😩 Millenialy ta starisť. Skiľky treba vidkladaty, ščob normaľno žyty na pensiї

Skažimo, vam 30 abo deś bilja togo. Vy vže majete stabiľnyj dohid, pevni kar’jerni dosjagnennja, trošky rozumijete, kudy hočete ruhatysja. Možlyvo, u vas je partner, a može vy v pošukah čy vzagali ne planujete pov’jazuvaty sebe z kymoś.

Nablyžajeťsja ekvator vašogo žyttja.

Ce označaje, ščo čas podumaty pro starisť. U našij kraїni, na žaľ, starisť ne duže asocijujeťsja z čymoś pozytyvnym. Biľšisť ukraїnciv pohylogo viku žyvuť na kopijčanu pensiju, serednij rozmir jakoї stanovyť 3866,84₴ abo trošky biľše 120€. Prožyty na ci groši, avžež, nemožlyvo — osoblyvo vrahovujučy problemy zi zdorov’jam, jaki nemynuče z’javljajuťsja v usih z vikom.

Ale sytuacija taka, ščo teperišnim pensioneram, možna skazaty, šče poščastylo. U nyh vzagali je pensija.

Fahivci davno vže kažuť, ščo millenialam ta molodšym pokolinnjam naviť na ci vyplaty spodivatysja ne varto. Za solidarnoї systemy nyni pracjujuči oplačujuť starisť tym, hto vže pracjuvaty zaveršyv. Narodžuvanisť v Ukraїni stabiľno padaje z 2011 roku. Tož nam pensiju platyty bude prosto nema komu.

A ce označaje, ščo vyrišuvaty ce pytannja nam potribno samostijno.

Ščo take dostojna starisť?

Avžež, riveń žyttja — ce bagato v čomu sub’jektyvne ponjattja. U kožnogo rizni potreby: jak sub’jektyvni (ce vpodobannja, zvyčky, gobi toščo), tak i ob’jektyvni (napryklad, pov’jazani zi zdorov’jam).

Vtim, jakščo uzagaľnjuvaty, to spysok cyh potreb možna zvesty do cyh punktiv:

• Oplata orendy žytla ta komunaľnyh poslug
• Zadovolennja bazovyh potreb: harčuvannja, gigijena, odjag, transport, medycyna (za vidsutnosti serjoznyh hvorob)
• Dozvillja ta vidpočynok jak v Ukraїni, tak i za kordonom
• Zaoščadžennja na korotko- ta seredńoterminovi cili

Ci potreby dlja odnijeї ljudyny, ščo prožyvaje v stolyci, zadoviľnjaje suma 1000€ abo 31 000₴ na misjać. Na mij pogljad, taka suma cilkom može zabezpečyty i dostojnu starisť v našij kraїni. Znovu ž, z ogljadu na te, ščo absoljutna biľšisť pensioneriv v Ukraїni ne možuť dozvolyty sobi naviť oplatyty komunalku bez subsidij.

Tož, same na 31 000₴ my j orijentuvatymemosja u našyh rozrahunkah.

Skiľky treba nakopyčyty, ščob bula normaľna pensija?

Rozgljańmo kiľka scenariїv na žyttja. Spojler: vony vsi buduť maloradisnymy.

Scenarij 1 — bazovyj abo serednij

Naviť jakščo vam trošky za trydcjať, je nadija vyjty zamiž za pryncja, jak spivav klasyk. Ale jak ni, to dovedeťsja pracjuvaty.

Standartnyj vik vyhodu na pensiju v Ukraїni — 60 rokiv, tož prypustymo, ščo same v ćomu vici vy hočete pity na zasluženyj vidpočynok. Serednja očikuvana tryvalisť žyttja v Ukraїni — trošky biľš niž 71 rik. Prypustymo, serjoznyh hvorob vy ne majete i vedete pomirnyj sposib žyttja, tož prožyvete trošky biľše — do 75. Takym čynom, nasolodžuvatysja staristju vam zalyšyťsja 15 rokiv.

Spočatku rozrahujemo, skiľky grošej nam dlja ćogo potribno:

31 000₴ * 12 misjaciv * 15 rokiv = 5 580 000₴

Same taku sumu vam potribno nakopyčyty do togo, jak vy vidsvjatkujete 60-ričnyj juvilej. Ta skiľky dlja ćogo potribno vidkladaty ščomisjacja?

5 580 000₴ / 12 misjaciv / 30 rokiv praci = 15 500₴ na misjać — prosto z nastupnogo misjacja vž možna počynaty.

Scenarij 2 – žyvčyk

Vy zajmajetesja sportom, pravyľno harčujetesja i zagalom vedete zdorovyj sposib žyttja, tož vidčuvajete v sobi energiju i pracjuvaty biľše, i žyty dovše. Ščo todi?

Prypustymo, pracjuvaty vam bude cikavo až do 70 rokiv, a potim prysvjatyty ostannje desjatylittja čomuś biľš spokijnomu i vidijty u inšyj svit deś u 80.

V takomu razi vam potribno menše grošej, ščob nasolodytysja spokojem (3,72 miľjony gryveń), i takož teper u vas je biľše času, ščob їh nakopyčyty.

3 720 000₴ / 12 misjaciv / 40 rokiv praci = 7750₴ vidkladiť vže zaraz, vykresliť zi spysku pokupok pyvo na p’jatnycju i zapyšiťsja v sportzal.

Scenarij 3 — zumer

Speciaľna redakcija dlja tyh, hto dumaje, ščo millenialy prosto bezvidpovidaľni i počynaty vidkladaty treba z peršyh že dohodiv.

Naš ekologičnyj ta samosvidomyj zumer počynaje zaoščadžuvaty vže z 20 rokiv. Vin vede zdorovyj sposib žyttja, tož zbyrajeťsja prožyty dovgo. Ale takož vin veś pro work-life balance i ne hoče pracjuvaty dopoky stane syl.

Tož startovi umovy: 40 rokiv aktyvnoї praci, vyhid na pensiju u standartnomu vici i dovga j ščaslyva starisť ščonajmenše do 80 rokiv. Skiľky ce koštuje?

31 000₴ * 20 rokiv starosti * 12 misjaciv = 7 440 000₴

Ščob їh nakopyčyty, potribno protjagom 40 rokiv kožnogo misjacja vidkladaty ščonajmenše 15 500₴. Jak u bazovomu scenariї, tiľky rozpočynaty treba leď ne zi škiľnoї lavy.

Cikavi detali

• Ščob žyty v starosti 1000€ na misjać, nedostatńo stiľky zarobljaty v molodosti: ščonajmenše u pivtora razy biľše
• Do starosti bulo b nepogano šče nazbyraty na vlasne žytlo
• V starosti radykaľno zrostajuť vytraty na medycynu, ale peredbačyty, jaki same problemy u vas buduť, nemožlyvo — tož prosto na ce zvažajte

Infljacija

Vže baču neterpljači komenty vid tyh, hto ne dočytav stattju, ščo ja ne vrahuvav infljaciju. Naspravdi ja prosto zalyšyv її na desert. Cyfry vygljadajuť strašno i bez neї.

Groši znecinjujuťsja z časom, i ce javyšče nazyvajeťsja infljacijeju. Jakščo vy prosto vidkladatymete svoї gryvni u korobočku v šafi, to na moment vyhodu na pensiju opynytesja ne v syľno kraščomu stanovyšči, niž teperišni pensionery.

Z momentu svogo zaprovadžennja u 1996 roci ukraїnśka gryvnja znecinylasja u 18,3 razy — i ce šče 30 rokiv ne mynulo.

Ščob vam prostiše bulo usvidomyty, skiľky ce, ujaviť, ščo u vas bulo 5,5 miľjona gryveń, ale htoś pryjšov, zabrav majže vsi groši i zalyšyv lyše trošky biľš niž 300 tysjač. Oś tak zmenšylasja vartisť ukraїnśkyh grošej za ostanni 25 rokiv.

Nihto ne garantuje, ščo v nastupni 25-30 rokiv ne vidbudeťsja togo ž. Ba biľše, švydše za vse, tak i bude. Ukraїna vidnosyťsja do kraїn, ščo rozvyvajuťsja. Dlja takyh kraїn vysoka infljacija je normaľnym javyščem i pov’jazana zi švydkym zrostannjam ekonomiky ta dohodiv gromadjan. V momenti — dobre, v nakopyčennjah — smerť.

Zberigaty v inozemnij valjuti?

Hoča dolar čy jevro — nabagato biľš stabiľni valjuty, vony takož znecinjujuťsja. Napryklad, dolar za ostanni 30 rokiv znecinyvsja vdviči, a jevro za 25 rokiv — u pivtora razy.

Tož, vyslovljujučyś štampamy, groši majuť pracjuvaty.

Jak borotysja z infljacijeju?

Česno kažučy, dlja sebe ja vidpovidi na ce pytannja ne znajšov (jak i na pytannja, de vzjaty grošej, ščob stiľky vidkladaty).

Šče odyn nepryjemnyj sjurpryz kryjeťsja v tomu, ščo vy ne lyše majete zahystyty kapital vid infljaciї, ale j postijno zbiľšuvaty svij ščomisjačnyj vnesok zgidno z infljacijeju.

Jaki varianty vzagali je?

Depozyt v banku — vidsotky za depozytamy ne zavždy pereganjajuť infljaciju i vže točno ne vberežuť vas vid znecinennja gryvni vidnosno rezervnyh valjut. Do togo ž, banky možuť lopatysja v kryzu.

Cinni papery v Ukraїni — fondovyj rynok v Ukraїni nerozvynutyj i vkraj nedružnij dlja prostyh smertnyh. Jakščo v SŠA možna postavyty Robinhood i kupljaty akciї Tesla prosto sydjačy na unitazi (naskiľky ce horoša ideja, pytannja spirne, ta vse ž), v Ukraїni takoї možlyvosti nema.

Cinni papery za kordonom — tež vydajeťsja dosyť skladnym. Neobhidno pracjuvaty z brokerom, a їm ne cikavo pracjuvaty z mikroinvestycijamy (a na počatku ce v buď-jakomu razi bude nevelyka suma).

Krypta — volatyľnisť krypty može ne lyše vberegty groši, ale j vidpravyty vas na pensiju rokiv tak na 20 raniše, niž vy planuvaly. Napryklad, jakščo b vy investuvaly $5000 u kryptovaljutu Cardano v 2019 roci, to vlitku ćogo roku vony b peretvorylyś na $362 500 abo majže 9,5 miľjona gryveń. Škoda, ščo jmovirnisť zvorotnogo procesu nabagato biľša.

Neruhomisť — u 2007 roci serednja vartisť kvadratnogo metru stolyčnoї žytlovoї neruhomosti kolyvalaś v rajoni $2500-3000. U ćomu roci vona lyše perevalyla za $1000 pislja ostanńoї kryzy. Tobto, jakščo b vy kupyly kvartyru v Kyjevi 15 rokiv tomu, vona zaraz koštuvala b utryči deševše. A ciny na orendu robljať profesiju ranťje v bjudžetnomu ta seredńomu segmentah absoljutno nevygidnoju.

Biznes — abo zasnuvaty, abo vklastysja u čyjś biznes, jak ne paradoksaľno, vygljadaje najcikavišym i najrealistyčnišym variantom, ale nese na sobi vsi ryzyky vedennja biznesu.

Vaši dumky

Budu radyj vašym poradam: jak vy planujete nakopyčyty na pensiju, vberegtysja vid infljaciї ta prožyty dostojnu starisť. Pyšiť v komenty!

Material dopovneno redakcijeju.