Vladyslava Ševčenko
My znajemo bagato istorij pro volonteriv ta aktyvistiv, jaki ščodnja rjatujuť planetu, inodi naviť ryzykujučy vlasnym žyttjam. Ci istoriї nadyhajuť, a ci ljudy dyvujuť — vony dyvovyžni, smilyvi, syľni, stojať na peredovij našogo z vamy dobrobutu i vyklykajuť neabyjaku vdjačnisť.
Jakščo ž vy ljubyte vlasnu spravu ta ne gotovi žertvuvaty svoїm sposobom žyttja, to ne obov’jazkovo robyty kardynaľni včynky, ščob tvoryty sociaľni zminy. Suttjevyj vnesok u vyrišennja buď-jakoї važlyvoї problemy možna zrobyty z vlasnogo robočogo miscja — zavdjaky praktyci intelektuaľnogo volonterstva.
Ščob zrozumity jak intelektuaľne volonterstvo dopomože u biznesi ta čomu varto zaohočuvaty pracivnykiv do ńogo, my pospilkuvalysja z kuratorkoju Pro Bono Club Ukraine, CEO Happy Monday ta spikerkoju European Pro Bono Summit Annoju Mazur.
? Ščo take intelektuaľne volonterstvo?
Intelektuaľne volonterstvo — ce vykorystannja vlasnyh znań ta ekspertyzy dlja dopomogy sociaľnym projektam ta organizacijam dlja vyrišennja sociaľno značuščyh problem.
Napryklad, koly komanda IT-kompaniї prybyraje na vulyci abo sadžaje dereva, – ce zvyčajne volonterstvo. A ot koly ta sama komanda vydiljaje čas, ščob stvoryty vidkrytyj onlajn-rejestr derev abo dodatok dlja sortuvannja, – ce vže intelektuaľne volonterstvo. Tobto investycija konkretno fahovyh znań ta vmiń, a ne prosto času.
Praktyka intelektuaľnogo volonterstva (jogo šče nazyvajuť pro bono) z’javylaś dosyť davno. Use počalosja z jurystiv, jaki dopomagaly dejakym klijentam na bezoplatnij osnovi. Narazi sfery zastosuvannja intelektuaľnogo volonterstva strimko rozšyrjujuťsja — vid finansiv ta IT do dyzajnu, brendyngu ta HR.
?? Naskiľky pošyrene intelektuaľne volonterstvo v Ukraїni?
Kuľtura intelektuaľnogo volonterstva zdajeťsja čymoś novym i nezvyčnym, ale ce prosto novyj termin dlja javyšča, jake naspravdi šyroko vidome ne lyše u sviti, ale j v Ukraїni.
Oś, napryklad, kiľka dobre vidomyh kejsiv, jaki iljustrujuť intelektuaľne volonterstvo v diї, naviť jakščo vy nikoly ce tak ne nazyvaly.
«Ja kraplja v okeani»
Plakaty ta komunikacijna kampanija «Ja kraplja v okeani» staly symvolom Revoljuciї gidnosti. Važko nedoocinyty toj vplyv, jakyj ce proste povidomlennja malo na podiї 2014 roku, dopomagajučy kožnomu zrozumity jogo roľ u spiľnomu okeani Ukraїny.
Cej plakat stvoryv dyzajner Jegor Petrov z Banda Agency. U pošukah šljahu, jak vin može vplynuty na podiї togo času, Jegor obrav šljah čerez vlasnyj fah.
Ajdentyka Minosvity
Novu i styľnu vizualizaciju dlja Ministerstva osvity i nauky Ukraїny stvoryv na volonterśkyh zasadah pro bono dyzajner Oleksandr Tregub razom iz komandoju školy dyzajnu ta programuvannja Projector.
Pivtora roku tomu my stvoryly organizaciju Pro Bono Club Ukraine, ščob populjaryzuvaty kuľturu intelektuaľnogo volonterstva v Ukraїni. Za cej čas majže 150 fahivciv ta ponad 50 kompanij z riznyh sfer dolučylyś do intelektuaľnogo volonterstva u riznyh formatah.
Strategija dlja Centru dogljadu dlja molodi z invalidnistju
Odyn z našyh uljublenyh kejsiv — projekt zapusku sociaľnogo pidpryjemnyctva pry Centri dogljadu dlja molodi z invalidnistju u Černivcjah. Komanda fahivciv zi strategičnogo rozvytku ta marketyngu bezkoštovno stvoryla dlja Centru dovgostrokovu strategiju rozvytku, jaka peredbačala stalyj prybutok vid zapusku sociaľnogo pidpryjemstva zi stvorennja granoly.
Zagalom za veś čas roboty Pro Bono Club Ukraine okremi fahivci ta cili kompaniї nadaly pro bono poslug na sumu biľše niž 1 136 000 grn! Kožnogo misjacja zbiľšujeťsja kiľkisť fahivciv ta kompanij, gotovyh dolučytysja do intelektuaľnogo volonterstva.
? Jaki buvajuť formaty intelektuaľnogo volonterstva
Poky ščo ne isnuje čitko vyznačenoї klasyfikaciї, tomu kožen fahiveć abo kožna organizacija šukaje vlasnyj pidhid, jakyj najbiľše vidpovidatyme їhnim ciljam i zadačam. U Pro Bono Club Ukraine my rozdilyly formaty roboty na 4 umovni kategoriї: osvitni zahody, konsuľtaciї, nadannja poslug ta spiľni projekty.
Osvitni zahody — ce format vidkrytyh treningiv, vorkšopiv i lekcij, koly eksperty diljaťsja svoїmy znannjamy z šyrokym kolom sluhačiv iz gromadśkogo sektoru. Najpopuljarniši temy — upravlinnja projektamy, pobudova komunikacijnyh strategij, fandrejzyng.
Konsuľtaciї — ce format indyviduaľnoї roboty eksperta čy kompaniї z obranoju gromadśkoju organizacijeju. Konsuľtacija zazvyčaj tryvaje ne biľše 2 godyn. Ce najkraščyj sposib otrymaty zvorotnyj zv’jazok stosovno ideї čy koncepciї, jaku hoče zaprovadyty organizacija.
Konsuľtacija z SEO vid Dmytra Kljušnyka
Nadannja poslug bezkoštovno abo zi znyžkoju — najprostišyj format dopomogy gromadśkym organizacijam, dosyť pošyrenyj sered mižnarodnyh platform. Napryklad, Mailchimp daje znyžku 15% dlja NGO, a Slack nadaje їm dostup do prosunutyh paketiv bezkoštovno abo zi znyžkoju 85%.
V Ukraїni taki praktyky zustričajuťsja ne tak často, ale vony tež je. Napryklad, kar’jerna platforma Happy Monday rozmiščuje vakansiї gromadśkyh organizacij bezkoštovno. CEO Club zaprošuje odnogo predstavnyka NGO na vlasni treningy i zahody bezkoštovno.
Spiľni projekty — ce najbiľš skladnyj, ale j najbiľš efektyvnyj format vzajemodiї, jakyj peredbačaje bezposerednju dopomogu fahivcja abo kompaniї pevnij gromadśkij organizaciї vprodovž pevnogo periodu času. Napryklad, dyzajner stvorjuje reklamni materialy abo email-specialist nalaštovuje ta zapuskaje perši rozsylky dlja organizaciї.
? Jak intelektuaľne volonterstvo dopomagaje u kar’jeri?
Intelektuaľne volonterstvo, bezumovno, je odnym z instrumentiv profesijnogo rozvytku. Spivrobitnyky, jaki investujuť svoї znannja u volonterstvo, avtomatyčno majuť biľše možlyvostej: dodatkovi kontakty ta unikaľni projekty u portfolio robljať fahivciv cikavišymy na rynku praci. Ta j personaľnyj brend u dejakyh sferah može buty važlyvišym za poperednij dosvid roboty.
Robota nad volonterśkymy projektamy — ce takož važlyvyj marker dlja pracedavcja, jakyj demonstruje, ščo ljudyna zacikavlena u svoїj roboti ta profesijnomu rozvytku. Važko ujavyty, ščob intelektuaľnym volonterstvom zajmalasja ljudyna, jaka nenavydyť svoju robotu.
Ostannje, ale ne menš važlyve, — intelektuaľne volonterstvo dodaje vašij roboti zmistu. Vono dopomagaje protystojaty vygorannju na robočomu misci, a ce vže serjoznyj vnesok u stalyj kar’jernyj rozvytok.
?? Jaki perevagy intelektuaľnogo volonterstva dlja biznesu?
Intelektuaľne volonterstvo maje svoї perevagy ta dodatkovi bonusy dlja biznesu, ale zazvyčaj ce ne perša pryčyna, čomu biznes integruje taku praktyku v svoju dijaľnisť.
Nasampered ce pro zmist samogo biznesu, pro jogo cinnosti i rozuminnja spiľnoї vidpovidaľnosti ta možlyvogo vplyvu na suspiľstvo, kraїnu ta planetu, na jakij my žyvemo.
Ale, zvisno, je i perevagy:
- Intelektuaľne volonterstvo dopomagaje rozkryvaty potencial pracivnykiv, rozvyvaje navyčky samoprezentaciї, komunikaciї, netvorkingu. Pracivnyky samorealizujuťsja čerez pevnu sociaľnu vidpovidaľnisť, tomu stajuť biľš motyvovanymy ta aktyvnymy v roboti
- Intelektuaľne volonterstvo posyljuje korporatyvnu kuľturu kompaniї — stvorjuje spiľnotu, jaka pobudovana na suspiľno značuščij meti. A syľna korporatyvna kuľtura u svoju čergu posyljuje lojaľnisť ta zalučenisť spivrobitnykiv.
- Kompaniї, dlja jakyh sociaľna vidpovidaľnisť je cinnistju, majuť biľšyj uspih sered klijentiv ta partneriv. Takyj pidhid pryvabljuje ta dozvoljaje vygidno pidkreslyty vlasnu pozyciju ta unikaľnisť.
? Jak zaprovadyty intelektuaľne volonterstvo u svoїj kompaniї ta zacikavyty u ńomu spivrobitnykiv?
Volonterśki iniciatyvy — ce ne te, ščo možna zaprovadyty prymusovo. Najkraščyj format — ce pidtrymka kompanijeju iniciatyv i projektiv, jaki vže cikavi spivrobitnykam. Tomu peršyj krok — rozpytaty koleg, čy volonterjať vony u viľnyj čas, čy dolučajuťsja do pidtrymky gromadśkyh organizacij i jakyh same. Jakščo taka dijaľnisť vže je, rozkažiť pro ci kejsy inšym členam komandy ta obgovoriť, čym same vy jak kompanija možete buty korysnymy u vyrišenni sociaľnyh problem, važlyvyh vašym spivrobitnykam.
Inšyj šljah — vidkryta propozycija. Napryklad, jakščo viddilu KSV u kompaniї čy kerivnykovi cikavo vprovadyty iniciatyvy intelektuaľnogo volonterstva, to možna znajty gromadśku organizaciju čy projekt, ščo koreljuje z dijaľnistju kompaniї ta potrebuje fahovoї dopomogy, i zaproponuvaty kolegam dolučytysja do vyrišennja takoї zadači.
Jakščo vy ne znajete, de znajty taku organizaciju, tut buduť korysni tak zvani intermediaries — organizaciї-poserednyky, jaki dopomožuť znajty vidpovidnyj zapyt ta proadministruvaty spivpracju biznesu i gromadśkoї organizaciї. Pro Bono Club Ukraine je same takoju organizacijeju-poserednykom v Ukraїni.
? Jaki trudnošči volonterstva u gromadśkomu sektori?
Usi trudnošči pov’jazani zi strahamy (i podekudy vypravdanymy) kompanij. Biznesu hočeťsja spivpracjuvaty z nadijnymy organizacijamy, rozumity, ščo їh investyciї majuť sens. Tomu golovna skladnisť — znajty nadijnogo partnera. Ce odne z važlyvyh zavdań dlja populjaryzaciї intelektuaľnogo volonterstva, bo organizaciї ne zavždy vmijuť pravyľno šukaty kompaniї, a kompaniї duže oberežno šukajuť partneriv dlja sebe.
Inša problema (ćogo razu zi storony gromadśkyh organizacij) – nevminnja diagnostuvaty svoї potreby. Tobto ne vsi organizaciї možuť zrozumity, ščo u nyh je problema zi strategičnym bačennjam abo z pozycijuvannjam. A tomu vony, očevydno, ne šukatymuť dopomogu u cyh sferah, hoča dijsno її potrebujuť.
Zagalom use biľše kompanij zaohočujuť svoїh spivrobitnykiv do volonterstva, a sami fahivci use biľše hočuť dopomagaty gromadśkym iniciatyvam. Pry ćomu investyciї znannjamy značno biľš dovgostrokovi, niž grošyma čy inšymy resursamy. Tomu pro bono pidtrymka je značno efektyvnišoju dopomogoju gromadśkomu sektoru.
✅ Prosti kroky, ščob sprobuvaty intelektuaľne volonterstvo
- Buďte vidkryti, ryzykujte ta probujte — vaš dosvid točno bude komuś korysnym, golovne — znajty pravyľnyj zapyt.
- Ne uskladnjujte, počniť iz prostogo. 30 hvylyn konsuľtaciї ne vymagajuť vid vas suttjevoї perebudovy planiv i dodatkovoї pidgotovky, ale možuť nejmovirno polegšyty dijaľnisť sociaľno važlyvoї iniciatyvy.
- Diliťsja vlasnym dosvidom, populjaryzujte kejsy ta rezuľtaty uspišnoї spivpraci.
- Dolučajteś do Pro Bono Club Ukraine — my z radistju znajdemo tyh, komu vy možete buty korysnymy, i pokažemo, ščo ce duže prosto, cikavo i ne vymagaje velykyh dodatkovyh zusyľ.
Zavitajte na European Pro Bono Summit ta diznajtesja biľše pro svitovi kejsy ta praktyky pro bono.
Čytajte takož pro te, ščo v Ukraїni stvorjať
? V Ukraїni stvorjať peršyj katalog KSV-iniciatyv peršyj katalog KSV-iniciatyv.