Makedonija — vid «fabryky» fejkovyh novyn do IT-kraїny

Raniše pro Makedoniju ridko možna bulo počuty ščoś v novynah. Sytuacija zminylasja pid čas peredvyborčoї kampaniї 2016 roku v Spolučenyh Štatah: todi cja balkanśka kraїna «proslavylasja» tehničnym nou-hau: tut narodylysja «fabryky» fejkovyh novynMark Cukerberğ — pro fejkovi novyny, biznes ta suspiľstvo, jaki pošyrjuvaly pozytyvnu informaciju pro odnogo z kandydativ na post prezydenta SŠA — i takym čynom namagalysja zmanipuljuvaty dyskusijeju v media j dumkoju vyborciv. Pracjuvaly, zvisno, na amerykanśkyj media-prostir — i dijaly ne z polityčnyh perekonań, a zarady zarobitku.

Čym «proslavylasja» Makedonija

Nimećke vydannja Die Zeit u statti pid nazvoju «Misto brehuniv» svogo času opysuvalo «kar’jernyj šljah» dejakyh takyh makedonciv. Napryklad, Viktor — oficiant z nevelyčkogo mista Veles, pracjuvav na odyn iz sajtiv, ščo pošyrjuvav nepravdyvu informaciju — The Daily Box. Sam vin ne pysav cyh novyn, a radše šukav pidhodjaščyj kontent na inšyh storinkah, kopijuvav їh i pošyrjuvav dali. «Potribno rozbyratysja u Facebook — ce najvažlyviše. Ja zoseredžuvavsja na amerykanśkomu rynku, jak i vsi inši», — peredaje slova Viktora nimećke vydannja. Krim Viktora, taku robotu vykonuvaly šče desjatky inšyh molodyh ljudej, adže takym čynom vdavalosja zarobyty čymalo grošej. Zarplatu otrymuvaly za 1 klik: ¢1 / klik na Facebook — i trohy «nadbavok» na reklamu Google. Dejaky fejkovi novyny pošyrjuvaly j komentuvaly ponad pivmiľjona raziv. «Vid $500 do $700 ja zarobljav u najkrašči časy», — zaznačyv makedoneć.

Krutyj povorot

Vyrobnyctvom fejkovyh novyn na mižnarodnij areni osoblyvo ne pohyzuješsja — tož pozytyvnyj imidž dovodyťsja zarobljaty deinde. Nevelyčka balkanśka respublika z naselennjam blyźko 2 mln namagajeťsja pracevlaštuvaty «fejkovyh žurnalistiv» ta inšyh bezrobitnyh gromadjan u biľš prestyžnomu sektori — IT-sferi. Makedonija rozpočala šyroku kampaniju, aby zalučyty v kraїnu inozemni investyciї. Її provodyť deržavne agentsvo Invest Macedonia. Raniše namagannja «prytjagnuty» inozemnyj kapital ne zakinčuvalysja uspihom — s feri informacijnyh tehnologij vdalosja realizuvaty lyše 10 iz 15 investycijnyh ugod ta proektiv.

Utim, deržava zrozumila svoї pomylky i ćogo razu namagatymeťsja vtilyty optymistyčnyj scenarij rozvytku podij, pyše Financial Times. «Pislja 2007 roku zminylosja te, ščo bagato investoriv šukajuť fahivciv dlja autsorsyngu u kraїnah Shidnoї ta Centraľnoї JevropyInnovaciї ta tehnologiї — ambitnyj plan Centraľnoї Jevropy, otže prynajmni rozgljanuť j variant Makedoniї», — peredaje vydannja slova predstavnyka Invest Macedonia Aleksandara Klašninoski. Vin pracjuvav u deržavnij ağenciї Invest Macedonia šče u 2000-h, koly sytuacija vygljadala zovsim inakše.

Makedonija poky ne stala pryvablyvym miscem u porivnjani z її susidamy, napryklad Rumunijeju, u jakyh rozmistylysja filiї velykyh tehničnyh kompanij, takyh jak MicrosoftMicrosoft predstavyla novyj dyzajn Windows ta seredovyšče dlja rozrobky dodatkiv. Utim, menši investory (jak, napryklad brytanśki rozrobnyky programnogo zabezpečennja dlja strahovyh kompanij S4i) stverdžujuť, ščo zadovoleni rišennjam rozmistyty ofis z nadannja tehničnoї pidtrymky u Makedoniї. «Ja peregljanuv nyzku lokacij u Jevropi ta vyrišyv, ščo Skop’je meni pidhodyť čerez te, ščo proces stvorennja viddilu inozemnoї kompaniї prostyj, vytraty — nyźki, a pracivnyky — kvalifikovani», — cytuje FT top-menedžera Džulsa Gorindža.

Ščo reklamuvaty, krim turyzmu

Nevelyčkij balkanśkij kraїny osoblyvo nema čym pohyzuvatysja. Utim, deržavne agentstvo taky zumilo rozrobyty komunikacijnu strategiju dlja togo, ščoby pryvernuty uvagu potencijnyh investoriv. Vona pobudovana na 4 ključovyh mesedžah: nadnyźki podatky ta zarplaty, zacikavlenisť politykiv ta zmenšennja bjurokratiї.

Makedonija namagajeťsja stvoryty jakomoga spryjatlyviši umvy dlja inozemnyh investoriv. Často tyh, hto gotovyj vklasty košty v ekonomiku kraїny, zviľnjajuť vid velykoї kiľkosti podatkiv. Krim togo, seredńostatystyna zarplata tut — blyźko €502 / mis. «My proponujemo jevropejśku jakisť za kytajśku cinu», — stverdžuje Klašninoski. Ta j miscevi polityky j čynovnyky ne zalyšajuťsja ostoroń: v inšyh kraїnah nevelyki investyciї (obsjagom €10-30 mln) ne staly by pryvodom dlja zustričej ta dyskusij na rivni prem’jer-ministra — a v Skop’je ce vidbuvajeťsja.