Oleksandr Meľnyk
Stambul vidomyj svoїm skladnym trafikom ta ne najkomfortnišymy umovamy dlja vodiїv. Vtim, jak rozpovidaje «CTS», u ćomu turećkomu misti dobre rozvynenyj gromadśkyj transport — i ce trohy rjatuje vid stojannja u zatorah. Jevropejśku ta azijśku častyny svitu ta rizni častyny Stambulu jednaje odyn iz vydiv gromadśkogo transportu — Metrobus. I oś jak vin pracjuje.
Zvidky z'javylysja švydkisni avtobusy
Švydkisnyj avtobus jak vyd transportu z’javyvsja v 1974 roci u brazyľśkij Kurytybi. Todišnij mer mista Žajme Lejmer pidrahuvav, ščo budivnyctvo legkogo metro bude nadto vytratnoju spravoju. Jak aľternatyvu, vin zaprovadyv perevezennja avtobusom. Cej transport ruhavsja iz pidvyščenoju švydkistju vidokremlenoju smugoju po dorogah mista. Takyj avtobusnyj typ perevezeń maje dekiľka osnovnyh harakterystyk:
- pasažyry vhodjať na stanciї čerez turnikety, jak u metro;
- platformy na stancijah znahodjaťsja na odnomu rivni z avtobusom, ščo zabezpečuje zručnisť i švydkisť peremiščennja pasažyriv;
- doroga, jakoju peresuvajeťsja švydkisnyj avtobus, vidokremlena vid inšyh magistralej, ščo garantuje švydkisť peresuvannja.
Zaraz cym vydom transportu korystujuťsja blyźko 170 mist v uśomu sviti
Foto: CTS
11 rokiv roboty u Stambuli
U Stambuli švydkisnyj avtobus zapustyly z veresnja 2007 roku. Todi zapracjuvala perša diljanka dovžynoju u 18 km, ščo mala 15 stancij. Maršrutpojednav zahidnu i centraľnu častyny mista. U nastupni 5 rokiv magistraľ Metrobus rozroslasja do 52 km. Pry ćomu kiľkisť stancij zbiľšylasja do 44, sim z jakyh vyjavylysja v Aziї. Dlja stambuľśkogo Metrobus harakterni vsi rysy švydkisnogo avtobusa. Prote vid analogičnyh system za kordonom vin vidriznjajeťsja tym, ščo ruhajeťsja Bosforśkym mostom, jakyj z’jednuje Jevropu ta Aziju. Na ćomu mostu u avtobusa nemaje vydilenoї smugy, vin їde v zagaľnomu potoci. Pislja peretynu mostu Metrobus znovu povertajeťsja na vydilenu liniju.
Jakščo dyvytysja na mapu Stambula, to maršrut Metrobus ozdobljuje misto dugoju iz zahodu na shid. Švydkisni avtobusy їzdjať odnijeju magistrallju, ale za dekiľkoma maršrutamy. Vsi maršruty majuť nomer 34, do jakogo dodajeťsja odna abo dvi litery. Je tiľky odyn nomer bez liter — 34. Vin kursuje miž stancijamy Avdžilar na pivdennomu zahodi i Zindžirlikuju na pivničnomu shodi jevropejśkoї častyny Stambula.
Foto: CTS
Kiľkisť stancij na maršrutah Metrobus varijujeťsja vid 8 do 44
Ljudy ta tehnika
Avtobusnyj park Metrobus maje 460 odynyć tehniky. Značna častyna – ce dvosekcijni avtobusy vyrobnyctva Mercedes. Na maršruty vyhodjať CapaCity (250 odynyć), Citaro (100 odynyć) ta Conecto (60 odynyć). Dodatkovo lini ї obslugovujuť 50 trysekcijnyh gollandśkyh avtobusiv Phileas. Zagalom transportna kompanija IETT, ščo keruje gromadśkym transportom Stambula, operuje ponad 3 tys avtobusiv.
Na kincevyh stancijah Metrobus je speciaľni majdančyky čy rozv’jazky dlja rozvorotu avtobusiv. Sogjutljučešme je kincevym punktom švydkisnogo avtobusa v aziatśkij častyni Stambulu. Perezminka tryvaje protjagom dekiľkoh hvylyn. Avtobus pislja vysadky pasažyriv їde na majdančyk dlja rozvorotu, de i vidbuvajeťsja zmina vodiїv. Zmina odnogo vodija tryvaje 8-9 godyn. Krim vodiїv, u Metrobus je dyspetčerśkyj centr, spivrobitnyky jakogo monitorjať i korygujuť trafik z metoju unyknennja zatoriv.
U pikovi godyny avtobusy ruhajuťsja odyn za odnym z intervalom menše 1 hv
Foto: CTS
Obijtysja bez gotivky
Konduktoriv tut nemaje. Usi stanciї obladnani turniketamy, čerez jaki možna projty, lyše splatyvšy za proїzd. Prydbaty kvytok za gotivku ne možna. Dlja počatku vam neobhidno obzavestysja Istanbulkart («Stambuľśka kartka») abo Mavi Kart («Synja kartka»). Dlja okremyh grup pasažyriv dijuť speciaľni kartky ta piľgovi taryfy (dlja studentiv čy včyteliv). Potim v avtomati potribno popovnyty kartu na pevnu sumu, v zaležnosti vid kiľkosti poїzdok. Oplata za proїzd zaležyť vid kiľkosti zupynok, jaki vy planujete proїhaty:
- za proїzd 1-3 zupynok pasažyru neobhidno zaplatyty 1,95 liry (blyźko 12 grn),
- 10-15 zupynok — 3,35 liry (blyźko 21 grn),
- 22-27 zupynok — 3,5 liry (blyźko 22 grn),
- ponad 40 zupynok – 3,85 liry ( blyźko 24 grn).
- miž 00:00 ta 06:00 cja taryfikacija ne dije, vnoči vstanovljujeťsja jedynyj taryf na vsi poїzdky, nezaležno vid vidstani — 3,85 liry.
Kartka Istanbulkart je universaľnoju dlja vykorystannja u vsih vydah gromadśkogo transportu Stambula
U tramvajah ta metropoliteni dije jedynyj taryf. Jakščo pasažyr skorystajeťsja cijeju kartkoju pry oplati za proїzd u Metrobus, z ńogo spyšeťsja maksymaľna suma v rozmiri 3,85 liry. Groši za nevykorystani zupynky možna povernuty. Pry vyhodi zi stanciї bilja turniketiv koštujuť speciaľni aparaty — Para Iade Makinesi (aparaty povernennja grošovyh koštiv). Pasažyrovi dostatńo pryklasty Istanbulkart, i groši buduť zarahovani nazad na kartku.
Foto: CTS
Cilodobova švydkisť
Metrobus pracjuje cilodobovo. Ščodnja jogo poslugamy korystujeťsja blyźko 800 tys pasažyriv (zagalom u Stambuli meškaje bylźko 15 mln osib). Pikovi godyny dlja ćogo vydu transportu — iz 7 do 9 godyny ranku i z 17:00 do 20:00. U ci periody Metrobus perevozyť vid 40 do 50% dennogo pasažyropotoku. Jogo stanciї slugujuť peresadkovymy vuzlamy na inšyj vyd transportu, a na dejakyh je možlyvisť skorystatysja vidrazu dekiľkoma vydamy transportu. Napryklad, zi stanciї Zindžirlikuju možna peresisty na «zelenu» liniju metro, a zi stanciї Topkapy — na «pomarančevu» liniju metro i na tramvaj №1, jakyj rušaje do istoryčnogo centru Stambula. Usi stanciї peresadok majuť eskalatory, travelatory, a inodi — naviť pidzemni lifty.