Anastasija Hilevśka
— Svitlano, jak, de, koly i, golovne, čomu same Kytaj?
Z dytynstva ja poljubljala podorožuvaty. Tomu j vstupyla navčatysja do Kyїvśkogo mižnarodnogo universytetu na speciaľnisť «Mižnarodne pravo». Šče pid čas navčannja, u 2008 roci, za obminom poїhala do Kytaju. Tam spočatku 2 roky vyvčala movu u misti Tjańcziń v Nankajśkomu universyteti. A zgodom podalasja na grant kytajśkogo urjadu dlja bezkoštovnogo navčannja na magistraturi.
U 2010 roci pereїhala do Pekina, de vyvčala teoriju ta istoriju mystectva. Veś čas paraleľno pracjuvala torgiveľnym menedžerom dlja odnijeї ukraїnśkoї firmy. Takož šče pid čas napysannja magisterśkoї roboty pracjuvala sekretarem kanceljariї Radnyka z ekonomičnyh pytań pry Posoľstvi KNR v Ukraїni, adže dyplomnu pysala, žyvučy vdoma – kurator dozvolyv.
— Ščo ty vidkryla dlja sebe tam? Čym vrazyv tebe Kytaj?
Za 5 rokiv žyttja u Pidnebesnij ja ne lyše ovolodila majsternistju viľno rozmovljaty kytajśkoju, ale j navčylasja kuľtury, zvyčaїv, aziv torgiveľnogo biznesu. Ja zrozumila, ščo kytajci – nadzvyčajno neordynarni ta rozumni. Vony, perš, niž pidpustyty blyźko do sebe ljudynu, dobre vyvčať її, piznajuť u riznyh aspektah dijaľnosti. A potim rado viźmuť pid svoju opiku ta zrobljať її perebuvannja tut radisnym ta povnym riznomanitnyh pryjemnyh momentiv.
Koly ja vperše stupyla na zemlju mista Tjańcziń, zrozumila, ščo moja kytajśka, jaku ja 2 roky vyvčala v Ukraїni, zovsim vidriznjajeťsja vid spravžńoї movy, jakoju spilkujuťsja miscevi žyteli ćogo 12-miľjonnogo megapolisu.
2 roky ja vyvčala movu, a koly pereїhala na navčannja v Pekin, paraleľno pracjuvala v ukraїno-kytajśkij firmi, jaka zajmalasja torgivleju. Zavdjaky ćomu ja pobačyla Kytaj z praktyčnoї točky zoru, Jogo torgovi centry, napryklad, stolycju legkoї promyslovosti — misto Iu; promyslovi mista — Šanhaj, Guančžou.
Podorožujučy pivdenno- zahidnym regionom kraїny, ja vidkryla dlja sebe kytajśki menšyny z їhnim miscevym kolorytom – nacionaľnym vbrannjam, tradycijamy, poznajomylasja z usim vidomymy pam’jatkamy – terakotovoju armijeju – vośmym čudom svitu. Pobuvala u buddijśkyh pečerah. Ce cikavylo mene za moїm fahom jak mystectvoznavycju ta shodoznavycju.
— Čomu ty vse-taky polyšyla Kytaj
Kytajśkyj vyrobnyk smartfoniv Doogee vidkryje ofis v Ukraїni? Žaga novyh podorožej čy ščoś inše?
Pislja zakinčennja magistratury v Pekini na zaprošennja podrugy poїhala na pivroku v misto Kito u Ekvadori vyvčaty ispanśku movu v Papśkomu katolyćkomu universyteti. Perše, ščo vrazylo v cij kraїni – ce čyste girśke povitrja. Misto Kito roztašovane v gorah Andah. A šče — krasyva pryroda (Tyhyj okean ta rička Amazonka), smačna їža – prosta, ale bagata na riznomanittja tropičnyh ovočiv ta fruktiv. Bulo bezlič sortiv kartopli, 7 derev avokado, jaki rostuť v sadu, poruč iz budynkom.
— Jaku nastupnu kraїnu obrala?
Šče žyvučy v kraїni Dalekogo Shodu, zagorilasja idejeju vidvidaty Indiju. Žadanoju cja podorož stala šče j tomu, ščo organizovana na svoї vlasno zarobleni košty. Razom iz podrugoju, jakij na toj čas bulo lyše 18 rokiv, rozrobyly maršrut — i na misjać vyrušyly v mandry.
Pobačene vrazylo. Pobuvaly my i na pivnoči kraїny, i na pivdni. Vže z vikna iljuminatora pomičaješ, ščo vogni Deli ne taki, jak v inšyh mistah. Їh zovsim nebagato, rozkydani to tut, to tam, bez jakogoś vydymogo porjadku.
Koly my projšly narešti pasportnyj kontroľ, dorogoju do taksi z namy, dvoma studentkamy, poznajomylyś dvoje ugorciv z Transyľvaniї. Bez žodnogo konkretnogo planu vony, jak i my, pryїhaly do Indiї u pošukah vražeń. Trohy počytavšy putivnyk pered poїzdkoju, my buly trišečky pidgotovleni, i tomu vže znaly, de možna znajty najdeševši v Deli goteli. Hlopci zaproponuvaly poїhaty pošukaty goteľ razom. My pogodylysja — i jak vyjavyloś pizniše, včynyly pravyľno. Naše «taksi» vykručuvalo taki povoroty, vid jakyh stavalo strašno. Tym časom vodij zalyšavsja spokijnym, z čogo my zrozumily, ščo tak їzdyty vvažajeťsja normaľnym.
Bula četverta ranku. Naše misce pryznačennja – Pahargandž (centr starogo Deli). Slovamy opysaty važko. Jakby my buly udvoh sami, my by prosto ne vyjšly z avto. Spravžnisińkyj pryton. Kraj svitu, de v kožnomu zakutku ščoś pryčaїlosja. Jakiś pidozrili ljudy paljať vognyšča. Poodynoko svitjaťsja vyvisky goteliv, zahodyty v jaki tež strašnuvato.
Vrešti my znajšly goteľ, de storguvalyś po 500 rupij za kimnatu (ce 80 grn na dvoh). Kimnata bula žahlyva, vanna tež, — zate buv televizor. Bulo duže holodno. Zasnuty ne vdalosja, tomu neščasni 4 godyny do ranku tjagnulyś dovgo. I znovu v dorogu. Kuľturnyj šok nakryv nas z golovoju. Skladalosja vražennja, ščo mašyna času vidkynula nas, mabuť, rokiv na sto nazad.
Vulyčky, vščerť zapovneni čolovikamy, poodynoki žinky,odjagneni v sari, rankom pospišajuť na rynok, žebraky, ščo z kožnogo zakutku prosjať mylostynju, na uzbiččjah kupy smittja, porjad hram, de, ščoś naspivujučy, moljaťsja ljudy, sotni magazynčykiv, «ateľje», «cyruľni», tut že gotujuť їžu, vozjať frukty, i šče bagato-bagato čogo. Ce — Golovnyj Bazar, serce stolyci ta serce Indiї.
Obminjavšy dolary na rupiї, my cilu godynu vytratyly na te, ščoby kupyty telefonni kartky. Adže tut ne vse tak prosto, jak zdajeťsja speršu. Na kožnu SIM-kartku vymagajuť fotografiju, pasport ta kartku gotelju, de prožyvaješ. Bez vśogo ćogo ne prodaduť. Tomu my pišly fotografuvatysja j bigty v goteľ za kartkoju.
— A čym kardynaľno indusy vidriznjajuťsja vid nas? Ščo varto znaty tym, hto planuje vyrušyty do Indiї?
Riznokoľorovi štany, šovkovi sari, zoloti braslety, škirjani pojasy, jaskravi sumky — vse ce nemov klykalo nas. My vidrazu vyrišyly, ščo skoro sjudy povernemosja. Biľše togo, nam ce bulo prosto neobhidno. Adže žinkam, jaki podorožujuť Indijeju bez čolovikiv, treba dotrymuvatyś suvorogo etyketu v odjazi. Ni v jakomu razi ne varto nadjagaty vuźki štany čy, ne daj Bože, korotki spidnyci. Pleči tež povynni buty zakryti.
Ščo ty bačyš na vulycjah? Oś, buď laska: gory specij, vizok z maleńkymy školjarkamy, dohlyj ščur posered dorogy, jakogo vsi prosto perestupajuť. Vzagali, problema antysanitariї v Indiї stoїť duže gostro. Turystam postijno potribno trymaty napogotovi vologi servetky, vodu pyty možna tiľky tu, ščo v pljaškah — inakše diareї ne unyknuty. Z ćogo vysnovok: osoblyvo gydlyvym v Indiju їhaty protypokazano.
— A čym harčuvalasja ty? Napevno, ne znala spočatku konkretnyh misć, de možna ščoś poїsty i ne hvyljuvatysja za te, jak šlunok spryjme «na smak» Indiju
Tak, šče z pryľotu kryhty v roti ne bulo. Spočatku nam malo virylosja, ščo tut možna znajty ščoś čyste, a ne prosto їstivne. Ta vyjavyloś, ščo my pomyljalysja. Naš novyj znajomyj pryviv nas u duže prystojnyj restorančyk. Peršyj obid vyjavyvsja duže smačnym. Ja ljublju tali. Ce — pidnos, na jakomu zibrano kiľka riznyh strav: rys, ovočeve kari, pereć čyli, jogurt, i maleńkyj, ale duže solodkyj frukt na desert (nazvu jakogo ja, na žaľ, ne zapam’jatala). Vse ce duže gostre i bez m’jasa.
Indusy – vegetarianci. Z m’jasa dozvoleno їsty lyše kurku. Alkogoľnyh napoїv vony tež ne vžyvajuť. Na propozyciju našyh ugorciv vypyty za znajomstvo, vidpovily čemnym, ale kategoryčnym «ni». Naši ugorśki hlopci, dlja jakyh vypyty označaje te ž same, ščo i dlja ukraїnciv, buly vraženi. Ščo vdiješ — riznycja kuľtur.
— A čomu vse ž ty oselylasja v Ukraїni? Čy skladno zrobyty ostatočnyj vybir takij prygodnyćkij naturi?
Moї zakordonni poїzdky ne mynuly daremno. Iz kožnoї ja otrymala ne lyše cikavi vražennja, a j pevnyj dosvid, jakyj vykorystovuju u svoїj profesijnij dijaľnosti. V danyj moment ja je iniciatorkoju proektu «Kuľturnyj dekret», jakyj organizuvala v spivučasti z Facebook-spiľnotoju «Kyїv družnij do baťkiv i maljukiv». V ramkah proektu vidbulysja kinoseansy dlja baťkiv ta їhnih maljukiv v dekiľkoh kinoteatrah Kyjeva. A neščodavno proekt oficijno startuvav šče j ekskursijeju «Kuľturnyj dekret v Podoroži Edokko» u Muzeї Hanenkiv. Okrim ćogo, ja spiľno z turystyčnym klubom «Vsjudyhid» zapuskaju tur v Kytaj, de ja je avtorkoju ta rozrobnyceju maršrutu.