10 cytat Oksany Zabužko pro literaturu, naciju ta suspiľstvo

Cikavo, ščo ćogorič deń narodžennja vidomoї pyśmennyci spivpav iz peršym dnem Forumu VydavcivOpublikovano programu juvilejnogo 25-go Forumu Vydavciv u Lvovi. Prote oskiľky Oksana Stefanivna — zavždy džerelo cikavyh dumok, obraty my vyrišyly її vyslovljuvannja nasampered ne pro literaturu, a pro suspiľstvo zagalom.

Pro vladu ta suspiľstvo

— Deputatstvo v Ukraїni — tjažka psyhična hvoroba z usima oznakamy vtraty počuttja reaľnosti.

— V ljudyni obov’jazkovo maje buty systema cinnisnyh reğuljatoriv, ščob її «ne poneslo». V kogoś ce strah Božyj, v kogoś «mama rozkazala, čogo ne možna», u kogoś, jak Prohaśko pysav, «50 profiliv za spynoju», jaki ne dajuť tobi zrobyty negidnyj včynok, i ce vže kuľtura – take počuttja solidarnosti ne tiľky z žyvymy, a j mertvymy, soromu pered Stusom čy Gete… Rizni možuť buty reguljatory – ale obov’jazkovo maje buty ščoś, ščo biľše od vlasnogo «ja».

Pro literaturu

— Perša i golovna zapoviď pyśmennyka: Ne zbrešy. Zdavalosja b, prosto. Ta same vona, koly trymatyś її poslidovno, j robyť literaturu nebezpečnoju profesijeju — jak u aľpinista abo vodolaza.

— Zamisť robytysja majstramy času, my staly jogo brancjamy.

— Vsi komercionalizuvalysja i pyšuť romany. Naviť te, ščo možna vmistyty u korotke opovidannja, vydajuť na sto storinok.

Pro naciju ta її perspektyvy

— Ukraїna perestaje buty takoju dykoju ekzotykoju, jak ce bulo šče donedavna. Prykro, ščo dlja ćogo treba bulo krovoprolyttiv, ščob ljudy počynaly čuty inši kuľtury, inšyh ljudej, i znykalo oce samovdovolennja.

— Nacija, kotra myslyť pro svit i sebe v ńomu kategorijamy pozyčenoї movy, nemynuče myslyť nesamostijno.

Pro flešmoby ta kuľturni kody

— Na francuźkij dytjačij rozmaľovci, mapi svitu, zobraženo Ejfelevu vežu – zrozumilo, bačyť francuźke dytjatko, ce Francija. Trošky pivdenniše – italijśkyj «čobitok», na ńomu – Pizanśka veža, trošky pivničniše – Kolizej, šče trohy pivničniše — velykyj krasyvyj mlyn, zrozumilo, ce Gollandija. Šče pivničniše na pivostrovi sydyť andersenova rusalońka – zrozumilo, Danija. Berlinśka televeža, Akropoľ, a oś tut – rostuť jalynky. Počynajučy, lyboń, vid Čehiї. Vsja tak zvana Centraľna i Shidna Jevropa – ce misce, de rostuť jalynky, katajuťsja na lyžah, i pryblyzno na rivni Odesy — snigovyčok. I zrazu za cijeju terytorijeju — sobor Vasylija Blažennogo. I dali — matŕošky.

— «A v čem prykol?» — pytajuť sluhači Šufutinskogo [pro frazu «Osiń — ce čas rozbigatysja po rusyfikovanyh mistah» — prym.red.]. I sluhači Čubaja/Moskaľcja їm iz gotovnistju pojasnjujuť — z linkamy, cytatamy i t.d. Symetryčnoї reakciї nemaje, «dzerkalky» vse šče ne vyhodyť — nihto ne pytaje vgolos: «tju, a naviščo perevertaty kalendar? a hto takyj Šufutinskij?» Jak pysala (hoč formaľno z inšogo pryvodu) Simona de Bovuar, «oś ce j značyť – buty drugoju stattju» (čytaj – dyskryminovanoju menšynoju, bezvidnosno vid togo, jak «nas bagato»). Stare pravylo vse šče v syli: kolonija musyť znaty metropoliju, metropoliї ž koloniju znaty zovsim neobov’jazkovo. Tak ščo – ni, šče ne «zdobuly». Ne peremogly, i prava buty soboju, ostatočno j bezpovorotno nadijnogo j nezaperečnogo, — šče ne vidvojuvaly. Pracjujemo.

— My lyše vstupyly v dobu spravdi serjoznyh geopolityčnyh transformacij, jaki vključatymuť i Jevropu, i Shid, i bagato čogo šče. I my až nijak ne na ostrovi. I vytvorennja svojeї istoriї – ce absoljutnyj obov’jazok deržavy. Bez ćogo nijaki reformy nikoly ne buduť uspišnymy. Bez ćogo my lyšatymemoś terytorijeju, de rostuť jalynky.

Cogo dnja svjatkuje svij deń narodžennja Oksana Zabužko- ukraїnśka poetesa, prozaїk, filosof, literaturoznaveć, publicyst pic.

— Ukrinform (@UKRINFORM) September 19, 2018

Džerela cytuvannja: «Centr informaciї pro prava ljudyny», «VolyńPost», «Livyj Bereg», Wikimedia, storinka pyśmennyci u Facebook

Raniše my navodyly vyslovljuvannja10 tez pro osvitu vid Ivana Prymačenka, Prometheus zasnovnyka platformy Prometheus ščodo osvity, suspiľstva ta zmin.