Vladyslava Ševčenko
Perš niž rozpočaty znajomstvo zi švydkočytannjam, slid z’jasuvaty, čy potribno vono vam. Jakščo vy gadaly, ščo švydkočytannja — ce pro sotnju pročytanyh knyžok na rik, to cym sprava ne obmežujeťsja. Navyčky, jaki vy prokačajete, dopomožuť vam švydše myslyty ta uhvaljuvaty rišennja, a takož pokraščyty vaši analityčni zdibnosti.
Ce vidbuvajeťsja tomu, ščo naš mozok — gnučka systema. Čym biľše my jogo navantažujemo, tym švydše u nas formujuťsja nejronni zv’jazky, jaki zavdjaky trenuvannjam stajuť ščiľnišymy, tož krašče propuskajuť ta obrobljajuť informaciju.
Do togo ž, švydkočytannja čudovo pidhodyť dlja opanuvannja profesijnoї literatury, adže u kožnij sferi je vlasnyj spysok terminiv ta fraz, jaki často povtorjujuťsja. Ljudyna znaje їh napam’jať, tomu dlja rozuminnja kokretnogo slova їj vystačaje pročytaty perši dvi litery.
U dytynstvi nam zdavalosja, ščo čytannja — ce monotonnyj ta bezperervnyj proces, a dlja dejakyh naviť nudnyj. Naspravdi, ne vse tak prosto. Koly my čytajemo, naš pogljad fiksujeťsja na pevnomu slovi čy grupi sliv protjagom pryblyzno čverti sekundy, a zgodom strybkopodibnym ruhom, jakyj nazyvajuť «sakada», peremiščujeťsja do nastupnoї grupy. Zrobyvšy kiľka takyh strybkiv, my zupynjajemosja na myť (0,5 s) ta ohopljujemo pogljadom usju frazu, aby її usvidomyty.
Pid čas švydkočytannja my robymo vse tak samo, tomu z cijeї točky zoru naviť iz cijeju navyčkoju supergerojem staty nemožlyvo. Vtim, metodyky švydkočytannja suttjevo vidriznjajuťsja vid tyh, jaki my zvykly sposterigaty pid čas zvyčnogo čytannja, ščo zboku vse ž može zdatysja na supersylu.
Osnova švydkočytannja — ce trenuvannja peryferijnogo zoru, adže pid čas čytannja našomu mozku dostatńo rozpiznaty lyše peršu, ostannju ta dekiľka liter u seredyni, aby zrozumity cile slovo za odnu fiksaciju.
Jakščo my čytajemo dosyť dovgo, naš mozok adaptujeťsja ta obyraje najčastiši grupy liter (їh nazyvajuť «bigramamy» ta «trygramamy»), ščob švydše ta legše rozpiznavaty cili slova za odyn pogljad. Za posylannjam možna pobačyty najbiľš populjarni bigramy (dvi litery u seredyni slova) ta trygramy (try litery u seredyni slova) v ukraїnśkij movi.
Trohy potrenuvavšy peryferijnyj zir, ljudyna može za odnu fiksaciju rozpiznaty i zapam’jataty ne odne slovo, a 2-3 odnijeju frazoju. Ce dozvolyť pryskoryty švydkisť čytannja do ponad 600 sliv/hv. Biľšisť ljudej, za doslidžennjam naukovciv, čytajuť pryblyzno z odnakovoju švydkistju na rivni 300-350 sliv/hv. Vodnočas čempiony zi švydkočytannja dosjagajuť švydkosti 4700 sliv/hv.
- Švydke poslidovne vizuaľne pred’javlennja
- Čytannja «po diagonali»
- Čytannja bez zupynky
- Prydušennja subvokalizaciї
? Švydke poslidovne vizuaľne pred’javlennja (RSVP)
RSVP — ce metod vyvedennja informaciї na dysplej, koly slova abo grupy sliv z’javljajuťsja na ekrani postupovo. Hoča tehnologija vyklykaje superečky, rozrobnyky zastosunkiv iz cijeju tehnologiju argumentujuť, ščo lyše 20% času u procesi čytannja vytračajeťsja na osmyslennja tekstu, a 80% — na ruhy pogljadom po storinci. Tomu tehnika, jaka dozvoljaje zafiksuvaty pogljad v odnij točci, značno zaoščadžuje čas pročytannja.
U dejakyh doslidžennjah stverdžujuť, ščo tehnika bazujeťsja ne stiľky na poslidovnomu vyvedenni, jak na pravyľnomu vyrivnjuvanni sliv, a takož na pravyľnomu pidbori švydkosti ta rytmu vyvedennja.
↘️ Čytannja «za diagonallju»
Shožym sposobom my často korystuvalysja u školi ta universyteti, koly treba švydko oznajomytysja z temoju iz pidručnyka, kotryj naspravdi potribno bulo pročytaty vdoma. Zagalom, pid čytannjam «za diagonallju» hovajeťsja odrazu kiľka tehnik švydkočytannja:
- čytannja «zygzagamy» (zvyvysti ruhy pogljadu po storinci);
- «ohoplennja» storinky odnym pogljadom.
Ce ne dopomože nam povnocinno usvidomyty pročytanyj material, bo naš pogljad vyhopljuje lyše okremi slova abo frazy. Prote, za dopomogoju metodu my možemo, napryklad, onovyty informaciju pro material, jakščo čytaly do ćogo, abo oznajomytyś iz zagaľnym zmistom.
? Čytannja bez zupynky
Šče odna tehnika — čytannja bez zupynky. Jak my vže zgaduvaly raniše, pid čas čytannja my fiksujemosja na pevnij grupi sliv, a zgodom strybkopodibnym ruhom perevodymo pogljad na inšu grupu. Pislja dekiľkoh strybkiv my robymo nevelyku pauzu, jaka zajmaje pryblyzno vid 0,25 s do 0,5 s.
Tož švydkočytannja bez zupynky maje na meti prybraty ci zupynky, a ce pogiršuje možlyvisť usvidomlennja ta zapam’jatovuvannja pročytannogo. Takož povnistju prybraty zupynky važko, tož, skoriš za vse, vony u vas vse odno buduť (možlyvo ridše), ale jakisť vodnočas spryjnjattja pogiršyťsja.
? Prydušennja subvokalizacii
Subvokalizacija — ce «golos», jakyj zvučyť u nas u golovi, koly my čytajemo tekst. Tomu bagato tehnik švydkočytannja navčajuť prydušuvaty bažannja progovoryty pro sebe pročytanyj material ta dopomagajuť nalaštovuvatysja na «čytannja očyma».
Popry rozpovsjudženi metodyky rozvytku švydkočytannja, osnovoju vse-taky zalyšajeťsja trenuvannja peryferijnogo zoru. Same vono ležyť v osnovi riznomanitnyh kursiv ta zastosunkiv, kotri majuť dopomogty nam ovolodity navyčkamy švydkočytannja.
? Offlajn školy
V Ukraїni poslugy navčannja švydkočytannju je dosyť rozvynenymy. Zvyčajno, ne tak jak vyvčennja anglijśkoї, ta vse odno isnuje bagato škil, ščo obicjajuť rozvynuty ci navyčky. Serednja vartisť urokiv u grupi do karantynu kolyvalasja u seredńomu 2500-3000₴ za 12 urokiv.
Čerez karantyn školy skasuvaly uroky u grupah ta proponujuť indyviduaľni zanjattja z vykladačamy za cinoju u seredńomu 300₴/god. Tryvalisť navčannja kolyvajeťsja vid 3 do 6 misjaciv.
Najčastiše u školah vykorystovujuť taki metody navčannja:
- Vpravy z tablycjamy, jaki pryznačeni dlja trenuvannja peryferijnogo zoru;
- Mnemotehniky — najpopuljarniši sposoby zapam’jatovuvannja za dopomogoju vizualizacij, rozstanovky misć ta asociacij;
- Vpravy na trenuvannja korotkočasnoї pam’jati.
Pljusy:
- pidtrymka z boku vykladača
- glyboke zanurennja u procesy švydkočytannja
- reguljarni trenuvannja
- vpravy z ukraїnomovnymy tablycjamy
Minusy:
- dovgyj termin navčannja
- zaležnisť vid rozkladu vykladača
- vysoka vartisť
? Videokursy
Šče odnym populjarnym sposobom navčannja, osoblyvo pid čas karantynu, staly onlajn-platformy. Napryklad, na portali Udemy možna projty kursy švydkočytannja vid fahivciv z riznyh kraїn svitu.
Krašči programy za vidgukamy učniv:
- Speed Reading & Boost Memory (vartisť — $29,99)
- Speed Reading MACHINE 3.1: How To Read 307 Books In 2020 (vartisť — $20,99)
Pljusy:
- velykyj vybir kursiv z vykladačamy z uśogo svitu
- navčannja u zručnomu tempi
- povernennja koštiv, jakščo programa ne pidijšla
Minusy:
- navčannja vedeťsja anglijśkoju movoju
- vidsutnisť gejmifikaciї
- ne orijentovanyj na rozvytok švydkočytannja ukraїnśkoju
? Knygy
Jakščo vy ne hočete syľno zaglybljuvatysja u švydkočytannja, ale pragnete pokraščyty proces čytannja, radymo zvernutysja do knyžky «Proryv u švydkosti čytannja». Її avtor — Piter Kamp — ekspert zi švydkočytannja, jakyj ponad 20 rokiv doslidžuvav cju temu.
Zavdjaky prostij ta efektyvnij metodyci vy zrozumijete, jak švydše spryjmaty j zapam’jatovuvaty tekst ta jaki metody zastosovuvaty. Knyga pobudovana za pryncypom: odyn deń — odyn rozdil.
Perevagy:
- nebagato času na osvojennja (dostatńo 30 hvylyn na deń)
- najavnisť praktyčnyh vprav
- čitkyj plan trenuvannja
- vartisť
Minusy:
- zmenšennja motyvaciї čerez vidsutnisť trenera ta igrovogo procesu
- pidhodyť švydše dlja oznajomlennja zi švydkočytannjam, aniž dlja glybokogo zanurennja
? Veb ta mobiľni zastosunky
Krim onlajn-kursiv, šče odnym zvyčnym sposobom navčannja staje ğejmifikacija — vykorystannja igrovyh mehanik v osviti. Zokrema, baly dosvidu, zdobuttja rivniv ta riznomanitnyh dosjagneń. Igrovyj format emocijno čipljaje studenta ta stymuljuje jogo vnutrišnju motyvaciju.
Zaraz možna znajty bezlič zastosunkiv ta servisiv, jaki pojednujuť metody švydkočytannja z gejmifikacijeju. Odyn iz nyh — ce Readlax, kompleksna platforma vid ukraїnśkyh rozrobnykiv, kotri pojednaly najsyľniši storony pererahovanyh vyšče metodiv.
Pljusy:
- vpravy rozrobleni u vygljadi korotkyh igor z integracijeju gejmifikaciї (baly, dosjagnennja, značky);
- Chrome-rozšyrennja maje integraciju z Google Books, Scribd, Kindle Cloud Reader;
- možlyvisť obraty prostyj/skladnyj rivni;
- trenuvannja p’jaťma movamy, sered jakyh ukraїnśka;
- možna zavantažyty vlasnyj tekst dlja trenuvannja;
- testuvannja švydkosti i monitoryng progresu.
Minusy:
- pidpyska pislja probnogo periodu $9,99 na misjać;
- vidsutnij rejtyng gravcja.
? Jaki igry proponuje Readlax
Usi vpravy realizovani v igrovij formi, tož vy naviť ne pomityte, jak navčaľnyj blok dosjagne svogo zaveršennja.
Zapam’jatajte syni čarunky (klitynky). Potim znajdiť klitynky, jaki vidobražalyś. Cja gra — najprostiša z uśogo spysku, tož, ščob perejty do nastupnoї gry potribno uspišno zakinčyty čotyry igrovi sesiї.
Za kožnu čarunku peredbačeno 5 baliv. Z kožnoju groju kiľkisť čarunok bude zbiľšuvatyś.
Gra trenuje roboču pam’jať, zorovyj prostir i peryferijne pole zoru.
Cja gra je trohy skladnišoju za poperednju. Zosereďteś na geometryčnij figuri ta sprobujte pobačyty bokovym zorom cyfry livoruč ta pravoruč, zapam’jataty їh. Vyberiť geometryčnu figuru ta vvediť cyfry bez probiliv. Z kožnoju groju kiľkisť čysel bude zbiľšuvatyś — vidpovidno i skladnisť.
Gra trenuje roboču ta verbaľnu pam’jať, zorovyj prostir i peryferijne pole zoru.
Zosereďtesja na centri tablyci ta znajdiť bukvy bokovym zorom, ne ruhajučy oči. Bukvy povynni buty znajdeni v alfavitnomu porjadku.
Gra trenuje ruh očej, vizuaľne rozpiznavannja ta rozuminnja, jak po vertykali, tak i po goryzontali. Jakščo vy ne zapam’jataly poslidovnisť bukv, zgory bude vidobražatyś pidsvičena litera, jaku potribno znajty v danyj moment času. Čym švydše vykonajete gru, tym biľše baliv otrymajete.
Zosereďtesja na centri tablyci ta znajdiť «bigramu» (spolučennja z dvoh liter) za dopomogoju peryferijnogo zoru. Cja gra dopomože rozpiznavaty po 2-4 slova za odnu vizuaľnu fiksaciju, ščo spryjaje zbiľšennju švydkosti čytannja v 2-3 razy.
«Bigrama» ta «Čarunky Bukv» — odni z najefektyvnišyh igor dlja trenuvannja švydkočytannja.
Zosereďtesja na centri tablyci ta znajdiť čorni cyfry u porjadku zrostannja i červoni u porjadku spadannja bokovym zorom, ne ruhajučy oči. Nomery kožnogo koľoru povynni buty zadani po čerzi — spočatku «1» čornyj, potim «12» červonyj, «2» čornogo — «11» červonogo, «3» čornogo — «10» červonogo i tak dali.
Cja gra je najskladnišoju ta trenuje ruh očej, vizuaľne rozpiznavannja ta rozuminnja. Takož gra trenuje synhronizaciju roboty oboh pivkuľ golovnogo mozku.
Readlax
Za dopomogoju Readlax vy zmožete zbiľšyty švydkisť čytannja utryči, jakščo reguljarno, protjagom 10-20 hvylyn, na deń vykonuvatyme speciaľni vpravy. Biľšisť z nyh pobudovani na bazi tablyć Šuľte.
Takož brend stvoryv vlasni biľš novi ta rezuľtatyvniši vpravy, sered jakyh, bigramy. Ce gra na rozpiznavannja par najpopuljarnišyh spolučeń liter za dopomogoju fokusovanogo ta bokovogo zoru.
Možna sprobuvaty probnyj period, jakyj tryvaje protjagom 7 dniv. Vartisť pidpysky pislja probnogo periodu skladaje $9,99/misjać.
