Jurij Samusenko
Navkolo Čornobyľśkogo rajonu ta Zony vidčužennja hodyť bagato legend ta mifiv. Ce provokuje režyseriv znimaty igrove kino na fantastyčni temy, prymnožujučy novyj foľklor do starogo. Ale razom z tym, dokumentaľni stričky tež množaťsja ščoroku, dozvoljajučy počuty malovidomi istoriї. Zokrema, takyj fiľm znjav Kostjantyn Kljackin pro selyšče Poliśke, jake perebuvaje v Zoni vidčužennja. Jogo meškanciv vidselyly lyše u 1990-h, a vidrazu pislja avariї na ČAJeS u smt buduvaly čymalo novyh žytlovyh budynkiv, namagajučyś pryhovaty katastrofu.
Fiľm Kljackina z nazvoju «Poliśki teneta» vyjde na telekanalah Suspiľnogo 22 serpnja, a zgodom z’javyťsja i na Youtube. Na chasi pobuvalo na prezentaciї projektu v Zoni vidčužennja i dilyťsja vražennjamy vid ńogo.
Interes do smt. Poliśke zdajeťsja cilkom pryrodnym, jakščo kopaty glybše v istoriju. Vono kiľka raziv zminjuvalo nazvu vid Habne do Kazanovyči i vrešti-rešt pryjšlo do Poliśkogo. Majže 400 rokiv selyšče perebuvalo pid pravlinnjam Reči Pospolytoї, 190 rokiv – pid Rosijśkoju imperijeju, j tak ne dočekalosja ukraїnśkoї nezaležnosti, jaku poliščuky (žyteli selyšča) hotily čy ne najbiľše. Koly u kvitni 1986 roku na ČAJeS vidbulasja avarija, pro neї čerez kiľka dniv znaly lyše ti, hto mav zv’jazky u vladnomu otočenni. Tomu dorosli, počuvšy pro katastrofu, vidpravljaly ditej podali vid Poliśkogo, a sami lyšalysja žyty tut.
Istorija Poliśkogo nastiľky bagata, ščo її cilkom by vystačylo na serial. V takomu formati Kostjantyn Kljackin tež planuje vypustyty projekt u svit. Čotyry seriї po 26 hvylyn doslidžuvatymuť etapy vyselennja, zberuť golosy očevydciv tragediї ta zaglybljaťsja detaľniše v kuľturnu spadščynu poliščukiv. U Poliśkomu žurnalistam pokazaly 4-hvylynnyj material z odnogo z epizodiv, ale poky ščo za nym važko sklasty vražennja pro seriaľnyj projekt. A oś pro povnyj metr možna.
Strička tryvaje 61 hvylynu i maje ridkisni kadry doavarijnoї hroniky, de meškanci Poliśkogo tancjujuť ta rozvažajuťsja na vulyci. Zakadrovyj golos rozpovidaje pro duh poliščukiv, jaki ne pidkorjajuťsja pravylam ta normam Radjanśkogo Sojuzu. Za bažannjam možna znajty paraleli z galľskym selyščem u Rymśkij imperiї z komiksiv pro Asteriksa i Obeliksa. Cej okremyj svit štučno proisnuvav vid 1986 roku do 1990-h, koly radjanśka vlada sprobuvala minimizuvaty ryzyk zaražennja radiacijeju miscevogo naselennja. Navkolo staryh oseľ buduvalysja novi budynky, malo ne ščodenno obrobljaly roslyny ta dereva, a zemlju vykopuvaly ta vyvozyly geť. U storonu selyšča poduv viter z elektrostanciї, tomu isnuvala radiacijna nebezpeka. Ščopravda, nihto serjozno ne nadavav їj značennja.
U «Poliśkyh tenetah» ne namagajuťsja zrozumity pryčyny zuhvalosti ta nehljujstva pry evakuaciї centru Poliśkogo rajonu. Kinceva meta fiľmu vidobražajeťsja u finali, koly žyteli Poliśkogo zbyrajuťsja razom ta peregljadajuť hroniku. Može zdatysja, ščo ci video zajvyj raz provokujuť travmatyčnyj dosvid u їhnih gljadačiv, ale natomisť čoloviky, ščo dyvljaťsja kino, radisno prygadujuť znajomyh v oblyččja. Godynnogo hronometražu zamalo dlja togo, ščob rozkryty veś potencial ćogo kraju ta usvidomyty jogo istoriju. Vtim, seriaľnyj projekt može vypravyty ce. Povnyj metr fokusujeťsja skoriše na nostaľgijnij koncepciї vtračenogo raju. Takym jogo bačať samosely, u jakyh nemiscevi zapytujuť pro dostup do vody, їži ta internetu. Takym jogo bačať i ekskursijni grupy, koly perestupajuť vybytu zi stin plytku v Budynku kuľtury. Rujnacija distalaś v usi kutočky, krim shovkiv ljudśkoї pam’jati.
Cej kolektyvnyj dosvid, jakyj vidbuvsja z namy u 1986 roci, vidčuvajeťsja naviť tym, hto narodyvsja pislja avariї. Svidčennja očevydciv, neskinčenni igrovi ta dokumentaľni fiľmy probudžujuť cikavisť do Pryp’jati ta blyźkyh do ńogo sil. Istorija Poliśkogo u ćomu konteksti ne menš važlyva, bo pokazuje zobražennja poslidovnyh pomylok urjadu, jaki, jmovirno, pryzvely do rozvalu SRSR. Pokaz «Poliśkyh tenet» na Suspiľnomu zrobyť peršyj krok vhodžennja u kontekst cijeї problemy ta rozpovisť malo vidomu istoriju pereselenciv iz Zony vidčužennja. Avtoram vdalosja zibraty z arhiviv dosyť informaciї pro tragediju, ščob zacikavyty gljadača diznavatysja šče biľše.