🦅 «Kryvavyj orel»: legendarnyj vyd tortur mig isnuvaty naspravdi

Pro ščo vzagali mova, ščo za «kryvavyj orel»?

Jakščo vy čutlyvi do podibnyh tem, rekomendujemo zaveršyty čytannja ćogo materialu vže zaraz — dali bude opys duže nepryjemnyh podrobyć.

Otže, «kryvavyj orel» abo blóðǫrn — ce motorošnyj rytual, jakyj bucimto provodyly vikingy nad tymy, kogo vzjaly v polon pislja bytvy. Zgidno z opysom, їm, šče žyvym, na spyni rozrizaly ta vidkryvaly velyki klapti škiry ta m’jaziv. Potim vidrizaly rebra vid hrebta, vidkryvajučy їh u storony ta utvorjujučy takym čynom «kryla». Potim «mučyteľ» zaveršuvav rytual, vytjagujučy neuškodženi legeni žertvy ta kladučy їh na rozkryti rebra.

Jakščo vy pryhyľnyk čy pryhyľnycja serialiv, fiľmiv ta igor pro vikingiv «kryvavogo orla» vy točno bačyly ne raz. Varto hoča b zgadaty efektnu scenu u śomij seriї drugogo sezonu serialu «Vikingy» de slavnyj hlopeć Ragnar Lodbrok provodyv cej rytual nad svoїm oponentom. Zgodom u četvertomu sezoni žahlyve vydovyšče povtoryly šče biľš efektno, a v roli žertvy vystupav koroľ Nortumbriї Ella II.

Kinomanam rytual znajomyj za stričkoju «Soncestojannja», de bulo zdijsneno ce dijstvo v našomu časi. Gejmery ž svojeju čergoju mogly pobačyty «kryvavogo orla» v Assassin’s Creed Valhalla. U vsih cyh vypadkah cja strata podavalasja, jak najžorstokiša ta najbiľš neljudjana.

Jak ce vygljadaje v popkuľturi (tyć)

«Vikingy»: blóðǫrn dlja korolja Elly II

Oskiľky cej jaskravyj ta žahlyvyj obraz prodovžuje z’javljatysja v riznomanitnyh interpretacijah istoriї normaniv, naukovci vyrišyly z’jasuvaty, naskiľky vin reaľnyj i čy vzagali možlyvo zrobyty take z ljudśkym tilom, tym biľše žyvym. Perepovidajemo, jakyh vysnovkiv vony dijšly.

Zvidky vzagali informacija pro rytual «kryvavogo orla»?

«Orel» zgadujeťsja v drevnih sagah na kštalt «Sagy pro orknejśkyh jarliv», rozpovidjah pro pomstu Ivara Bezkostogo korolju Elli II za smerť Ragnara, čy «Staršij Eddi» (pereklad jakoї ukraїnśkoju neščodavno vydaly). Pro dijstvo rozpovidajuť jak kryvavu ta bolisnu, ale povčaľnu torturu.

Vtorjať sagam i hrystyjanśki avtory. Tak, Sakson Gramatyk (danśkyj hronist, ščo vyklav davni sagy u hronici Gesta Danorum, «Dijannja Daniv»), vvažav, ščo cej zvyčaj zajvyj raz dovodyť varvarstvo jazyčnykiv.

Takož zobražennja «orla» možna pobačyty na Stura-Hammarśkomu kameni na ostrovi Gotland u Šveciї.

Vtim, popry te, ščo sjužet davno isnuje u foľklori, dosi ne bulo znajdeno žodnogo dokazu togo, ščo takyj rytual provodyly naspravdi — zokrema, misć, de zalyšylysja reštky pislja dijstva.

Slava slavoju, ale istyna dorožča

Neščodavno vidpoviď na pytannja isnuvannja «kryvavogo orla» vyrišyla daty grupa doslidnykiv. Povidomyly včeni pro svoje bačennja blóðǫrn, abo «kryvavogo orla», u sičnevomu vypusku naukovogo žurnalu Speculum: A Journal of Medieval Studies.

Doslidnyky zumily prodemonstruvaty, ščo potencijno rytual pid nazvoju «kryvavyj orel» mig by isnuvaty naspravdi. Očoljuvana istorykom z Islandśkogo universytetu Ljukom Džonom Merfi grupa, jaka skladalasja z ńogo samogo ta tŕoh medykiv ta antropologiv, provela doslidžennja, ščob zrozumity, čy vzagali reaľno provesty takyj kryvavyj rytual, ta jaki instrumenty (z tyh, ščo arheologično pohodjať z doby vikingiv) mogly b vykorystovuvatysja dlja jogo «uspišnogo» zveršennja.

Vony zumily dijty vysnovku, ščo vyhodjačy iz ljudśkoї anatomiї, ta tyh predmetiv, ščo «zalyšyly» nam normany, take dijstvo bulo cilkom možlyve.

Do ćogo momentu istoryky dovoli skeptyčno stavylysja do informaciї pro takyj rytual, vvažajučy jogo vygadkoju skaľdiv (norveźki ta islandśki poety, spivci ta deklamatory IX—XIII st.) čy hrystyjanśkyh propovidnykiv, jaki hotily zobrazyty jazyčnyćki buzuvirstva u jaknajbiľše «varvarśkyj» sposib. Prote, teper my možemo stverdžuvaty, ščo sagy, švydše za vse ne brehaly u danomu momenti, hiba ščo «trišečky» prykrasyly cej moment.

Jak mogly provodyty rytual «kryvavyj orel»? (zarady vsih bogiv, ne povtorjujte ce vdoma; operaciju provodjať speciaľno navčeni ljudy)

Spočatku naukovci proanalizuvaly anatomiju ljudyny, krok za krokom rozibravšy poslidovnisť dij i maksymaľno nablyzyvšyś do reaľnosti (tehnologij ta znań pro budovu tila) tyh časiv. Veś cej algorytm dij vony zobrazyly na maljunkah. Potim vony pogljanuly na zbroju ta znarjaddja tijeї epohy, ščob zrozumity, naskiľky riznomanitni leza mogly b buty vykorystani dlja takogo važkogo zavdannja.

Vyjavylosja, ščo dlja riznyh etapiv provedennja rytualu mogly vykorystovuvatysja pevni typy noživ, mečiv i spysiv. Do togo ž poperedni arheologični znahidky vključajuť pryklady zbroї, jaka b dobre pidijšla dlja cijeї podiї.

Zgidno z doslidžennjam, v elitnyh pohovannjah vikingiv buly znajdeni odnolezovi «bojovi noži» z žorstkymy ručkamy. Dejaki z nyh nagadujuť velyki noži, jaki vykorystovujuťsja dlja provedennja roztyniv u sučasnyh umovah. Takyj niž možna bulo vykorystovuvaty dlja rozrizannja ta očyščennja škiry ta m’jazovyh šariv pid čas peršoї častyny rytualu «kryvavogo orla».

Rozrizannja reber bulo vže nabagato skladnišym zavdannjam — osoblyvo, jakščo vzjaty do uvagy te, ščo legeni maly zalyšytysja neuškodženymy.

Jakščo rubaty їh mečem abo pyljaty zazubrenym nožem, možna rozirvaty čy prokoloty legenevu tkanynu. Odnak, jak prypuskajuť doslidnyky, rebra potencijno možuť buty «rozblokovani» (angl. unzipped) z hrebta za dopomogoju nevelykogo koljučogo nakonečnyka spysa. Shožu zbroju takož bulo znajdeno u pohovannjah vikingiv.

U zgadanomu vže fiľmi «Soncestojannja» bulo pokazano, ščo žertva zalyšylasja žyvoju dosyť dovgo. Naviť vyjnjati nazovni legeni rozdmuhuvalysja jak mihy. Prote naspravdi ljudyna, napevno, pomerla b duže švydko, a tomu j tryvalyh ta nesamovytyh krykiv, jak pro te jdeťsja v sagah, vona vydavaty ne mogla. Doslidnyky vidznačyly, ščo navrjad žertva mogla b perežyty naviť sam počatok ćogo rytualu. Po suti uveś proces uže vidbuvavsja nad trupom.

Nemožlyvo, ščob žertva zalyšalasja žyvoju vprodovž vsijeї procedury. Zrozumilo, ščo žertva, jaka zaznala povnocinnogo «kryvavogo orla», pomerla b zadovgo do togo, jak rebra mogly b nabraty formu kryl

Takož ne zabuvajmo: hoča my otrymaly «anatomične» pojasnennja reaľnosti «kryvavogo orla», arheologamy dosi ne bulo zafiksovano ljudśkyh reštkiv, jaki majuť oznaky jogo provedennja.

Jakyj žah. To dlja čogo vzagali provodyty cej rytual?

Varto spryjmaty suspiľstvo togo času u prytamannomu dlja ńogo konteksti, de normoju moglo buty ščoś absoljutno neprypustyme dlja nas śogodni. Do togo ž ce čas, koly symvoly vidigravaly suttjevu roľ u žytti ljudej, a suspiľna verstva, do jakoї vhodyť ljudyna bagato v čomu vyznačala її povedinku ta dijannja.

Zgidno z doslidžennjam u dev’jaty vidomyh pyśmovyh opysah rytualu, ljudy, jaki provodyly tortury, ta їhni žertvy buly personamy z vysokym sociaľnym statusom, a biľšisť z nyh naležala do pravljačogo klasu. U dejakyh vypadkah doslidnyky prypuskajuť isnuvannja pevnogo «profesionala», speciaľno navčenoї ljudyny, dlja provedennja «kryvavogo orla», adže ce vymagalo vuźkospecializovanyh znań z anatomiї ta «rizanyny».

Rytualizovani straty abo tortury, jaki vključaly «pomitne kalictvo», buly zvyčajnoju praktykoju v elitnyh kolah suspiľstva vikingiv. Tož, takym čynom vydatni jarly abo vatažky mogly svjatkuvaty peremogu nad mogutnim vorogom.

Jakščo rytual «kryvavogo orla» buď-koly provodyvsja naspravdi, to vin buv demonstracijeju vlady elity. Vsja cja operacija z rozrizannjam kistok ta vylučennjam organiv bula organizovana jak svogo rodu kryvave svjato

Napryklad «Vikingy». youtube.com

Merfi takož dodaje, ščo pravyteli vikingiv ne soromylysja demonstruvaty trupy ljudej ta tvaryn v osoblyvyh rytualah, zokrema pid čas vydovyščnyh zahodiv. Tož «kryvavyj orel» cilkom vpysujeťsja u normy tyh časiv i ne buv čymoś ekstraordynarnym.