2014-go stav symvolom oboronciv i ljudej, ščo j dosi stojať poblyzu Shidnogo kordonu (haj by de toj kordon nyni ne prohodyv). Stjag nad pozycijamy «svoїh» — zavždy abo žovto-blakytnyj, abo červono-čornyj. Šče odyn vizuaľnyj kod tam, de identyfikuvaty «svogo» inkoly označaje zberegty sobi žyttja.
Monument «Baťkivščyna-Maty»
Miśkyj foľklor stverdžuje, ščo monument navmysno rozvernutyj ščytom ta mečem u bik pivnično-shidnogo susida, tomu naviť zdobuv u narodi prizvyśko, ščo vkazuje na tyh, hto «ne projde» v naš bik. Žart čy istoryčnyj troling vyjavyvsja vpysanym u istoryčnyj kontekst iz 2014-go gostriše, aniž buď-koly. «Baťkivščyna-Maty» — naočnyj dokaz togo, ščo inkoly naviť totalitarne mystectvo
Agitky, Jablonśka ta fenomen Bilokur: čym cikave ukraїnśke mystectvo 1940-h z časom može nabuvaty zovsim inšyh rys ta akcentiv, pro jaki naviť ne zdogaduvalysja jogo tvorci. Dzerkaľno-sribnyj monument vysočije na kyїvśkyh pagorbah jak nagaduvannja pro te, ščo usi vijny rano čy pizno zakinčujuťsja — prote ščyt ta meč daleko zahovuvaty ne varto.
Dva prapory dvoh narodiv
Možlyvo, vy tak samo, jak j avtor cyh rjadkiv, nikoly raniše ne pomičaly, ščo prapor krymśkyh tatar ta ukraїnciv majuť blakytni koľory. Dva narody, ščo žyly poruč protjagom stoliť, zgodom opynylysja štučno rozdilenymy, potim — ne menš štučno pojednanymy i znovu štučno rozriznenymy. Krym, jakyj — vyznajmo česno — my ne nadto ljubyly za kurortnyj ažiotaž, nadmirni ciny ta zasyllja u ńomu až nijak ne krymśkyh tatar, ale ljudej iz rostovśkym ta piterśkym akcentom, vže 4 roky nagaduje nam: u nas je spiľnyj kolir. Dobre takož pam’jataty j pro inši spiľni rysy, jaki nam šče znadobljaťsja dlja pobudovy tyh mist ta selyšč Krymu, nad jakymy buduť obydva stjagy.
Veža DAP
Siryj kolir jak beton bagatopoverhivok na okolycjah Donećka, jak zlitna smuga aeroportu im. Prokofjeva — i jak veža DAP, ščo na dovgi majže 250 dniv stala symvolom konsolidaciї dumok, pragneń, pobažań, rozmov u kompanijah tyh, komu ne odnakovo, ščo bude z kraїnoju (čy to v okopah ta BTRah, čy to v pabah za sotni j tysjači kilometriv vid «nulja»). Zreštoju, vony vytrymaly, a beton — ni. Infrastrukturnyj ob’jekt, ščo u ńogo bulo vkladeno miľjony, kotryj symvolizuvav novu j vidkrytu svitovi Ukraїnu v rukah u totalitarnogo ta korumpovanogo kerivnyka (jakyj paradoks), bulo znyščeno tymy ž, hto ćogo kerivnyka pidtrymuvav. Kolo ljudśkoї bajdužosti ta nedalekogljadnosti do vlasnyh možlyvostej čerez vuźkopartijni interesy zamknulosja — i zalyšyvsja lyše symvol stijkosti tyh, zavdjaky komu «nuľ» ne prohodyť po Dnipru.
Kyїvśki kaštany
Melomany zi stažem zagadajuť kyїvśku rep-grupu počatku «nuľovyh» zi shožoju nazvoju — ale na ščastja, mova ne pro neї. Pid nymy zakohujuťsja, vidznačajuť vesillja, vypusky, bigajuť ščoroku, vlaštovujuť velomarafony i naviť mityngy ta parady. Hoča čas ne ščadyť nikogo j ničogo, ci dereva zalyšajuťsja symvolom ukraїnśkoї sučasnoї stolyci poruč iz kyїvśkym tortom ta odnojmennym tistečkom — i naviť majuť maleńkyj vulyčnyj pam’jatnyk
V ukraїnśkij stolyci počaly z’javljatysja mini-skuľptury iz symvolamy Kyjeva, haj nepomitnyj, prote znakovyj u konteksti ćogo mista.
Znovu cvituť kaštany, hvylja Dniprova b’je — i vam čas do stolyci. A voseny vony tovčuť po mašynam lunko ta dzvinko. Hoča kaštany je u bagaťoh ukraїnśkyh mistah, stijkoї asociaciї za linijeju «derevo — symvol» tam vony čomuś ne nabuly.
Revoljucija, žylety komunaľnykiv i odyn futboľnyj klub
Cikavyj fakt — 14 rokiv tomu pryhyľnyky šalykiv ćogo koľoru ta futboľnogo klubu z cym koľorom v emblemi buly zdebiľšogo zapeklymy antagonistamy na vulycjah ukraїnśkyh mist. Z tyh pir suspiľstvo perežylo čymalo zmin, šče odnu revoljuciju, progološennja fanatśkogo peremyr’ja ta majže cilkovyte zabuttja Pomarančevoї revoljuciї jak maskuľt-javyšča. Koľory «Šahtarja», ščo zavždy asocijuvalysja z Donećkom, postupylysja u zagaľnij svidomosti v sylu podij inšym, ne nastiľky pozytyvnym symvolam ta koľoram.
Prote pomarančevogo koľoru ukraїnśki mista ne pozbulysja. Dytjači majdančyky, dorožni žylety komunaľnykiv i svjatkovi kuľky pid čas miśkyh uročystostej dosi vygrajuť usima vidtinkamy ćogo sonjačnogo depolityzovanogo koľoru. Inkoly vminnja zabuvaty ta jty dali pracjuje krašče, aniž vminnja analizuvaty j rozbyratysja u peršopryčynah. Z cym koľorom na vulycjah našyh mist stalosja same tak.
Kava
Čornyj, temno-koryčnevyj, usi vidtinky ćogo spektru — ne lyše u gornjatkah čy mebljah kav’jareń, ale j na vyviskah ta v odjazi. Ukraїna perežyvaje kavovyj bum — kiľkisť novyh zakladiv strimko zrostaje, ljudy narešti počynajuť rozbyratysja u tonkoščah smaku; vrodženyj snobizm Galyćkogo P’jemontu postupajeťsja pidpryjemnyćkij žylci ta zdatnosti švydko včytysja na pomylkah — i ot uže dobri barysta z’javljajuťsja ne lyše u Lvovi, a legenda pro Kuľčyćkogo jde postupovo u mynuly na korysť novyh, sučasnyh legend ta tradycij kavovoї kuľtury v ukraїnśkyh mistah. Ščo čekaje na nas dali — blakytnyj okean možlyvostej dlja šanuvaľnykiv aromatnogo napoju, bez jakogo biľšisť mistjan uže ne ujavljajuť svij ranok, čy bagrjanyj konkurenciї zakladiv, kotrym važlyvo dodaty «ziročku» u rejtyngah čy paru cyfr u finansovomu zviti? Pobačymo vže nezabarom.