Maksym Karpenko
Za korotkyj promižok času BMX-«fristajl park» zrobyv velyčeznyj strybok u rozvytku. Rezuľtatom spivpraci mižnarodnyh formacij UCI i FISE stav peršyj povnocinnyj Čempionat svitu v kategoriї BMX-«fristajl park» u 2016 roci. Treťogo serpnja togo ž roku kongres Mižnarodnogo Olimpijśkogo Komitetu pryjnjav rišennja pro vključennja 5 novyh dyscyplin do skladu olimpijśkyh vydiv sportu. Sered nyh opynylysja skejtbordyng i BMX kategoriї «frystajl park».
Ščo ce za vyd sportu i čomu vin potrapyť na Olimpiadu
Perš niž debjutni oficijni olimpijśki zmagannja projduť u Tokio 2020 roku, BMX «fristajl park» i skejtbordyng buduť predstavleni na junaćkyh Olimpijśkyh Igrah (YOG) u Buenos-Ajresi voseny 2018-go. Zgidno iz zajavamy členiv orgkomitetu, taki novovvedennja majuť dodaty Olimpijśkym Igramy «svižosti» i zalučyty moloď, jaka dovirjaje tiľky tomu, ščo bačyť navkolo sebe na vulyci.
Pryrodno, krim emocijnoї i sportyvnoї skladovoї, v cyh rišennjah je j vyključno pragmatyčnyj zadum. Za danymy analitykiv Statista za 2015 rik, rynok velosypednogo sporjadžennja vže todi ocinjuvavsja u $6,2 mlrd ta 17,4 mln prodanyh velosypediv. Častka prodaživ BMX-velosypediv stanovyť 15% vid cijeї sumy i zajmaje 4 misce za obsjagom.
Shoža sytuacija sklalasja i v skejtbordyngu. Vin stav šče populjarnišym vydom sportu (62 misce v TOP-100), aniž BMX (83 misce v TOP-100) za versijeju Biggest Global Sports. Do togo ž, stanom na 2018 rik skejtbordyng je tretim za populjarnistju vydom aktyvnogo vidpočynku v SŠA ta Jevropi sered ditej vikom 12-17 rokiv. Vin postupajeťsja lyše futbolu ta basketbolu. Sukupnyj ričnyj oborot rynku skejtbordyngu stanovyť $5 mlrd. Dosyť vysoki tempy rozvytku jak dlja vydiv sportu, ščo vynykly menš niž 50 rokiv tomu, čy ne tak?
Jak ta čomu ukraїnśki rajdery poїhaly do Horvatiї
Na žaľ, ci optymistyčni dani majuť malo spiľnogo z sytuacijeju, jaka sklalasja v Ukraїni. Jak i biľšisť «klasyčnišyh» vydiv sportu, skejtbordyng ta BMX perebuvajuť poza uvagoju deržavy, rozvyvajučyś vyključno za rahunok entuziastiv. Vidsutnisť sportyvnoї infrastruktury, trenuvaľnyh baz, pidtrymky sportsmeniv i deržavnyh dotacijnyh program pereškodžaje adekvatnomu rozvytkovi sportsmeniv, zdatnyh konkuruvaty na mižnarodnyh zmagannjah. Ta vsupereč obstavynam ukraїnśki rajdery periodyčno predstavljajuť Ukraїnu na svitovij areni.
Odyn z takyh ridkisnyh vypadkiv — poїzdka ukraїnśkyh rajderiv naprykinci travnja 2018-go na mižnarodni zmagannja Pannonian Shallenge. Vony ščorično prohodjať v horvatśkomu misti Osijek vže 19 rokiv pospiľ. Važlyvym momentom je toj fakt, ščo Pannonian stav vyborom dlja zmagań FISE. Jak zgaduvaly vyšče, same FISE ta Mižnarodnyj sojuz velosypedystiv provely peršyj akredytovanyj svitovoju velospiľnotoju Čempionat svitu z BMX-fristajlu v 2016 roci. Po suti, Pannonian Shallenge za rozmahom, formatom ta rivnem majsternosti učasnykiv je prototypom zmagań, jaki my zmožemo pobačyty v najblyžčomu majbutńomu na Olimpijśkyh Igrah. Čy varto zajvyj raz govoryty pro te, jakym bezcinnym dosvidom dlja sportsmeniv je vidviduvannja takogo rodu zahodiv? Osoblyvo, jakščo jdeťsja pro ukraїnśkyh sportsmeniv.
Komanda učasnykiv ćogo mini-turu pidibralasja dosyť nestandartna — 3 skejtery ta 4 BMX-ery. Dejaki z nyh odne odnogo znaly lyše pozaoči. Iniciatorom j organizatorom poїzdky vystupyv dniprjanyn Vasyľ Luk’janenko. Vin u svoju čergu otrymav zaprošennja na zmagannja vid golovnogo menedžera Pannonian Shallenge.
Hto vony — predstavnyky Ukraїny
Vasyľ — odyn z najsyľnišyh j najaktyvnišyh BMX-rajderiv kraїny. Okrim aktyvnogo katannja i reguljarnyh peremog na Baťkivščyni, vin dovoli často staje učasnykom mižnarodnyh zmagań. Počynajučy z 2010 roku, Vasyľ Luk’janenko dovgyj čas buv jedynym rajderom, jakyj predstavljav Ukraїnu na zarubižnyh zmagannjah. Teper vin takož zajmajeťsja organizatorśkoju dijaľnistju (zmagannja, tury) ta rozvytkom BMX-kuľtury v Ukraїni.
Na Pannonian Shallenge Vasylja zaprosyly v jakosti gosťovogo učasnyka. Ce zaprošennja peredbačalo pokryttja vytrat na proїzd ta prožyvannja. U svoju čergu, postupyvšyś pytannjamy osobystogo komfortu, Vasyľ «racionalizuvav» nadani košty i zumiv pryvezty za ci groši komandu z 7 osib, poperedńo vidibravšy najcikavišyh kandydativ. U pidsumku v poїzdku vyrušyly Jurij Illjuščenko, Dmytro Zarub’jac, Jurij Antonov, Jurij Korotun, Denys Dužnyk, Maksym Karpenko ta sam Vasyľ. Denys i Maksym vidpovidaly za foto- ta videosuprovid mandrivky — rešta 5 rajderiv buly bezposeredńo učasnykamy zmagań.
Biľšisť našyh rajderiv nikoly ne katalysja v parkah takogo masštabu, tomu ci dekiľka dniv buly prysvjačeni trenuvannjam na novomu obladnanni. Peršym, zgidno z grafikom zmagań, vidkatav Jurij Korotun. Vin, vystupajučy v kategoriї «Skejtbordyng Pro» (profesionaly) posiv 9 misce, ne dotjagnuvšy vśogo trohy do pryzovyh TOP-7. Jurij Illjuščenko ta Dmytro Zarub’jac zarejestruvalysja v kategoriї «BMX AM» (amatory) — i popry dosyť žorstki umovy učasti (vśogo odna 60-sekundna sproba), zajnjaly 12 i 8 misce vidpovidno.
Jurij Antonov ta Vasyľ Luk’janenko, ščo braly učasť v kategoriї «BMX PRO», pokazaly rizni rezuľtaty pid vplyvom svogo dosvidu. Popry te, ščo za ukraїnśkymy mirkamy Jurij pokazuje dosyť vysokyj riveń katannja, vin raniše ne mav dosvidu učasti u zmagannjah za kordonom. Vidsutnisť potribnogo dosvidu suttjevo poznačylysja na rezuľtati, i Jurij zajnjav 39 misce. Vasyľ že zmig projty u final i zajnjaty tam 14 misce. Vśogo v kategoriї «BMX PRO» bulo 44 učasnyky — i sered nyh 5-kratnyj čempion X-Games Deniel Ders.
Skladno ocinjuvaty, naskiľky horoši ci rezuľtaty, ale našym hlopcjam točno nemaje čym dorikaty. Perebuvajučy v ne nadto spryjatlyvyh umovah dlja rozvytku sebe jak sportsmeniv, vony — jak i raniše — zalyšajuťsja viddani svojemu zahoplennju i ruhajuťsja vpered, ščoby, možlyvo, odnogo razu predstavyty Ukraїnu na Olimpiadi.
Vražennja vid zmagań
Okremo varto rozpovisty, ščo soboju javljajuť ščorični zmagannja Pannonian Shallenge, jaki ćogorič prohodyly vže v 18-j raz. Krim togo, ščo ce — veľmy značuščyj zahid u sviti velosportu, ce takož duže važlyva podija dlja Horvatiї i osoblyvo mista Osijek.
Za zapevnennjamy organizatoriv, predstavnykiv ZMI ta miscevyh žyteliv, Pannonian je golovnoju podijeju roku v regioni. Ce usvidomljuješ, koly bačyš, jak prezydent Horvatiї Kolinda Grabar-Kitarovyč vidkryvaje final zmagań z BMX. Okrim prezydenta, na majdančyku zazvyčaj prysutni predstavnyky municypalitetu, a miscevi kanaly telebačennja veduť transljaciju nažyvo. Odnočasno iz osnovnoju programoju zmagań u misti vidbuvajuťsja tematyčni večirky, art-vystavky i naviť biznes-konferencija, ščo prysvjačena festyvalju. Pro masštabnisť podiї možna sudyty i za velykoju kiľkistju zovnišńoї reklamy. Bukvaľno kožen tretij bilbord abo sitilajt tut — iz plakatamy Pannonian.
Naviť u najviddalenišyh kutočkah mista nam posmihalysja, bažaly udači na zmagannjah i ščyro radily, diznavšyś, ščo my pryїhaly zdaleku.
Final BMX-zmagań — golovna častyna ćogo svjata. Ce — najvydovyščniše dijstvo, jake zavždy zbyraje anšlag na trybunah. Transljaciї nažyvo na nacionaľnyh telekanalah i v interneti zbyrajuť sotni tysjač gljadačiv i novyh šanuvaľnykiv ekstremaľnyh vydiv sportu.
Za vsima oznakamy Pannonian Shallenge zvedenyj u status nacionaľnogo produktu. Očevydno, ščo organizacija podibnyh zahodiv spryjaje ne tiľky rozvytku sportu ta okremyh sportsmeniv, a šče je vidminnym majdančykom dlja populjaryzaciї kraїny, jaka pryjmaje taki zmagannja. Praktyčno vsi shidnojevropejśki kraїny ce usvidomyly i nadajuť deržavnu pidtrymku organizatoram i učasnykam zmagań. Na žaľ, Ukraїna poky ščo ne sered nyh.
Terminy, jaki vykorystano v materiali
- Union Cycliste Internationale — Mižnarodnyj sojuz velosypedystiv
- International Extreme Sports Festival — Mižnarodnyj Festyvaľ ekstrymaľnyh vydiv sportu
- Statista — avtorytetna nimećka kompanija, ščo specializujeťsja na biznes-analityci, onlajn-statystyci i marketyngovyh doslidžennjah
- Biggest Global Sports — Statystyčnyj analiz najpopuljarnišyh vydiv sportu v sviti