Ivanka Beď, USA: «Socpidpryjemnyctvo — ce možlyvisť zrobyty ščoś pravyľne»

Ivanka Beď, programna menedžerka Ukraїnśkoї Sociaľnoї Akademiї ta koordynatorka Social Impact Award podilylasja sekretamy stvorennja uspišnogo sociaľnogo pidpryjemstva. Socpidpryjemnyctvo v Ukraїni: z kogo varto braty pryklad i, golovne, z čogo počaty robotu nad sociaľno-biznesovym proektom — diznavajtesja z rozmovy.

Socpidpryjemnyctvo v Ukraїni: cili ta vyklyky

— Dlja mene sociaľne pidpryjemnyctvo — ce možlyvisť zrobyty ščoś pravyľne u vlasnomu žytti. Z odnogo boku, ja zarobljaju groši, a z inšogo, roblju ščoś ne tiľky dlja sebe, a i dlja vśogo suspiľstva.

«Z čogo počaty?» — ce osnovna dylema, z jakoju stykajuťsja sociaľni pidpryjemci v Ukraїni, govoryť Ivanka Beď. U molodi je duže bagato ambicij, i, zazvyčaj, možlyvostej, ale vidsutnje rozuminnja jak startuvaty. Rozumijučy cju problemu, Ukraїnśka Sociaľna Akademija zaprošuje do vykladannja providnyh ekspertiv ta uspišnyh ukraїnśkyh biznesmeniv, jaki daduť neobhidnyj poštovh «novačkam».

Fahivci radjať nabyvaty svoї ğuli, bo tiľky za rahunok nyh možna otrymaty vlasnyj unikaľnyj dosvid. Socpidpryjemnyctvo, jak i tradycijnyj biznes, sprava ryzykovana. Vtim, potribno probuvaty.

Drugyj vyklyk, za slovamy Ivanky, poljagaje u vidsutnosti systemnogo rozuminnja, ščo ž take sociaľne pidpryjemnyctvo. Duže často vono asocijujeťsja z blagodijnistju, ale ce daleko ne odne j te same. Nasampered, ce biznes, jakyj maje vlasnu sociaľnu misiju.

— Tretja problema, pro jaku kryčyť veś svit — ce nedostatnja kiľkisť odnodumciv. Ljudyna maje tysjaču druziv u Facebook, ale zi spilkuvannjam use odno duže skladno. Tomu zaraz Akademija USA aktyvno pracjuje nad rozvytkom kom’juniti. U nas vidbuvajeťsja rjad zahodiv, ščo nadyhajuť, dlja ljudej, jaki znahodjaťsja na starti realizaciї vlasnogo proektu.

— Zazvyčaj, peršoju poradoju profesionaliv je prosta istyna: «ne dumajte, ne planujte, a jdiť i robiť»

Jak prohodyv zapusk Social Impact Award v Ukraїni

— Moja kolega prosto pobačyla ogološennja pro konkurs na odnomu z inozemnyh sajtiv, i zaproponuvala vtilyty danu možlyvisť v Akademiї. Movljav, tam je franšyza, davajte my zaprosymo їh do spivprac. My napysaly їm oficijnogo lysta, j otrymaly shvaľnyj fidbek. Sama spivpracja oficijno počalaś ćogo roku, koly dyrektor SIA international pryїhav do nas v Ukraїnu. My maly strategičnu sesiju, doslidyly vsi otrymani dokumenty, predstavyly svoje bačennja. Vony, u svoju čergu, predstavyly USA vsi vnutrišni detali. Zagalom, use vidbuloś dovoli legko j nevymušeno.

Jedynyj problemnyj moment, za slovamy Ivanky, poljagav u tomu, ščo vsi ugody ta perepyska velysja anglijśkoju movoju, ce potrebuvalo dodatkovyh zusyľ i vytrymky pid čas vyčytky dokumentiv. «My znajemo seredovyšče sociaľnyh pidpryjemciv, znajemo, ščo їm potribno, tomu tut majemo pevnu svobodu. Ale takož je pevnyj minimum, jakyj my majemo vykonuvaty», — pojasnjuje Ivanka Beď.

Jak uspišni socpidpryjemci nadyhajuť novačkiv na realizaciju podibnyh idej

— Te, ščo sociaľni pidpryjemci nadyhajuťsja podibnymy idejamy — normaľna praktyka. Tak, napryklad, magazyn «Blagodať» u Ternopoli, z’javyvsja pislja togo, jak jogo zasnovnycja Jana Škuratova otrymala insajt ta pidtrymku vid Anny Gryščenko, spivzasnovnyci blagodijnogo magazynu «Laska».

Zvisno, absoljutno novi ideї sociaľnogo biznesu, z’javljajuťsja ridše, ale vony takož je, govoryť Ivanka. Novyzna, na її dumku, poljagaje v tomu, ščoby po-novomu zastosuvaty u svojemu biznesi davno pracjujuči ideї. Adže spivzasnovnyci magazynu «Laska» tak samo vzjaly isnujuču ideju ta implementuvaly її v Ukraїni:

— Pid čas provedennja vorkšopiv my takož namagajemosja davaty kejsy z prykladamy vidomyh sociaľnyh pidpryjemstv u sviti, ščoby ljudy nadyhalysja cymy idejamy. Ale v nas je j deščo inakšyj pidhid. My namagajemosja vykorystovuvaty tehnologiju design thinking na bazi pošuku j generaciї idej. Hočemo, ščoby ljudy buly empatyčnymy do majbutńogo spožyvača, klijenta, beneficiara, hto b ce ne buv.

Na dumku Ivanky Beď, koly moloda ljudyna šukaje svij vlasnyj šljah, u neї vyhodyť ščoś unikaľne. Naviť jakščo vona nadyhnulasja tym, ščo vže isnuje, na starti proektu vona otrymaje ščoś nove.

Pro franšyzy iz sociaľnym aspektom

— Franšyznyj biznes — duže skladnyj. Ja biľše za franšyzu biznes-modeli. Koly my govorymo pro te, ščo sociaľne pidpryjemstvo zasnovujeťsja jak spivperežyvannja jakijś grupi naselennja, to ne dumaju, ščo odne j te same rišennja može «zajty» u dvoh riznyh mistah. Napryklad, problema ljudej z invalidnistju je niby spiľnym pytannjam, ale šljahy її vyrišennja u Lvovi buduť vidriznjatysja, vid togo, ščo stane dijevym u Mykolajevi.

Za slovamy Ivanky, koly v pidpryjemstva je čitka cinnisna filosofija, čerez jaku vono ne perestupaje, todi franšyza može nabraty svojeї specyfičnoї formy v seredovyšči, u jakomu bude implementovuvatysja. Tobto jakščo bude dobre propraćovana filosofija biznesu, buduť čitkymy cinnosti, misija, vizija, todi vono spracjuje.

Pro šljah do inkljuzyvnosti v Ukraїni

—U nas vzagali pytannja ljudej z invalidnistju čy iz syndromom Dauna duže cikave. Adže skladajeťsja vražennja, ščo ci ljudy ne vyhodjať za meži vlasnogo domu. Bagato molodi pryhodyť i zadajeťsja pytannjam «a čomu їh nemaje?». Tomu pytannja sociaľnyh kav’jareń čy čogoś podibnogo — ce poky ne na časi. Nam potribno vzagali donesty do danyh grup, ščo vony majuť buty prysutnimy v sociumi. Napryklad, kafe dlja ljudej iz syndromom Dauna — ce duže horoša ideja, investory naviť gotovi vkladatysja. Vyjavljajeťsja, u nas nemaje ljudej, jaki možuť navčyty personal, jakyj by pracjuvav iz ljuďmy iz syndromom Dauna. Možna navčyty same ljudynu iz syndromom Dauna buty oficiantom, ale potriben šče inšyj kouč dlja ljudej, jaki pracjuvatymuť iz cym personalom.

Tož, na dumku Ivanky, ce duže cikavi procesy, i je bagato ljudej, jaki šukajuť šljahy vprovadžennja cyh idej v Ukraїni. Za slovamy programnoї menedžerky USA, projde rokiv 5, koly v nas proces inkljuzyvnosti bude biľš zvyčnym, a biznes iz sociaľnym nahylom stane normoju. Hoča sociaľni pidpryjemci — ce ti revoljucionery, jaki vže zaraz počynajuť ce robyty.

— Koly ty jdeš na navčannja, maješ buty golodnym do novyh znań. Navčannja — ce toj peršyj krok, jakyj svidčyť, ščo vy gotovi prydilyty cij spravi čas

Porady dlja sociaľnyh pidpryjemciv-počatkivciv

Nasampered, potribno vyznačytysja, dlja kogo vony hočuť robyty blago. Ce, za slovamy Ivanky Beď, ključove zavdannja.

— Druga porada — ce včytysja. I ne tak, ščo projšov modnyj trening i vse. Naviť ja pam’jataju svoї studentśki roky j take «ja vže čytav cju knyžku, ja ce deś čuv i bačyv» — ce zavažaje. Potribno buty open mind — z vidkrytoju golovoju, open heart — z vidkrytym sercem. Bo naviť na tu informaciju, jaku vy vže čuly raniše, jakščo postavyty nove pytannja — vy počujete novu vidpoviď.

I tretje — ce dumaty pro dovgostrokovu perspektyvu. Adže, sociaľne pidpryjemnyctvo — ce sprava žyttja. Tomu obyrajučy cej šljah varto dobre zvažyty vsi «za» i «proty». I jakščo bažannja dopomagaty inšym perevažaje, to vse obov’jazkovo vdasťsja.

Nagadajemo, raniše my rozpovidalyVid babuś-pidpryjemyć z ljubov’ju: jak šyjuť sumočky ta čohly Gudzyk pro babuś-pidpryjemyć, jaki šyjuť sumočky ta čohly Gudzyk.