Dokladnyj gajd dlja pryhyľnykiv krypty: jakymy buvajuť skamy ta jak u nyh ne potrapyty.
Rynok kryptovaljut majže ščodnja popovnjujeťsja novymy tokenamy. A razom iz nymy z’javljajuťsja j pervynni propozyciї monet — takyj sobi kraudfaundyng dlja uspišnogo zapusku tokeniv na blokčejni. My takož sposterigaly strimkyj rist populjarnosti kryptovaljut. Jak pidkazuje zvit 2021 Chainalysis Global Crypto Adoption Index, globaľne vprovadžennja krypty zroslo na ponad 881% za 2021 rik.
Takyj pidvyščenyj popyt na kryptovaljutu je ne lyše sered investoriv, a j sered tyh, hto hoče zbagatytysja na tehnologiї blokčejnu nezakonno. Zreštoju, my ne raz pomičaly, ščo bagato vkladnykiv gotovi investuvaty v spekuljatyvni tokeny. A jakščo vony ladni pity na takyj ryzyk, to, jmovirno, možuť piddatysja j hytroščam šahraїv.
Sogodni my rozpovimo vam pro te, jak dijuť šahraї, ta damo porady ščodo togo, jak ne potrapyty v їhnju pastku ta zberegty svoї košty.
🐏 Pošyreni šahrajstva z kryptovaljutoju
Zvažajučy na neščodavni podiї z cyfrovoju valjutoju Squid, potreba v možlyvosti vidriznyty perspektyvnyj token vid skamu neabyjak zrosla. Cju valjutu zapustyly naprykinci žovtnja i vona rizko pidskočyla u vartosti, bo bezlič fanativ pivdennokorejśkogo serialu Squid Game rynuly investuvaty v neї. Cina tokena Squid na piku sjagnula $2860, pislja čogo strimko obvalylasja. Tvorci projektu vstygly vyvesty ponad $3 miľjony perš niž vydalyty vsi zgadky pro Squid iz mereži.
Ekzyt-skam (exit scam)
Cej riznovyd šahrajstva procvitaje u ICO-iniciatyvah. ICO (initial coin offering, ukr. «pervynna propozycija monet») — ce metod zalučennja investycij u kryptoprojekt šče do vyhodu tokena na rynok. Oskiľky taki projekty z’javljajuťsja leď ne ščodnja, je ryzyky natknutysja na skam, jakyj poljagaje u vykradenni koštiv investoriv do vyhodu tokena na rynok. Tobto zločynci reklamujuť svij projekt, zbyrajuť groši bucimto na jogo rozrobku, a potim rizko znykajuť razom iz investycijamy.
«Vytjaguvannja kylymka», abo rağpul (rug pull)
Jak u sytuaciї iz tokenom Squid ta podibno do ekzyt-skamu, vynahidlyvi šahraї znajšly šče odyn sposib zarobyty na kryptoinvestorah, zdebiľšogo novačkah. Jak pracjuje cej metod? Velyka kiľkisť ljudej vkladaje košty v rozreklamovanyj skam-projekt, cina tokena zrostaje vnaslidok popytu ta propozyciї, a šahraї v cej moment švydko prodajuť vlasni aktyvy. Pislja togo jak zločynci «zlyvajuť» svoju častku, vartisť tokena padaje.
Fejkovi ejrdropy
U sviti kryptovaljut ejrdrop označaje bezplatnu rozdaču novyh tokeniv korystuvačam, jaki vže majuť pevnu monetu (BTC, ETH toščo). Ejrdropy, jak pravylo, provodjať dlja togo, ščoby zbiľšyty vpiznavanisť svižogo projektu. Jak my vže zaznačyly, cja iniciatyva je povnistju bezoplatnoju dlja korystuvačiv. Šahraї ž obicjajuť tokeny pislja splaty komisiї — jaka je pidrobnoju.
Fišyng
Cej šahrajśkyj metod perevirenyj rokamy. U kryptovaljutnomu prostori vin pracjuje, jak i zvyčajna fišyng-ataka, koly zločynci nadsylajuť elektronni lysty z posylannjamy na fejkovi vebsajty, namagajučyś vymanyty osobysti dani korystuvača. Ta fišyng u krypti je osoblyvo nebezpečnym, koly mova jde pro otrymannja šahrajamy vašogo ključa vid kryptogamancja, oskiľky takyj ključ nemožlyvo zminyty.
🐤 Ščo sygnalizuje pro te, ščo vas hočuť obmanuty?
Rozpovidajemo pro najpošyreniši oznaky togo, ščo vy styknulysja zi skam-projektom:
- očevydni drukarśki čy orfografični pomylky na buď-jakyh resursah, ščo stosujuťsja projektu: na oficijnomu sajti, u dokumentaciї, socmerežah čy elektronnyh lystah;
- zahmarni obicjanky pro nejmovirni prybutky;
- šantaž, vymagannja čy inši psyhologični manipuljaciї;
- brak konkretyky, ale najavnisť gučnyh zajav;
- raptovyj strybok ciny;
- sumnivna aktyvnisť u sociaľnyh merežah;
- agresyvna reklama.
👮 Jak rozpiznaty šahrajstvo v krypti
Ščob ne vtrapyty v halepu, varto dijaty za pryncypom DYOR (do your own research, ukr. «provoďte vlasne doslidžennja»). Tobto potribno jakomoga krašče vyvčyty projekt, u jakyj vy zbyrajetesja investuvaty. Na ščo same treba zvernuty uvagu?
Diznajtesja, hto stoїť za projektom
Polovyna uspihu projektu zaležyť vid jogo komandy: rozrobnykiv, marketologiv, kerivnykiv toščo. Pošukajte kožnogo zasnovnyka v profesijnyh socmerežah, jak-ot LinkedIn, počytajte їhnij blog čy podyviťsja interv’ju, jakščo take je. Kerivnykam nadijnyh projektiv nemaje čogo pryhovuvaty. Natomisť šahraї jakomoga reteľniše pryhovuvatymuť osobystu informaciju, možlyvo, їh naviť ne bude v socmerežah.
Doslidiť dokumentaciju
U dokumentaciї projektu maje buty vykladeno istoriju jogo zasnuvannja, strategiju ta metu rozvytku, a takož tehnični njuansy, pov’jazani z blokčejnom. Faktyčno ce dorožnja karta projektu. Bonusom bude, jakščo na oficijnomu sajti vy znajdete dodatkovi resursy na kštalt finansovyh modelej. Jakščo vy ne zmogly znajty žodnogo dokumenta čy najavnyj je neperekonlyvym, todi unykajte takyh projektiv.
Gljańte, jak prohodjať tokensejly
«Prozori» iniciatyvy dajuť zmogu legko peregljanuty perebig prodažu tokeniv. Vy možete posposterigaty za tym, jak torgujeťsja moneta, čy nemaje pidozriloї aktyvnosti. Šahraї ž, svojeju čergoju, buduť namagatysja zavadyty korystuvačam vidslidkovuvaty perebig tokensejlu.
Perevirte aktuaľnisť projektu
Rozuminnja togo, naskiľky projekt aktuaľnyj u realijah rynku, je zaporukoju ne lyše vidsijuvannja skamu, a j uspišnogo investuvannja v perspektyvnyj token. Važlyvo doslidyty, čy kryptoprojekt konkurentospromožnyj, čy maje vin perekonlyvu koncepciju i fundamentaľnu strukturu.
Pidozrili posylannja
Jak my vže zgaduvaly, elektronni lysty čy reklamni posty z posylannjamy – oznaka fišyngu. Obov’jazkovo perevirjajte domen sajtu, na jakyj vy perehodyte, i jakščo vyjavyly ščoś pidozrile – u žodnomu razi ne rozgološujte osobystu informaciju.
🦋 Vysnovky
Buď-jaki investyciї, ne tiľky v kryptu, možuť nesty pevni ryzyky. Same tomu pered tym jak vkladaty košty v pevnyj projekt, važlyvo buty obačnymy i vyvčyty jogo vid «A» do «Ja». Spodivajemosja, ščo naša stattja dopomože vam zrobyty pravyľnyj vybir ta investuvaty v nadijnyj i perspektyvnyj kryptoprojekt.
Buď laska, viźmiť učasť v opytuvanni. Ce dopomože rozvytku našogo projektu: