kozermax
Videoigrova industrija bagata svojeju istorijeju: vona bere svij počatok z seredyny mynulogo stolittja i skladajeťsja z bezliči maleńkyh istorij provaliv ta uspihiv u velyčeznu mozaїku najprybutkovišoї sfery sučasnoї pop-kuľtury. Za dejakymy ocinkamy, rynok videoigor perevyščuje $200 mlrd — ce biľše, niž kino- ta muzyčna industrija razom uzjati. I hoča najbiľš ranni zrazky rozvažaľnyh komp’juternyh program z’javylysja v Pivničnij Ameryci v 50-h rokah mynulogo stolittja, najdavniša videoigrova kompanija u sviti bere svij počatok u dalekomu 1889 roci.
Oryginaľna štab-kvartyra Nintendo (1889–1950-ti roky)
Narodženyj u 1859 roci v Kioto, Fusadziro Fukuї ne mav za svoїm im’jam velykyh volodiń, velykogo kapitalu abo pidtrymky syľnogo klanu. Malo ščo vidomo pro ranni roky jogo žyttja. U vici 13 rokiv jogo usynovljuje miscevyj vlasnyk cementnogo vyrobnyctva Naositi Jamauti. Vid pryjomnogo baťka Fusadziro perejmaje prizvyšče ta cementnyj biznes. Teper uže Fusadziro Jamauti v 1885 roci na osnovi simejnogo cementnogo cehu daje počatok budiveľnij kompaniї Haiko Honten (灰孝本店), ščo specializujeťsja na postačannja cementu, budivnyctvi budynkiv u jevropejśkomu styli ta prokladanni ričkovyh kanaliv.
😲 Cikavyj fakt:
Budiveľna kompanija Haiko Honten dosi isnuje. Jak i raniše, neju kerujuť naščadky sim’ї Jamauti. Za starymy zv’jazkamy vona vystupyla pidrjadnykom pid čas budivnyctva nynišńogo golovnogo ofisu Nintendo u 2003 roci
Paraleľno z cymy podijamy u kuľturnomu prostori Japoniї kincja XIX stolittja vidbuvajeťsja bezlič zmin. U samomu rozkviti epoha Mejdzi – kraїna perežyvaje bum industrializaciї ta strimko perejmaje zahidni cinnosti. Odnijeju z takyh zmin staje spočatku pryhid u kraїnu jevropejśkyh graľnyh kart razom iz portugaľśkymy morjakamy, a potim i їhnja deržavna zaborona razom z usima azartnymy kartkovymy igramy. Vsima, krim odnijeї – hanafudy.
Hanafuda (花札, «kvitkovi karty») — osoblyva koloda graľnyh kart, ščo z’javylasja u svojemu sučasnomu vygljadi na počatku 19 stolittja, ale sjagaje korinnjam u seredynu XVI-go, koly portugaľśki morjaky zavezly v Japoniju svoju vlasnu kolodu z 48 kart, podilenyh na čotyry masti ta 12 rangiv. Z časom koloda zminjuvalasja, nabula novyh značeń ta maljunkiv, masti ta rangy pominjalysja miscjamy — zamisť mečiv ta lycariv z’javylysja maljunky tvaryn ta derev, a karty podilylysja na 12 mastej vidpovidno do misjaciv roku. Igry z cijeju kolodoju piddavalysja bagatorazovym zaboronam, ta u rizni periody rozcinjuvalysja i jak dytjača zabava z veselymy kartynkamy, i jak serjozna azartna gra, v jakij možna bulo prograty vsi statky. U epohu Mejdzi urjad zapljuščuvav oči na hanafudu i ne vključav її do spysku zaboronenyh azartnyh igor. Za odnijeju z versij, ćomu spryjala vidsutnisť cyfr na kartah – kvitkovi maljunky ne spryjmalysja jak vidverto azartna gra.
😲 Cikavyj fakt:
Ščob pobačyty hanafudu v diї, vy možete podyvytysja anime Summer Wars abo pograty u Clubhouse Games: 51 Worldwide Classics na Nintendo Switch:
Zapovzjatlyvyj Fusadziro Jamauti bačyť u ćomu potencijnyj prybutok, i paraleľno zi svoїm cementnym biznesom u 1889 roci zasnovuje kompaniju Nintendo Koppai (任天堂骨牌). Kompanija specializuvalasja na premiaľnyh kartah ručnoї roboty: їh vygotovljaly z najtonšoї kory šovkovyci ta volokon čagarnyka micumata – tradycijnoї syrovyny dlja japonśkogo paperu.
Nezabarom popyt na karty kompaniї Nintendo nastiľky perevyščyv vyrobnyči možlyvosti, ščo prodaži počaly spoviľnjuvatysja i biznes stav zbytkovym. Dlja vyrišennja problemy Jamauti zapuskaje u vyrobnyctvo novu kolodu z deševšyh materialiv. Ce daje poštovh zrostannju, kompanija rozšyrjuje štat ta vidkryvaje drugu manufakturu v Osaci. Strimke zrostannja tryvaje majže 20 rokiv: do seredyny 1920-h Nintendo vypuskaje biľš jak 20 kolod riznyh form ta pryznačeń.
😲 Cikavyj fakt:
Najvidomišym i najuspišnišym produktom kompaniї stala koloda «Daitōryō» («Prezydent») iz zobražennjam Napoleona Bonaparta na upakovci. Jak danynu tradycijam Nintendo dosi prodovžuje vypusk cijeї kolody:
U 1918 roci Fusadziro Jamauti pryznačaje novym dyrektorom svogo zjatja Sekiŕo. Jamauti-molodšyj vidokremljuje Nintendo vid cementnogo biznesu, peredavšy jogo inšij gilci sim’ї, a Jamauti-staršyj jde na vidpočynok i biľše ne bere učasti v simejnomu biznesi až do smerti v 1940 roci v Nju-Jorku.
Sekiŕo Jamauti pryjmaje biľš gnučkyj pidhid do vedennja biznesu i ukladaje kiľka ključovyh ugod, ščo pryzvodyť do perejmenuvannja osnovnoї kompaniї v Yamauchi Nintendo & Co. ta zasnuvannja novogo dystryb’jutorśkogo biznesu Marufuku Co., Ltd. dlja postačannja produkciї kompaniї inšym prodavcjam.
😲 Cikavyj fakt:
Slovo “Nintendo” ne maje prjamogo perekladu, a pro jogo značennja skladajuť legendy — v presi populjarna versija «dovir udaču nebesam». Dejaki lingvisty z neju ne zgodni i biľše shyljajuťsja do aljuzij na japonśku mifologiju ta kodeks česti jakudzy, a pravnuk zasnovnyka kompaniї Hirosi Jamauti česno ziznavsja, ščo ne znaje, ščo označaje nazva simejnogo biznesu.
Simejnyj biznes prodovžuje procvitaty šče 20 rokiv pid kerivnyctvom Sekiŕo, poky toj sam ne uhvaljuje rišennja vidijty vid sprav i peredaty kompaniju svojemu spadkojemcju. Ale nevdača: u ńogo tež nemaje ridnyh syniv, tiľky dočky. Vsja nadija padaje na onuka Hirosi – peršogo narodženogo v sim’ї Jamauti hlopčyka za 100 rokiv. Sim’ja bačyť u ćomu dobryj znak, i Sekirbo osobysto bere Hirosi pid opiku z metoju daty jomu najkrašču osvitu ta zaklasty fundament uspišnogo biznesmena.
U 1949 roci Sekiŕo perenosyť insuľt i zmušenyj pokynuty spravu terminovo — raniše, niž peredbačalosja. Hirosi negajno kydaje navčannja v universyteti Vaseda — najprestyžnišomu v Japoniї — ščob negajno perejnjaty kompaniju v dida. Odnak Hirosi stavyť Sekiŕo nespodivanyj uľtymatum: vin stane na post prezydenta kompaniї lyše za umovy, ščo bude jedynym Jamauti v kompaniї. Vsi inši členy sim’ї povynni pokynuty Nintendo, inakše їm dovedeťsja šukaty inšogo lidera. Sekiŕo neohoče pogodžujeťsja, zviľnjaje staršogo pleminnyka Hirosi, vidhodyť vid upravlinnja sam sam, pislja čogo nezabarom pomyraje.
Z ćogo momentu kompanija Nintendo odnoosibno upravljajeťsja molodym ta nedosvidčenym 21-ričnym Hirosi Jamauti, jakyj naviť ne vstyg zdobuty vyšču osvitu. Bagato spivrobitnykiv jogo ne považajuť, zgodom počynajeťsja strajk, i kompanija perežyvaje nelegki časy. U cej skladnyj period Hirosi Jamauti pryjmaje «imperialistyčnyj» pidhid do kerivnyctva — vin bezžaľno zviľnjaje vsih nezgodnyh ta osobysto kontroljuje kožen proces rozrobky ta vyrobnyctva novyh tovariv. Zgodom spivrobitnyky počynajuť považaty jogo pidhid, a sam Hirosi demonstruje vražajuči upravlinśki navyčky. Hirosi perejmenovuje osnovnu kompaniju v Nintendo Playing Card Co. Ltd., a dystryb’jutorśku — u Nintendo Karuta Co. Ltd.
1953 roku kompanija zapuskaje peršu v Japoniї kolodu plastykovyh graľnyh kart. Cja podija staje nastiľky značuščoju dlja kompaniї, ščo pevnyj čas bula vkazana jak perša vydatna innovacija v istoriї kompaniї na oficijnomu sajti Nintendo.
Nastupnym dosjagnennjam Hirosi je ukladannja kontraktu z Disney dlja vypusku graľnyh kart z personažamy z muľtfiľmiv animacijnoї studiї. Dlja zbiľšennja prodaživ ta viddalennja vid azartnyh igor novi karty z personažamy Disney pozycionujuťsja jak igry dlja simejnyh večirok i sprjamovani perevažno na ditej.
Hirosi konsoliduje kompaniju, daje їj novu nazvu Nintendo Co. Ltd., ta robyť її publičnoju z vyhodom na Kiotśku ta Osakśku fondovi birži. Z ćogo momentu Nintendo bere svij vidlik jak sučasna kompanija — її osnovna struktura ta biznes-modeľ ne perežyvaly suttjevyh zmin z 1963 roku.
😲 Cikavyj fakt:
Osakśka fondova birža – odna z najdavnišyh finansovyh organizacij svitu ta proobraz sučasnyh rynkiv cinnyh paperiv. Zasnovana v 1697 jak «Rysova birža Dodzima» (堂島米市場, Dōjima kome ichiba), vona spočatku zajmalasja pereprodažem zobov’jazań na vyrobnyctvo rysu dlja oplaty vynagorod samurajam
Na žaľ, pislja 1963 roku prybutky kompaniї počaly švydko padaty. Prodaži graľnyh kart zijšly naniveć čerez zmiščennja publičnogo interesu do patinka — japonśkoї aľternatyvy azartnyh graľnyh avtomativ, — a dytjači karty z personažamy Disney vže ne stanovyly takogo interesu. U sprobah dyversyfikuvaty dohody, Hirosi Jamauti jde na bezlič vidčajdušnyh eksperymentiv: u period z 1963 po 1968 rik Nintendo zapuskaje kiľka neharakternyh dlja kompaniї biznesiv — služba taksi, rys švydkogo prygotuvannja, pylososy i naviť «goteli kohannja».
Vse zminjujeťsja, koly v 1965 roci v Nintendo pryhodyť pracjuvaty molodyj ta talanovytyj 24-ričnyj inžener Gumpej Jokoї, najnjatyj kompanijeju dlja obslugovuvannja mehanizovanoї liniї z vyrobnyctva graľnyh kart. Hirosi Jamauti inspektuvav vyrobnyctvo na fabryci, koly pomityv Gumpeja z samorobnoju igraškoju — klešneju, ščo podovžujeťsja. Jamauti buv nastiľky vraženyj vyrobom, ščo zažadav vid Jokoї povnocinnyj prototyp dlja vyvedennja igrašky u vyrobnyctvo.
U 1966 roci igraška nadhodyť u prodaž pid nazvoju Ultra Hand i vyjavljajeťsja absoljutnym hitom: prodaži perevyščyly 1 mln odynyć, a prybutok dopomig vrjatuvaty kompaniju vid finansovyh trudnoščiv.
Gumpej Jokoї formuje i prosuvaje vseredyni Nintendo svoju filosofiju «Lateraľne myslennja z ziv’jaloju tehnologijeju» (枯れた技術の水平思考, “Kareta Gijutsu no Suihei Shikō”). Na dumku Gumpeja, dlja uspihu kompaniї potribno bulo šukaty nestandartni ta cikavi zastosuvannja deševym ta dobre zrozumilym tehnologijam. Jogo filosofija stala odnym iz osnovopoložnyh pryncypiv kompaniї, jakomu Nintendo dotrymujeťsja i dosi.
Jamauti bačyť u molodomu Jokoї velykyj potencial ta majbutnje kompaniї. U 1969 roci Jamauti vidkryvaje novyj pidrozdil useredyni kompaniї, prysvjačenyj igraškam ta igram, i pryznačaje Jokoї koordynatorom proektiv. Novyj tehnologičnyj proryv vidbuvajeťsja na počatku 70-h — viddil rozrobky igrašok vypuskaje peršyj optoelektryčnyj svitlovyj pistolet dlja striľby po speciaľnyh mišenjah u vygljadi pljašok, azartnyh avtomativ ta trofejnyh tvaryn. Svitlovyj pistolet vyjavljajeťsja nastiľky uspišnym, ščo v 1972 roci amerykanśkyj vyrobnyk peršoї u sviti domašńoї videoigrovoї ustanovky Magnavox Odyssey ukladaje z Nintendo dogovir pro postačannja pistoleta jak aksesuar, a potim nadaje oficijnu licenziju na pošyrennja konsoli v Japoniї.
Kompanija Magnavox bere svij počatok u vyrobnyctvi ranńogo audio-obladnannja, ale pislja uspihu videoigrovoї konsoli її kupuje Phillips i vykorystovuje konsoli dlja rozvytku ta rozpovsjudžennja videoformatu LaserDisc. Kompanija takož brala učasť u rozrobci tehnologij dlja armiї SŠA — takyh jak plazmovi ekrany dlja rannih komp’juteriv ta gidroakustyčni buї dlja vijśkovogo flotu.
Pislja ćogo Jamauti rozumije, ščo majbutnje kompaniї ne prosto za igraškamy, a za elektronnymy igraškamy. Jamauti rozformovuje pidrozdil Gumpeja Jokoї na čotyry okremi komandy ta vstanovljuje unikaľnu na toj čas korporatyvnu kuľturu — kožna z 4 komand konkuruje odna z odnoju za pravo vyvesty nastupnyj novyj produkt na rynok. Takyj pidhid stymuljuje nestandartne myslennja ta zakladaje fundament dlja podaľšogo formuvannja korporatyvnoї filosofiї Nintendo porjad iz pryncypamy, raniše vstanovlenymy Gumpejem Jokoї.
Rezuľtatamy cyh zusyľ staly čyslenni uspišni igrašky, a takož perši sproby vyrobnyctva domašnih videoigrovyh ustanovok. U 1977 roci kompanija razom iz Mistubishi vypuskajuť Color TV-Game 6 — peršu igrovu konsoľ Nintendo. Vona ne maje velykogo uspihu, ale prodajeťsja dosyť dobre, ščob kompanija pobačyla potencial u ćomu naprjamku. Nintendo počynaje zajmatysja vyrobnyctvom arkadnyh igrovyh avtomativ, i v rannih 80-h molodyj programist i gejm-dyzajner Sigeru Mijamoto rozrobljaje arkadni igry Donkey Kong i Mario Bros. Tak zakladajeťsja fundament dlja pojavy najvažlyvišyh videoigrovyh franšyz kompaniї.
Z časom do Mario i Donkey Kong dodaduťsja taki franšyzy jak The Legend of Zelda, Pokemon, Metroid, Animal Crossing, Fire Emblem, Kirby, Punch-Out!!, Smash Bros., Star Fox, F-Zero, Pikmin ta bagato inšyh.
Tym časom pid kerivnyctvom Gumpeja Jokoї stvorjujeťsja odna z peršyh komercijno uspišnyh kyšeńkovyh videoigrovyh ustanovok Nintendo Game & Watch. Zgidno z legendoju, Jokoї vperše podumav pro taku igrašku, koly sposterigav za biznesmenom, ščo nuďguvav u poїzdi i gravsja z kyšeńkovym kaľkuljatorom. Game & Watch prodajeťsja z prygolomšlyvym uspihom — zagaľna kiľkisť prodaživ usih prystroїv u cij linijci perevyščuje 40 miľjoniv odynyć. Game & Watch vyhodyť daleko za meži Japoniї ta pošyrjujeťsja po vśomu svitu, davšy počatok dovgoї tradyciї rozrobky kyšeńkovyh igrovyh konsolej Nintendo.
😲 Cikavyj fakt:
Oskiľky pro oficijni postavky do SRSR na toj čas ne moglo jtysja j movy, miscevi inženery kopijujuť Game & Watch z dejakymy zminamy ta vypuskajuť na radjanśkyj rynok pid nazvoju «Elektronika IM». Tak-tak, ta sama Elektronika z «Nu, postryvaj» — ce vśogo lyše kopija Game & Watch Egg:
1983 roku vidbuvajeťsja nemyslyme: SŠA perežyvaje kryzu videoigrovoї industriї. Zanadto bagato gravciv sprobuvaly nažytysja na novomu ta nezvidanomu rynku, buľbaška lusnula, i šyroka gromadśkisť vtratyla interes do domašnih igrovyh konsolej. Veś fokus perehodyť na arkadni centry — gromadśki miscja z videoigrovymy avtomatamy, ščo dozvoljajuť ditjam ta pidlitkam Ameryky rozvažatysja, socializuvatysja ta ne plutatysja u baťkiv pid nogamy.
Nintendo bačyť u ćomu perspektyvu vyhodu amerykanśkyj rynok, ale stykajeťsja z nespodivanym konkurentom — kompanijeju Sega. Ci obstavyny stajuť fundamentom formuvannja tak zvanyh «konsoľnyh vojen» — tryvalogo protystojannja dvoh gigantiv japonśkoї videoigrovoї industriї.
Ale pro ce my pogovorymo trohy zgodom.
Čytajte inši cikavi materialy z tematyčnogo misjacja za poznačkoju «Misjać Japoniї»