eyvind
Pryncypy zasnovnyka
Je try styli vedennja biznesu zasnovnykom: 1) jak popalo (ce najuljublenišyj u našij kraїni); 2) na vlasnyj rozsud iz blokuvannjam dumky fahivciv; 3) na vlasnyj rozsud z urahuvannjam dumky fahivciv.
Peršyj styľ peredbačaje cilkovytu vidsutnisť buď-čogo v golovi zasnovnyka. Cej dyvnyj typaž stav možlyvyj v istoriї kraїny u dev’janostyh zavdjaky bandytśkym grošam, u dvotysjačnyh — zavdjaky kredytnym grošam, a u 2010-h їm stalo po-spravžńomu sutužno, ta tak їm i treba.
Drugyj styľ vidriznjajeťsja vid peršogo najavnistju zdorovogo gluzdu, planuvannja i golovne — bačennja. Tobto u zasnovnyka je rozuminnja, čogo vin hoče, kudy jde j tjagne za soboju kompaniju. Jakščo peršyj typaž tjagne її v prirvu, bo biľše nema kudy i ce pytannja času, to u drugogo možuť buty varianty.
Tretij — ce ekzotyka, koly na bačennja topa nakladajuťsja adekvatni hody j diї komandy. Zboku ce vygljadaje pryblyzno jak na vyborah: polittehnolog radyť kandydatu, ščo varto iz sebe lipyty, toj, jakščo može, robyť, napryklad, zacikavlenu marmyzu v pytanni, jak žyveťsja babusjam u hruščovci, abo ne robyť, jakščo jogo riveń gnučkosti nevysokyj. U biznesi te same: jakščo trend zasnovnyka j komplekt rekomendacij speciv zbigajuťsja hoč na jakyjś vidsotok, use može vyjty. Jakščo ne zbigajuťsja, to jak zavždy: zasnovnyk nevtomno rozmahuje šabljukoju j bezkinečno zminjuje speciv, bo jogo dratujuť «usi ci debily». Drugyj variant: biznes pomyraje. Istorij, koly profesionaly peremogly zasnovnyka, ja ščoś ne prygaduju. Na bunt fahivciv bulo b cikavo podyvytysja.
Ale, jakščo po-normaľnomu, znaty, jak same robyty, ne je zavdannjam zasnovnyka. Jogo pryznačennja — znaty, ščo robyty i jakyj potriben rezuľtat. Faunder kaže: «U žovtni potribni prodaži na visimsot tysjač». Uzjavšy do uvagy, kolektyvnyj rozum fahivciv pererobljaje cju ideju j vydaje: «Robymo desjať bilbordiv za adresamy a, b, v toščo, dvadcjať publikacij v interneti, spysok resursiv dyv. u dodatku 1». Naviščo dvadcjať, jakščo zdajeťsja, ščo vystačyť visimnadcjaty, — zasnovnyk pytaty ne povynen: jogo sprava — generaľna strategija, a detaľnyj step-plan — ce sprava specialistiv. Pidkreslju: use garazd, koly je i te, i druge; odne bez drugogo, zvisno, pracjuje, ale nedovgo i pogano.
Kožen faunder znaje, skiľky vśogo je v jogo ščodennomu zavantaženni takogo, čogo vin ne hoče robyty. Ale vin robyť — pogano, neefektyvno, čerez sylu, z nervamy j negatyvom. Hoča rišennja propysane v usih pidručnykah z meneždmentu vže rokiv sto jak, ale ćogo zamalo, jogo krašče pysaty na lobi markerom ščoranku pislja golinnja: «Ne možeš (ne hočeš) sam — najmy fahivcja».
Je operatyvna j konservatyvna pidsystemy. Zavdannja operatyvnoї — komunikuvaty iz zovnišnim svitom, braty tam resursy j zahyščaty vid jogo vplyviv. Zavdannja konservatyvnoї — vykonuvaty dribno detalizovanu robotu, izseredyny zabezpečujučy žyttjezdatnisť. V operatyvnoї systemy styľ myslennja šyrokyj i strategičnyj, u konservatyvnoї — detaľnyj i strukturovanyj. Menedžment — ce perša systema, fahivci — druga. I vsi zajnjati svojeju spravoju na svoїh miscjah. Golovne — na svoїh miscjah.
«U mene nemaje grošej»
Dvi tysjači peršyj rik. Programist potrebuje normaľnogo komp’jutera, ščob pysaty kod. Vin čitko znaje, ščo i jak kodyty, nezvažajučy na svoї nepovni dvadcjať try. Ale nemaje na čomu. Grošej tež nemaje, tomu ščo student, baťky — seljany. Točniše, groši je, je diduseva «šistka», na jakij vin bombyť nočamy vid problemy i do nastupnoї problemy, i vona prynosyť groši, za jaki їsty, kupuvaty na rečovomu rynku odjag i splačuvaty orendu kvartyry u velykomu misti. Utratyty mašynu — značyť utratyty vse. Vin často dumaje pro ce nočamy, koly do ńogo v avto sidajuť nevidomo hto j nazyvajuť adresy v gluhyh žytlovyh masyvah. Uhvaljujeťsja rišennja, mašyna prodajeťsja na avtobazari žyttjeradisnomu azerbajdžancevi, a na vyručeni košty kupujeťsja kazkovyj superkomp’juter zrazka 2000 roku. Ce spravžnja magija. Rešta grošej zbyrajeťsja po znajomyh, a žyttja nastupnogo roku staje takym, ščo kandydatura v cyviľni družyny tikaje. Nyni cja ljudyna volodije odnijeju z topovyh ukraїnśkyh firm — rozrobnyć softu.
U toj samyj 2001 rik ja, uže kiľka rokiv jak vidmovyvšyś vid buď-jakoї baťkivśkoї dopomogy, vedu v Dnipropetrovśku biznes, i osnovnym pytannjam prybutku je: čy vdasťsja protjagnuty šče misjać i zvesty kinci z kincjamy?
«Protjagnuty misjać» — ce kilogram makaroniv na tyždeń i banka smaľcju. Ale v našomu biznesi pracjuvala moja častyna grošej, jaku ja distavav, jak mig, u vsih, kogo znav. Todi ne bulo ljudej, do jakyh možna bulo by pryjty j skazaty: «U mene nemaje grošej na start proektu». Ne bulo komu govoryty cju najpopuljarnišu u sviti startapiv frazu. Tomu ščo ne možna bulo vzjaty j vymovyty ce. Ljudy, jaki śogodni proponujuť sebe v mij biznes na stavku j ričnyj bonus, navrjad čy rozumijuť, ščo ce take — počynaty biznes, točno ne znajučy, čy buduť zavtra groši na їžu. Vony, jak pravylo, typu znajuť sobi cinu, ale nihto z nyh ne znaje ciny grošej na starti proektu.
A potribno znaty. Tomu ščo same ce zmušuje biznes ruhatysja.
Teper modno rozpovidaty, jak pravyľno vyjty iz zony komfortu, ščob otrymaty rezuľtat. Ale nihto ne kaže, jak kiľka rokiv bez upynu garuvaty, aby hoča b minimaľno vvijty v cju samu zonu komfortu.
«U mene nemaje grošej na start superproektu» — cju mantru bezkinečno čytajuť 90 % ljudej, jaki dumajuť, ščo godjaťsja v biznesmeny. Najbiľš nikudyšni pidpryjemci vyhodjať z tyh, hto vvažaje sebe pryrodženymy biznesmenamy. I navpaky: najkrašči rezuľtaty zasvidčujuť ljudy, jaki ni snom ni duhom ne zbyralysja vesty biznes, ale dolja kynula їh u cju vodu, i vony poplyvly speršu vid strahu, potim vid vidsutnosti inšyh variantiv, a potim — tomu ščo navčylysja plavaty, a pizniše — bo vidrostyly plavnyky j zjabra. I cja kategorija nikoly ne kaže: «U mene nemaje grošej na start», — vona jde i zdobuvaje ci groši.
Mij čas
Haj skiľky raziv nam zdavalosja, ščo navantažennja v biznesi zbiľšyty vže nemožlyvo, ščorazu z’jasovujeťsja, ščo možlyvo. Novi vyklyky dlja biznesu i jogo zasnovnyka z’javljajuťsja ščodnja. A buvaje, ščo j kiľka raziv u deń, i za nymy treba vstygaty, ščob ne opynytysja na žyttjevomu uzbičči, i ce šče optymistyčnyj variant: jak minimum, na uzbičči.
Jemnisť našogo robočogo dnja maje čymalyj zapas, jakščo pravyľno rozporjadžatysja časom i navantažennjam. U kožnogo biznesmena je svoї sekrety, ja možu podilytysja svoїmy.
1. U mene nemaje sekretarky, selektoriv, papok «na pidpys» i rešty. Uveś cej pafosnyj ruh požyraje robočyj čas.
2. Minimum bjurokratyčnyh procedur i kytajśkyh ceremonij, i vzagali perelyvannja z pustogo v porožnje, ljubyteljam ćogo misce v deržustanovah. Korotko i po suti abo nijak.
3. Čystyj stil. Pojava dokumenta na stoli — ce NP, i jogo treba počystyty jakomoga švydše, poky papery ne pohovaly mene pid soboju, z kincjamy j nazavždy. Dokument — ce pryvid rozibratysja v ńomu, uhvalyty rišennja, peredaty vidpovidaľnomu, a papireć znyščyty. I ključove slovo tut «znyščyty».
4. Ja ne nošu iz soboju ručky. Ručka v portfeli označaje, ščo nevdovzi tam zaveduťsja j papery.
5. Deleguju vse, krim uhvalennja rišeń. Navkolyšni vidminno spravljajuťsja z mojeju robotoju, jaka staje їhńoju robotoju. Ja suprotyvnyk ručnogo upravlinnja.
6. U moїj komandi nikoly ne bude holeryka, tomu ščo holeryk — ja sam. Moї ljudy pracjujuť todi, koly holeryky reagujuť na te, ščo vidbuvajeťsja. Ideaľna komanda maje skladatysja z četvirok, u jaki vhodjať usi čotyry temperamenty. Sumisnisť todi, jak u dytjačyh pazliv: vyrizy odnyh ideaľno pidhodjať pid vystupy inšyh.
7. Usi zustriči j ugody majuť vidbuvatysja za horošoju їžeju v horošomu misci. Biznes, jak i raniše, — perevažno čolovičyj svit, i horoša їža spryjaje vzajemorozuminnju j uspihu.
8. Ofis — ce javno ne misce dlja zasnovnyka, i nema čogo tam stovbyčyty. Ce misce dlja personalu, a jakščo zasnovnyk v ofisi — značyť, u cej moment biznes stoїť.
9. Kytajci vyrišujuť usi dilovi pytannja za čajnoju ceremonijeju. Čomu? Tomu ščo je zmoga vzjaty pauzu, robljačy kovtok čaju, obmirkuvaty sytuaciju, vidpoviď, reakciju abo zibratysja. Čaj zgladžuje gostri kuty, z jakyh i skladajeťsja biznes.
10. Usi telefonni rozmovy zsuvajuťsja na toj čas, koly ja za kermom. Tak, možna spokijno j detaľno govoryty v mašyni. Ščopravda, dlja ćogo potribna normaľna rozumna mašyna i jakisnyj hend-fri.
Lyše desjať nevybaglyvyh i davno vsim vidomyh pryjomiv možuť zaoščadyty do 3–4 godyn času j zbiľšyty efektyvnisť vyrišennja zavdań. Bulo b nerozumno ne skorystatysja cym.
Dvi-try godyny
Odyn biznesmen zajavyv meni, ščo vin rozvyvav kompaniju cilyh p’jať rokiv i teper hoče vidijty vid sprav. Bude teper naležaty sam sobi, peredavšy upravlinnja SEO. Jakščo vam take trapyťsja, ženiť jogo vid sebe vtryšyja: ce faľšyvyj biznesmen abo šyzofrenik. Ljudy, jaki rozganjajuť svoї biznesy po 20, 30 abo 40 rokiv, — ne možuť sobi dozvolyty «vidijty vid sprav». Ce najbiľšyj mif: kompanija, ščo prodovžuje stabiľno rozvyvatysja, iz zasnovnykom na vidpočynku. Nemaje na misci zasnovnyka — nemaje upravlinnja, a v perspektyvi — kompaniї.
Nihto z kytiv biznesu, vid Trampa do Kamprada, nikoly ne mrijav «vidijty vid sprav». Pereklasty vsju kuhnju na ručne upravlinnja — ce tak, bagato raziv. Ale pity na spokij — dlja zasnovnyka pry pam’jati ce nemyslymo. Najčastiša problema — ce navpaky, zasnovnyky, jaki ne bažajuť ity, naviť koly potribno. Menedžment Standard Oil drukuvav personaľno dlja Rokfellera faľšyvu Wall Street Journal z novynamy, jaki spodobalysja by staromu i vid jakyh vin ne vpadav by v paniku j ne liz u procesy upravlinnja.
Šče odyn biznesmen skazav, ščo koly kompanija dosjagne uspihu, vin bude pracjuvaty po 2-3 godyny na deń. Ale 2-3 godyny — ce toj promižok času, na jakyj možna zmusyty sebe zajmatysja spravoju, vid jakoї nudyť, jaku nenavydyš i vid jakoї pragneš utekty. Z takym stavlennjam do vlasnogo biznesu pro uspih možna zabuty, zate čyslenni halepy j neščastja garantovani. Te, do čogo v tebe negatyvne stavlennja, ne dasť ničogo, krim negatyvu. Bagato hto stverdžuje, ščo biznes potribno vyroščuvaty iz zanjattja, jake podobajeťsja, i todi vin bude uspišnym. I tut problema: zajmajučyś uljublenoju spravoju, my ne pomičajemo času i možemo porynaty v ńogo na dobu, jaki ž tut 2-3 godyny? Zgaduju vypadok, koly my, pryletivšy v Kytaj na peregovory, absoljutno vypadkovo vidznačyly, ščo provely na nogah uže 24 godyny, pryčomu peregovory i ne dumajuť zaveršuvatysja. Ne dumaju, ščo togo rezuľtatu, jakyj my zreštoju otrymaly, možna dosjagty, prysvjačujučy kompaniї 2-3 godyny na deń. Koly robota — ce hobi abo hobi — ce robota, značno pravdopodibniše zvučyť čyslo «23 godyny», aniž «2-3».
Šče fejeryčnišymy buly slova pro «2-3 godyny» odnijeї buhgalterky: koly vona skazala, ščo hoče pracjuvaty 2-3 godyny na deń, її zapytaly: a naviščo? I vona vidpovila: «Ščob uzjaty šče pidrobitok na 2-3 godyny». Potim, podumavšy, dodala: «I, može, šče odyn, tež na 2-3 godyny». Vvažajeťsja: ščob probyty stinu, treba byty v odne misce. Dyvno bačyty ljudynu, jaka gotova vytračaty 9 godyn času na udary v riznyh naprjamkah.
Ideja pro 2-3 godyny na deń nekorysna: її najavnisť z golovoju vydaje vično najmanogo pracivnyka z psyhologijeju zarobitčanyna j raba. Taka ljudyna nikoly ne stane zasnovnykom, bo v neї nemaje ponjattja «turbuvatysja pro spravu».
Ale sam ja planuju pracjuvaty 2-3 godyny na deń, ne pryhovuju. Jakščo dožyvu do viku za 80, same na takyj čas ja planuju z’javljatysja v hedofisi mojeї kompaniї. Ščo ja robytymu? Ta prosto moročytymu golovu top-menedžmentu j vymagatymu čogoś, ne znaju sam čogo. Ja možu ce, raz ce može buď-jakyj akcioner kompaniї British Petroleum: pryjty v hedofis i zažadaty finansovoї informaciї. A jakščo zahoču, to vymagatymu j roztlumačennja cijeї informaciї. Jakščo ce može buď-jakyj staryj vlasnyk akcij, to staryj zasnovnyk može ce bezzaperečno. Pryrodno, ja skorystajusja cym. Potribno považaty tradyciї: jakščo u Velykij Brytaniї nosjaťsja z korolevoju, to čomu b u velykij starij kompaniї ne nosytysja z kymoś, dlja kogo potribno drukuvaty faľšyvyj Wall Street Journal? Zanjattja jakraz na 2-3 godyny. A inšyh variantiv zajmatysja biznesom na takomu vidrizku času ja prosto ne ujavljaju.
Inši uryvky:
- «Bendžamin Franklin»
«Bendžamin Franklin» — uryvok z biografiї otcja-zasnovnyka SŠA vid Voltera Ajzeksona, Volter Ajzekson - «12 pravyl žyttja. Jak peremogty haos»
«12 pravyl žyttja. Jak peremogty haos» — uryvok z bestseleru Džordana Pitersona, Džordan Piterson - «Čoloviky pro feminizm»
«Čoloviky pro feminizm» — uryvok z bestselera, ščo rozbyvaje stereotypy, Majkl Kaufman, Majkl Kimmel