Natalija Sokolovśka
Ostannim časom u SŠA sposterigajeťsja cikava tendencija. Sered molodi spadaje interes do narkotykiv, pyše vydannja The New York Times. Nemaje točnogo rozuminnja, čomu problema zaležnosti vid «preparativ» raptovo počala vyrišuvatysja sama soboju. Dehto dopuskaje, ščo ce — rezuľtat dovgotryvaloї kampaniї proty tjutjunovyh vyrobiv ta narkotykiv. Odnak naukovci vysunuly inšu gipotezu. Jmovirno, moloď počala otrymuvaty vidčuttja radosti j zadovolennja vid velykoї kiľkosti tehnologičnyh ğadžetiv.
Cikavo zrozumity, čomu obydvi tendenciї protikajuť paraleľno. Spad interesu do narkotykiv ta «bum» populjarnosti mobiľnykiv i planšetiv. Nemaje prjamyh dokaziv, ščo ci dva trendy pov’jazani miž soboju. Ale nyzka doslidžeń demonstrujuť, ščo interaktyvni media ta rozvagy vyklykajuť vidčuttja, shoži do vžyvannja narkotykiv: namagannja vidčuty ščoś sensacijne, ekstraordynarne abo bažannja do nezaležnosti. Inšyj variant — ğadžety «z’їdajuť» stiľky času, ščo na inši spravy (vključno iz formuvannjam zgubnyh zvyčok) jogo biľše ne zalyšajeťsja.
U 2011 roci avstrijśki naukovci z Mižnarodnogo centru doslidžeń media ta publičnogo prostoru ICMPA ta Zaľcburźkoї akademiї media i globaľnyh zmin dijšly vysnovku, ščo u biľšosti pidlitkiv deń bez mobiľnyka vyklykaje stres i paniku, a razom iz cym — vidčuttja izoľovanosti ta rozgublenosti. Krim togo, značna častyna piddoslidnyh ne zumila čy ne zahotila vytrymaty eksperyment do kincja i provesty 24 godyny oflajn, bez komunikacij. Psyhology ta psyhiatry b’juť na spoloh. Movljav, dytyna zmalku vtračaje interes do vśogo na sviti, jakščo u neї z’javljajeťsja iPad
Vsi anonsy ta novynky WWDC 2017. Ale nyni varto pogljanuty na cju problemu z inšogo boku. Možlyvo, interes do mobiľnyka korysnišyj, niž dejaki inši «zahoplennja», ščo їh proponuje «vulycja» čy tymčasove otočennja školjariv ta studentiv.
V roli «dobrogo» narkotyku
Včena Nora Volkov — očiľnycja Nacionaľnogo instytutu z pytań zlovžyvannja narkotykiv u SŠA, — zbyrajeťsja rozpočaty doslidžennja vzajemozv’jazku miž znyžennjam rivnja vžyvannja narkotykiv ta populjaryzacijeju interaktyvnyh ğadžetiv. Її takož nastorožuje toj fakt, ščo za danymy doslidžennja «Monitoryng majbutńogo», jake ščoroku provodyťsja u SŠA, vyjavylosja, ščo riveń spožyvannja narkotykiv sered 10- ta 11-tyklasnykiv u 2016 roci stav najnyžčym za mynuli 40 rokiv. Jedynyj vynjatok u cij tendenciї — vžyvannja maryhuany, jake zroslo sered 12-tyklasnykiv. A ot galjucynogeny, kokaїn ta ekstazi moloď stala vžyvaty nabagato ridše.
Volkov razom z kiľkoma ekspertamy dopuskaje, ščo ğadžety staly aľternatyvoju zgubnym zaležnostjam, adže tež vyklykajuť zvykannja (osoblyvo — jakščo jdeťsja pro igry). Inša doslidnycja Siľvia Martins vyvčaje pytannja zlovžyvannja narkotykiv v Kolumbijśkomu universyteti. Vona vvažaje ce prypuščennja pravdopodibnym. Svogo času vona takož namagalasja znajty sposib vyvčennja vzajemozv’jazkiv miž častotoju korystuvannja internetom ta stupenem vžyvannja narkotyčnyh rečovyn sered molodi. Za її slovamy, videoigry ta sociaľni media zadovoľnjajuť bažannja znajty novi vidčuttja, jaki ranišy vyrišuvalysja vyključno čerez «marky», tabletky čy psyhotropni rečovyny.
Jak sami pidlitky ocinjujuť ci 2 javyšča
Moloď, jak pravylo ne zamysljujeťsja nad pytannjam vzajemozv’jazku narkotykiv ta ğadžetiv. 17-litnja Aleksandra Elliot, jaka navčajeťsja u staršyh klasah, vvažaje, ščo narkotyky ta sučasni telefony i planšety je vzajemovyključnym javyščem. A ot Melani Klarke — 18-litnja amerykanka, jaka neščodavno zakinčyla navčannja v školi, — pogodžujeťsja, ščo takyj vzajemozv’jazok isnuje. «Osobysto ja dumaju, ščo ce — zamina odnogo inšym», — navodyť slova Melani vydannja The New York Times. — «Koly ja sama vdoma, to mij peršyj instynktyvnyj ruh — vzjaty v ruky telefon». Odnolitky, u jakyh nemaje sučasnyh ğadžetiv, na її dumku, radše počynajuť dumaty pro ščoś nedozvolene (skrutyty «kosjačok» čy vyrušyty na vulycju v pošukah «prygod»).
Zdebiľšogo golosy v naukovyh kolah vyslovljujuťsja nabagato skeptyčniše i vvažajuť, ščo ğadžety tut ni do čogo; movljav, obsjagy vžyvannja narkotykiv zmenšylysja v peršu čergu zavdjaky kampanijam ščodo škidlyvyh naslidkiv ta jmovirnyh zahvorjuvań, jaki vynykajuť čerez podibni rečovyny.
Nezvažajučy na te, jaku storonu u dyskusiї zajmajuť ti čy inši naukovci, vsi spodivajuťsja, ščo zv’jazok miž tehnikoju ta znyžennjam vžyvannja narkotykiv isnuje. Žyttja bez mobiľnogo telefonu važko ujavyty. Ale naspravdi lyše neščodavno doslidnyky rozpočaly cikavytysja, jak same smartfony vplyvajuť na procesy ta reakciї golovnogo mozku ljudyny. «Ljudy nosjať za soboju džerelo dofaminiv, a dity ne rozlučajuťsja z nymy vprodovž mynulyh 10 rokiv», — zauvažuje Dejvid Grinfild, profesor psyhiatriї z medyčnogo universytetu mista Konnektikut ta zasnovnyk Centru, ščo zajmajeťsja doslidžennjamy internet-zaležnosti.