Oleksandr Meľnyk
Vidkrytisť je pryncypom organizaciї cyfrovogo svitu, — počynajučy vid vidkrytyh standartiv, jaki je osnovoju dlja samogo internetu ta programnogo zabezpečennja z vidkrytym vyhidnym kodom do spiľnogo vykorystannja ekonomiky na osnovi doviry, v jakyh neznajomi ljudy obminjujuťsja usim: vid avtomobiľnyh prymiščeń i zapasnyh kimnat do domašnih tvaryn ta elektroinstrumentiv. Jevropa śogodni aktyvno opanovuje cej trend.
U svoju čergu, vidkrytisť internetu dozvoljaje organizacijam i ustanovam buty biľš vidkrytymy. Ce dozvoljaje pidpryjemstvam buty biľš innovacijnymy, a takož vidpovidaľnišymy. I ce dozvoljaje urjadam buty biľš prozorym ta demokratyčnym u procesi pryjnjattja rišeń. Znyžujučy bar’jery na šljahu do znań, innovacij, danyh ta komunikaciї, cyfrova vidkrytisť narazi stvorjuje micniši suspiľstva ta biľš konkurentospromožnu ekonomiku.
Balans miž problemamy ta možlyvostjamy
Ale ce takož vyklykaje problemy. Jak možna vykorystaty vidkrytisť, ne pokladajučyś na konfidencijnisť gromadjan? Jak zabezpečyty bezpeku na vidkrytomu potoci informaciї? I jak možna stvorjuvaty ta finansuvaty cyfrovi gromadśki poslugy, ščob spryjaty učasti?
Ekonomika ta suspiľstva Jevropy, jak i inši kraїny svitu, transformujuťsja za dopomogoju cyfrovyh tehnologij. U seriї doslidžeń ta analizu, jaku sponsoruvav Android, redakcija The Economist u proekti Intelligence Unit vyvčyla roľ vidkrytosti v cij transformaciї.
Cyfrova ekonomika — jevropejśkyj pogljad
Jevropejśki kraїny vse biľše pokladajuťsja na cyfrovu ekonomiku. U Velykobrytaniї, Franciї ta Nimeččyni vnesok cyfrovoї ekonomiky u zrostannja VVP perevyščuje globaľnyj serednij. Konsaltyngova kompanija Accenture spodivajeťsja, ščo cyfrovyj sektor Italiї zbiľšyťsja u 8,5 razy v period miž 2015 i 2020 rokamy, todi jak sektor Nimeččyny bude zbiľšuvatyś u visim raziv švydše, niž inši.
Vidkrytisť dozvolyla bagaťom jevropejśkym kompanijam procvitaty. Nezvažajučy na svoї nevelyki rozmiry, Estonija porodyla dva z najvažlyvišyh cyfrovyh uspihiv u Jevropi: kompaniї Skype ta TransferWise. Cja nevelyčka kraїna takož može pohvalytysja odnijeju z najbiľš vidkrytyh ekonomik u sviti.
Kompaniї, ščo pracjujuť v segmenti proektiv spiľnogo korystuvannja — jak francuźkyj dodatok dlja poїzdok BlaBlaCar
BlaBlaCar zdijsnyv rebrendyng ta zapustyv novyj algorytm pošuku poputnykiv, — stvoryly svij uspih, vystupajučy v roli vidkrytoї platformy, na jakij inši možuť braty učasť u peretvorennja i procvitaty. U ekonomici do 2025 roku servisy zi spiľnogo korystuvannja stanuť okremoju industrijeju, kotra ocinjuvatymeťsja u $335 mlrd.
Naviť investyciї v umovah cyfrovoї ekonomiky zaznaly zmin zavdjaky vidkrytosti. Kupivlja akcij vykorystovuvalosja jak rezervnyj instrument dlja zamožnyh; ale internet-platformy, taki jak nimećka kompanija Companisto abo švedśka FundedByMe, vidkryly dostup do finansovyh rynkiv dlja investoriv z menšym kapitalom. Pry ćomu taki proekty zrobyly rozpodil kapitalu na innovaciї biľš demokratyčnym.
Keruvannja ekonomikoju «v cyfri»
Cyfrova vidkrytisť ne lyše zabezpečuje ekonomični možlyvosti. Vona takož spryjaje kraščomu upravlinnju ekonomičnoju dijaľnistju. Napryklad, Velykobrytanija, na vidminu vid biľšosti inšyh kraїn, robyť ključovi dani pro kompaniї viľnymy dlja gromadśkosti. Cja baza danyh je korysnym instrumentom dlja advokativ prozorosti, jaki možuť vykorystovuvaty dani dlja kartuvannja skladnyh merež zarejestrovanyh kompanij, ščoby vyjavyty tyh, hto uhyljajeťsja vid finansovyh čy organizacijnyh perevirok.
Biľša prozorisť takož može polipšyty upravlinnja v organizacijah. Poľśka kompanija Lunar Logic vidkryla svoї zarplaty (na osnovi vyboru) u 2015 roci, ščoby spryjaty vnutrišńomu obgovorennju togo, jak i koly pidvyščyty pryrist vyplat. Za slovamy generaľnogo dyrektora Pavla Brodzinśkogo, cej krok zaohotyv biľš rivnopravnyj zvorotnyj zv’jazok miž spivrobitnykamy ta zrobyv rozpodil zbiľšennja zarobitnoї platy spravedlyvišym procesom.
Perevagy cyfrovoї vidkrytosti ne obmežujuťsja biznesom. Cyfrovi tehnologiї majuť potencial dlja vyjavlennja sociaľnyh vyklykiv, kotri potrebujuť biľšoї gromadśkoї učasti ta biľšoї kiľkosti innovacijnyh pidhodiv. Zrostajuča kiľkisť urjadiv, jak miscevyh, tak i nacionaľnyh, vykorystovujuť onlajn-platformy, ščob vključyty gromadjan u rišennja ščodo deržavnyh vydatkiv. Shemy vidkrytoї peredači danyh dozvoljajuť gromadjanam ta advokatśkym grupam vykorystovuvaty bagati nabory danyh svoїh urjadiv dlja analizu sociaľnyh pytań ta zdijsnennja advokaciї za faktamy porušeń.
Vidkrytisť ne lyše dozvoljaje vyjavljaty ta kiľkisno vyražaty sociaľni problemy, ale j dozvoljaje rozpovsjudžuvaty rišennja. Napryklad, MeshPoint — ce platforma dlja roboty z vidkrytym kodom, pryznačena dlja vykorystannja pid čas gumanitarnyh kryz. Її vidkryta pryroda označaje, ščo її obladnannja može buty pobudovane z standartnymy komponentamy u buď-jakij točci svitu.
Jednisť ta liberalizacija rynkiv zavdjaky tehnologijam
Cyviľnyj rynok tovariv ta poslug miž jevropejśkymy kraїnamy je odnym z najvažlyvišyh. Elektronna komercija zrostaje po vsij Jevropi. Ale, nezvažajučy na uzgodženi zusyllja JeS, skladnisť reguljuvannja sered deržav-členiv u pojednanni z takymy faktoramy, jak lingvistyčne riznomanittja, označaje, ščo lyše 7% jevropejśkyh malyh ta serednih pidpryjemstv prodajuť svoї tovary v interneti do susidnih kraїn.
Aby vypravyty cju sytuaciju, šče 2015 roku Jevropejśka komisija zaproponuvala strategiju cyfrovogo jedynogo rynku . U nij okreslenn majbutnje, v jakomu «zabezpečujeťsja viľne peremiščennja tovariv, osib, poslug ta kapitalu ta de gromadjany, pryvatni osoby ta pidpryjemstva možuť bezpereškodno otrymuvaty dostup ta zdijsnjuvaty onlajn-dijaľnisť v umovah česnoї konkurenciї». Jdeťsja v dokumenti i pro vysokyj riveń zahystu spožyvačiv ta personaľnyh danyh, nezaležno vid їh nacionaľnosti abo miscevogo prožyvannja.
Prote krim perevag je u takogo planu j «vuźki miscja». Isnujuť serjozni pobojuvannja, ščo vidkrytyj dostup do pevnyh naboriv danyh zabezpečyť taktyčni perevagy kiberzločyncjam ta terorystyčnym organizacijam. Cyfrova vidkrytisť takož povynna obmežuvatysja pravylamy, ščo zahyščajuť konfidencijnisť pryvatnyh osib.
Isnujuť i polityčni vyklyky. «Brekzit» vyključyť Velykobrytaniju — kotra je odnijeju z kraїn-peršoprohidciv u sferi vidkrytosti cyfrovyh poslug — iz pravovogo ta infrastrukturnogo polja JeS. Departament Velykobrytaniї z pytań vyhodu z Jevropejśkogo Sojuzu govoryť, ščo ugoda pro zberežennja takyh potokiv danyh je «neobhidnoju». Prote vže zaraz vidomo, ščo podibni peremovyny možuť tryvaty pivtora roky j biľše. Prozoriši instytuty možuť spryjaty pidvyščennju doviry, koly zrostaje skeptycyzm ščodo stvorennja jedynogo cyfrovogo prostoru. Z pravyľnymy perevirkamy ta balansom na misci, cyfrova vidkrytisť povynna buty v centri jevropejśkoї cyfrovoї transformaciї, zaznačajuť avtory doslidžennja The Economist.
Movoju cyfr ta faktiv — pro vplyv vidkrytosti na prykladi Android
Pryroda Android z vidkrytym vyhidnym kodom znyzyla cinu na mobiľni telefony, nadajučy biľšij kiľkosti ljudej dostup do smartfoniv. Očikujeťsja, ščo dostupni telefony Android dopomožuť skorotyty serednju vartisť smartfoniv u globaľnomu masštabi na 19% za pidsumkamy 2017-go.
Ekosystema Android zabezpečuje pracevlaštuvannja 75% pracivnykiv, ščo pracjujuť u galuzi stvorennja mobiľnyh dodatkiv u Jevropi. Ce — blyźko 1,4 mln osib. Najbiľši robotodavci po roboti z programamy dlja Android pracjujuť u takyh deržavah:
- Nimeččyna (247 tys robočyh misć),
- Velykobrytanija (242 tys),
- Francija (172 tys).
Seredńostatystyčnyj korystuvač Android u Jevropi zavantažuje 50 program protjagom uśogo terminu vykorystannja svogo prystroju. Biľše 82 mlrd prykladnyh program bulo zavantaženo z Google Play za 2016-2017 roky.
Sogodni dobroviľni ugody ščodo sumisnosti Android označajuť, ščo odna programa može pracjuvaty na tysjačah prystroїv vid desjatkiv vyrobnykiv. Gnučka, vidkryta versija operacijnoї systemy Android bula rušijnoju syloju dejakyh najbiľšyh javyšč u sviti mobiľnyh zastosunkiv — vid pojavy ta strimkogo zrostannja populjarnosti amerykanśkogo Snapchat do istoriї uspihu švedśkogo Spotify.
Bagato hto z najbiľš vidomyh rozrobnykiv igor v Jevropi — v tomu čysli Rovio (rozrobnyk Angry Birds) i King (rozrobnyk Candy Crush Saga) — stykajeťsja z hroničnym rozryvom u cyfrovyh navyčkah. Dlja podolannja cyh problem u partnerstvi z osvitńoju kompanijeju Bertelsmann ta platformoju elektronnoї navčannja Udacity kompanija Google profinansuvala 40 tys stypendij dlja rozrobnykiv Android u kraїnah JeS. Zahidna Jevropa maje najšvydše zrostajuču kiľkisť pidključenyh prystroїv u sviti. Miž 2015 ta 2021 rokamy kiľkisť takyh smartfoniv, planšetiv ta rozumnyh godynnykiv na osnovi cijeї mobiľnoї OS maje zrosty ščonajmenše učetvero. A nastupnym krokom u sferu cyfrovoї vidkrytosti stane tak zvanyj «internet rečej» — tam u Android tež je čymalo roboty.