Anna Savčynśka
Vladyslav Flaks, zasnovnyk ta CEO OWOX, ponad 12 rokiv pracjuje u sferi elektronnoї komerciї ta analizu danyh. U kompaniї Vladyslav vidpovidaje za strategiju rozvytku OWOX BI, a takož aktyvno vystupaje na galuzevyh konferencijah v Ukraїni ta za kordonom. Pid kerivnyctvom Vlada OWOX stala peršoju kompanijeju, kotra otrymala odrazu obydva statusy Google Cloud Platform Technology Authorized Partner ta Google Analytics Premium Reseller.
Kompanija specializujeťsja na vprovadženni Google Analytics Premium u proektah z elektronnoї komerciї na osnovi Google BigQuery. Proekty, v jakyh vže vprovadženo analityku, stvorjujeťsja ščotyžnja ponad 1 mln tranzakcij. 100% servisiv OWOX pracjujuť v Google Cloud. Nymy korystujeťsja ponad 6 tys proektiv — pry ćomu kompanija ne zajmajeťsja prodažem reklamy.
— Jaki golovni trendy stosovno platform onlajn-analityky možna vyokremyty zaraz?
Osnovnym trendom u sferi analityky ja by nazvav ob’jednannja onlajn-danyh zi vnutrišnimy danymy biznesu. Ce zumovleno tym, ščo onlajn-dani j internet vplyvajuť ne tiľky na internet-zamovlennja, sajt i onlajn-skladovi. Vony zdijsnjujuť vplyv i na popyt u fizyčnyh magazynah, i na interes do kompaniї v cilomu. I dlja togo, ščoby ocinyty cej kompleksnyj vplyv, potribno zastosovuvaty dani, jaki istoryčno biznes zberigaje u riznyh systemah (čy to jdeťsja pro servisy dostavky, čy pro reklamni servisy, čy pro sajt). Tomu osnovnym trendom je ob’jednannja danyh i pobudova naskriznoї analityky.
— Ščo najbiľše škodyť ta dopomagaje formuvannju voronky prodaživ dlja sučasnogo internet-magazynu?
U kožnogo biznesu voronka indyviduaľna i mistyť bagato specyfičnyh njuansiv. Tomu i diї, jaki vykonuje biznes dlja togo, ščoby rozšyryty voronku, u kožnoї z kompanij možuť vidnosno vidriznjatysja. Ale spiľnoju dlja nyh je systemna robota nad vymirjuvannjam i systematyzacijeju cijeї voronky.
Rič u tim, ščo koly dlja biznesu stajuť zrozumilymy interesy i vvodyťsja їhnje ocyfrovuvannja — vid interesiv, strahiv ta možlyvostej do neporozumiń z boku korystuvačiv, jomu staje značno prozoriše j očevydniše, ščo same zminjuvaty u cij voronci. Dlja kogoś ce — usability, dlja kogoś — keruvannja reklamnoju kampanijeju, htoś rozšyrjuje službu dostavky, htoś sproščuje samu proceduru check-out. Popry te, ščo ci procedury rizni dlja kožnogo biznesu, zagaľnoju dlja nyh je možlyvisť zrozumity, de same znahodjaťsja ci vuźki miscja voronky.
Na vidminu vid klasyčnogo biznesu — de možna umovno zajty v torgoveľnyj centr čy magazyn i, posposterigavšy za pokupcjamy protjagom kiľkoh dniv, pobačyty, z čym vony stykajuťsja, pogovoryty z nymy, — v onlajn-prostori ćogo zrobyty ne možna. Vidpovidno, potribno zbyraty dani, vyključaty sub’jektyvizm i ğruntuvatysja na vymirjanyh danyh. Same ce najbiľšoju miroju dopomagaje u rozšyrenni voronky.
A її zvužennju najbiľšoju miroju zavažajuť sub’jektyvni rišennja, kotri pryjmajuťsja na osnovi osobystoї dumky. Napryklad, korystuvačiv na sajti tysjači, znajšly ljudynu, jaka korystujeťsja avtorytetom abo golosniše vid usih govoryť u kompaniї, — i vona vyslovyla pozyciju, ščo їj zručnišyj inšyj sajt abo inše roztašuvannja formy. I sajt može buty zmineno pid vplyvom same dvoh-tŕoh pryvatnyh dumok. Prote takyj stan rečej dosyť často je dalekym vid interesiv reaľnoї audytoriї, jaka vidviduje magazyn.
— Vyhodyť, aktuaľnoju problemoju je te, ščo menedžery abo komandy posylajuťsja na dumky jakyhoś konkretnyh osib, menše doslidžujučy masyv danyh, z jakymy vony možuť pracjuvaty — i ce syľno vplyvaje na rezuľtaty?
Bezumovno. Rišennja, jake pryjmaje rozrobnyk abo dyzajner, prodyktovane spilkuvannjam iz kymoś konkretnym. Jakščo cja konkretna ljudyna je nosijem svojeї dumky, a ne dumky audytoriї sajtu abo mobiľnogo dodatku dlja konkretnogo biznesu, vidpovidno vona napered «їde» ne navprosteć, a zygzagom abo naviť u zvorotnomu naprjamku.
Jakščo jdeťsja pro malyj biznes, systema odnakova skriź. Golovne — ce proanalizuvaty audytoriju, zrozumity, jaki v neї potreby zaležno vid danyh, jaki možna zibraty. I ne maje žodnogo značennja, čy ce biznes, jakyj isnuje 5-10 rokiv, čy ce iniciatyva, kompanija abo magazyn, jaki z’javylysja misjać-dva tomu. Pry ćomu dosyť važlyvo, ščo jakščo desjatylittja tomu konkurencija bula značno menšoju i biznes vybačav biľše pomylok, to u sučasnyh realijah potribno značno biľše pokladatysja na reaľnyj potočnyj stan sprav.
— Naskiľky skladno dlja biznesu stvoryty vlasnu analityčnu platformu dlja internet-torgivli, jaki faktory j parametry potribno pry ćomu vrahuvaty?
Spočatku ja hotiv by zupynytysja na pošyrenij pomylci. Zvučyť vona tak: «Koly ja budu velykym magazynom, u mene bude bagato grošej i viľnogo času, todi ja obov’jazkovo ščoś vymirjaju». Naspravdi ce pracjuje inakše: spočatku vy ščoś mirjajete, a potim vy možlyvo stajete velykym i uspišnym magazynom.
Inšyj stereotyp: «Vprovadžennja platformy analityky je skladnym, dovgym procesom i potrebuje čymalyh resursiv». Naspravdi je prosti kroky, jaki zdijsnjujuťsja bukvaľno za dobu, ale vymagajuť čyjeїś «polityčnoї voli». Zazvyčaj, ce volja ljudyny, kotra platyť za vse ce «svjato» i hoče znaty, na ščo vona vytračaje groši, a na čomu zarobljaje.
Perše — ce banaľno nalaštuvaty Google Analytics. Ščo označaje nalaštuvaty? Na sajti maje buty rozmišenyj kod, jakyj vymirjuje perehody z pošukovyh system, reklamnyh džerel j inšyh kanaliv. Drugyj krok — ce ob’jednannja vytrat na vsi reklamni kampaniї v Google Analytics. Naviščo ce robyty? Dlja togo, ščob ocinyty rentabeľnisť kožnogo z kanaliv. Dlja ćogo treba znaty i vytraty, i prybutky. V Google Analytics za zamovčuvannjam dostupni vytraty dlja Google-kampanij. Jakščo vaš biznes vytračaje jakyjś bjudžet, skažimo, na Facebook ta inši kanaly, neobhidno ci vytraty jakoś zavantažyty. Use, pro ščo jšlosja do ćogo momentu — ce bezkoštovni servisy. Їh možna nalaštuvaty bez SMS, kredytnoї kartky čy inšyh plateživ. Ce — prosto onlajn, de možna zarejestruvatysja. Dlja ćogo potriben čas jakogoś fahivcja-rozrobnyka, — ale, povtorjusja, vse ce zajmaje do odnogo dnja času.
Nastupnyj etap, koly perši dva projdeni — ce ob’jednannja onlajn-danyh iz vnutrišnimy. Dlja čogo ce potribno? Napryklad, ščoby vymirjuvaty ne tiľky dohid vid rozmiščenyh na sajti zamovleń, ale j reaľno vykonanyh. Šče odnym servisom, jakyj dozvoljaje ce robyty, je Google BigQuery. Ja dumaju, kožen, hto «poguglyť», ščo take Google BigQuery i jak u ńomu ob’jednaty dani, otrymaje odrazu zrozumili posylannja ta rekomendaciї, jak ce zrobyty.
Takož možu rekomenduvaty zapysy vebinariv, jaki bezkoštovno dostupni v nas na sajti: tam pokrokovo rozpysano, ščo potribno zrobyty. Ja by rekomenduvav počaty z vebinaru ščodo komandnoї roboty, de vyrišujeťsja zavdannja zbiľšennja prybutku za rahunok keruvannja reklamnymy kampanijamy.
— Jaka specyfika ukraїnśkoї elektronnoї komerciї u ćomu pytanni?
Specyfikoju vitčyznjanoї e-commerce je odrazu dekiľka faktoriv, jaki vyznačajuť instrumentarij, ščo vykorystovujeťsja dlja onlajn-analityky. Na vidminu vid zakordonnyh proektiv, častka pidtverdženogo prybutku, jaka može buty vymirjana onlajn, v ukraїnśkij elektronnij komerciї značno nyžča. Ce pov’jazano z tym, ščo častka zamovleń, jaki oplačujuťsja na sajti bankivśkymy kartkamy, napryklad, i vidpovidno zamovleń, informacija po oplati kotryh može buty otrymana v onlajni, je nyžčoju.
Značna častyna zamovleń oplačujeťsja pry otrymanni na «Novij Pošti» abo pry otrymanni vid kur’jera, abo v punkti samovyvozu, — ale v buď-jakomu vypadku ce ne onlajn-plateži. Potreby v naskriznij analityci, v ob’jednanni z onlajn-danymy dlja vitčyznjanoї elektronnoї komerciї značno vyšči.
Konkretnyh vymog ščodo vykorystannja CMS faktyčno nemaje, tomu ščo rozrobka platformy je dosyť resursomistkym počynannjam. Krašče vykorystovuvaty jakiś gotovi šablonni rišennja. Їh isnuje velykyj nabir. I najkraščym iz nyh je te, čym viľno volodije vaš specialist, jakomu vy doviryly rozrobku ta pidtrymku proektu. Tut varto orijentuvatysja ne stiľky na možlyvosti konkretnoї platformy, skiľky na možlyvosti komandy, jaka z neju pracjuje.
— Jaku zv’jazku analityky vykorystovujete pislja blokuvannja «Jandeks.Metryky» v Ukraїni?
Česno kažučy, dlja ukraїnśkyh magazyniv «Jandeks.Metryka» nikoly ne bula osnovnym instrumentom. Nezvažajučy na pevni perevagy, — natyvni vymirjuvannja «Jandeks.Dyrekt» dlja kanalu ta «Vebvizor», — ci zadači vyrišujuťsja, napryklad, u Google Analitycs, jakščo vy zavantažyte tudy vytraty. A trafik kupuvaty z «Jandeks.Dyrekt» malo hto prodovžyv. Nu i dlja «Vebvizora» je analogični instrumenty. Tut česno kažučy, osoblyvyh aľternatyv nemaje, osoblyvo dlja proektiv-počatkivciv, horošym variantom je nalaštuvannja Google Analytics u e-commerce redakciї. Ce tak zvana rozšyrena elektronna torgivlja, jaka dozvoljaje vymirjaty ne prosto tranzakciї, ale j kroky cijeї tranzakciї.
— Čy buduť analityčni servisy povnistju «hmarnymy» u najblyžčomu majbutńomu? Jakščo tak čy ni — to čomu same?
Pro ce pytannja važko govoryty v konteksti majbutńogo. Tomu ščo po faktu, je instrumenty, jakymy korystujuťsja biznesy z maksymaľnym rivnem paranoїdaľnosti. I rekomenduvaty cej instrumentarij malym i naviť serednim biznesam točno ne možna. Prote interes do hmarnyh tehnologij pryzviv do togo, ščo analityka tež vže stala «hmarnoju». Vidpoviď pro pryčynu ćogo poljagaje u 2 aspektah.
Peršyj — ce vartisť volodinnja, tomu ščo faktyčno biznesu potribni dani, insajty, a sama systema analityky jomu ne potribna. I ce vyrišujeťsja, napryklad, za dopomogoju BigQuery. Jakščo vy svoї dani zbyrajete u svij proekt v Google BigQuery, to vony zberigajuťsja i naležať vam. Vy možete v buď-jakyj moment usi їh pereviryty, vykonaty buď-jaki zvity, i ce vyrišuje zadaču povnogo dostupu do cyh danyh. Naviť jakščo u vašomu biznesi je jakaś finansovo-občysljuvaľna informacija, to BigQuery pidhodyť dlja zberigannja, tomu ščo vin volodije sertyfikacijeju PCI-DSS, ISO 27001 i SOD-123.
Tak, je ti, u kogo zalyšajeťsja pevni perestorogy, ale htoś i šapočky z foľgy nosyť — ce ne zaboroneno zakonom (tak samo, jak i vykorystannja system analityky na vlasnyh serverah).
— Jaki osnovni ryzyky vy bačyte u sprobah cloud-zberigannja danyh korystuvačiv? U tomu čysli dlja pidpryjemciv ta internet-magazyniv
Pytannja cikave. Ale potribno rozumity, ščo dani ne buvajuť horošymy abo poganymy. Buvajuť namiry, jaki škodjať pevnij grupi ljudej abo dopomagajuť їj. I ryzyk poljagaje u tomu, ščo grupa ljudej, interesy kotroї superečať vašym, bude volodity biľšymy danymy ta možlyvostjamy dlja pryjnjattja rišeń. Ce absoljutno ne pov’jazano lyše z zakonoproektamy. Napryklad, ja znajomyj iz dovoli nemaleńkymy onlajn-proektamy, u jakyh v samomu zbori danyh problem nemaje. Problema v tomu, ščo taki dani možuť buty vykorystani grupoju ljudej, interesy kotryh superečať vašym.
Ale treba rozumity, ščo podibni ryzyky je ne lyše u sferi zberigannja ta obrobky danyh. Ce praktyka, z jakoju my stykajemosja ščodenno. Napryklad, je perevaga v obrobci danyh pro pacijentiv, ščo dopomagaje jakisniše stavyty diagnozy. Ale je j ryzyky, pov’jazani z cym, ščo htoś otrymaje dostup do cyh danyh i vykorystaje v nepravomirnyh ciljah. Tomu, jak i v buď-jakomu pytanni, tut je jak perevagy, tak i nedoliky.