Bogdan Bušovśkyj
Piter Molińje – avtor kuľtovyh igor, kavaler Ordenu Brytanśkoї imperiї, prodaveć konservovanyh bobiv, vynahidnyk hajp trejnu i patologičnyj brehun iz zovnišnistju dobrogo dida.
Mynulogo roku gejmdyrektor Ori and The Blind Forest Tomas Maler napysav na forumi Resetera dovgyj post pro te, ščo Piter Molińje buv peršym, hto stav prosuvaty svoї igry za dopomogoju hajpu i brehlyvyh obicjanok. Za jogo slovamy, bez Pitera ne bulo b sytuaciї z No Man’s Sky i Cyberpunk 2077, jaki vyjšly zovsim ne takymy, jak nam obicjaly rozrobnyky. Post vyjšov dosyť rizkym, ale v cilomu vin ne dalekyj vid pravdy. Piter Molińje i spravdi počav svij šljah v igrovij industriї z brehni i potim vže ne mig zupynytysja.
Jak i naležyť velykomu avantjurystu i kazkarju, biografija Pitera biľše shoža na serial, niž na reaľne žyttja. Za jogo vlasnymy slovamy, v školi vin buv povnym nevdahoju bez druziv i planiv na žyttja. Vin cupyv groši u babusi, ščob pograty v Pong, i prodavav dyskety z igramy.
V koledži Molińje vyvčav rozrobku programnogo zabezpečennja i pislja zakinčennja navčannja vyrišyv stvoryty svoju peršu gru. Neju stav tekstovyj biznes-symuljator The Entrepreneur. Piter sam napysav kod, zrobyv kiľka soteń kopij gry, rozmistyv reklamu v igrovomu žurnali i počav čekaty na zamovlennja. Vin nastiľky viryv v uspih, ščo naviť zbiľšyv svoju poštovu skryńku, ščob v neї vlizlo biľše lystiv vid gejmeriv, jaki žadajuť dolučytysja do jogo gry. Ale proekt vyjavyvsja nikomu ne cikavym. Molińje otrymav vśogo dva zamovlennja, odne z jakyh, jak vin pidozrjuje, bulo vid jogo mamy (v dejakyh interv’ju Piter kaže, ščo obydva zamovlennja buly vid neї). Na śogodni The Entrepreneur – ce zagublenyj artefakt. Na žaľ, my vže nikoly ne diznajemosja, jakoju bula perša gra Molińje. Cju tajemnycju berežuť Piter i jogo mama.
Pislja takogo provalu Piter zakynuv rozrobku igor i razom z drugom zasnuvav kompaniju Taurus, jaka zajmalasja eksportom konservovanyh bobiv na Serednij Shid. V interv’ju Kotaku Piter zgaduje pro ce tak: “I ended up eating more baked beans than I exported. I can never eat another baked bean, by the way.” (Zreštoju ja z’їv biľše konservovanyh bobiv, niž eksportuvav. Ja biľše nikoly ne zmožu їh їsty.)
Jakby žyttja Pitera Molińje ne bulo shože na serial, skoriš za vse, na ćomu jogo biografiju možna bulo b zakinčuvaty. Vin prodavav boby. Žyv dovgo ta ščaslyvo. Kineć istoriї. Ale vse zminyla odna pomylka, jakoї prypustylysja v kompaniї Commodore.
V odyn iz dniv do ofisu Taurus zatelefonuvaly, ale zamisť zamovlennja čergovogo kontejnera bobiv zaprosyly Pitera zavitaty do Commodore, ščob podyvytysja na їhnij novyj komp’juter Amiga. Vin zgodyvsja zustritysja, ale vže v procesi rozmovy zrozumiv, ščo v Commodore pereplutaly jogo kompaniju Taurus z firmoju Torus, jaka zajmalasja rozrobkoju programnogo zabezpečennja. Piter hotiv pojasnyty pomylku, ale Commodore zaproponuvaly jomu 10 bezkoštovnyh komp’juteriv. Vid takoї propozyciї vin ne mig vidmovytyś. Ne do kincja rozumijučy, ščo robyty, Molińje zgodyvsja stvoryty dlja Commodore systemu baz danyh i švydko vtik z ofisu kompaniї. Pizniše vin bude rozpovidaty, ščo same v cej moment do ńogo pryjšla ideja gry Black & White. Nače jak vseredyni ńogo borolysja jangol i demon: peršyj proponuvav vse pojasnyty i pity ni z čym, a drugyj vymagav zabraty komp’jutery i rozbyratysja vže pizniše. Ce, zvisno, bajka, ale krasyva.
Pizniše v Commodore zrozumily svoju pomylku, ale Piter їh ne pidviv i dijsno stvoryv dlja nyh programu Acquisition – The Ultimate Database, jaka naviť pracjuvala. Na zarobleni groši Molińje vidkryv svoju peršu igrovu studiju – Bullfrog Productions.
Nu, dobre, ce bula ne zovsim studija. «Ofis» buv roztašovanyj na jakomuś goryšči, jake biľše nagaduvalo čyjuś spaľnju. Grošej bulo duže malo, ale entuziazm Pitera zarjadžav usih maločyseľnyh spivrobitnykiv.
Peršym proektom komandy stav port gry Druid II: Enlightenment dlja Amiga. Piter ničogo v ćomu ne tjamyv, ale vzjavsja za dilo. Vin nijak ne mig vporatysja z nyźkym fps, a tomu prosto zmenšyv igrove vikno do čverti ekranu. Rozdiľna zdatnisť stala menšoju, a problemy z frejmrejtom znykly.
Zakinčyvšy z Druid, Bullfrog Productions počala rozrobku symuljatora boga Populous, jakyj stav nejmovirno uspišnym. Gra prodalasja nakladom u 4 miľjony kopij i odrazu zrobyla studiju včorašńogo torgovcja bobamy znamenytoju. Pislja Populous buly ne menš kuľtovi proekty: Populous 2, Magic Carpet, Syndicate, Theme Park ta Theme Hospital. Deś same na ćomu etapi Piter Molińje počav aktyvno spilkuvatysja iz presoju, rozdajučy desjatky nerealistyčnyh obicjanok. Napryklad, vin kazav, ščo jakščo odyn iz personaživ Theme Park otrymaje travmu na atrakcionah, to jogo pizniše možna bude znajty sered pacijentiv u Theme Hospital. Takož Piter obicjav muľtyplejer na 60 osib u Magic Carpet. A pro Syndicate Wars i vzagali kazav, ščo pid čas gry v dyskovod možna bude vstavyty DVD z fiľmom, jakyj bude krutytysja na bilbordah v igrovomu sviti, hoča DVD-pryvodiv dlja PC v 1996 roci šče naviť ne isnuvalo.
U spogadah kolyšnih spivrobitnykiv Bullfrog možna prostežyty dvoїste stavlennja do Pitera. Z odnogo boku, ljudy rozdratovano zgadujuť jogo obicjanky, jaki vin rozdavav presi, čym serjozno škodyv kincevomu produktu. A z inšogo boku, bagato hto zgoden z tym, ščo ce bula ne stiľky brehnja, skiľky zahoplyva fantazija ljudyny, jaka prystrasno ljubyť igry. Rozpovidajučy pro ci svoї fantaziї, Piter niby stvorjuvav ideaľnu gru dlja ljudyny, jaka jogo sluhala. Vin viryv, ščo jakščo vin pro ščoś zajavyť, to ce obov’jazkovo zdijsnyťsja. Ce, zvisno, duže romantyčnyj pogljad na sytuaciju, ale je odna problema. Piter Molińje osobysto ziznavavsja v interv’ju, ščo vin duže poganyj piarnyk i jogo krašče trymaty jakomoga dali vid presy, tomu ščo za dovgi roky svojeї kar’jery vin ne raz počynav vygaduvaty igrovi fiči prjamo na hodu, tiľky ščob žurnalisty ne nuďguvaly.
Takož kolyšni spivrobitnyky Bullfrog zgadujuť Pitera jak čudovogo včytelja i nastavnyka. Vin zibrav komandu iz molodyh ljudej bez dosvidu i neobhidnyh znań, ale zmig perekonaty їh, ščo vony najkrutiši i zmožuť dosjagty buď-čogo. Ale take baťkivśke stavlennja do koleg spivisnuvalo iz dyvnymy incydentamy za učasti pnevmatyčnoї zbroї i piranij.
Iz «vozdušky» striljaly po stažeram i testeram, a akvarium z pirańjamy, jakyj stojav v ofisi Bullfrog, Molińje rozbyv steplerom, kotrym cilyv v odnogo iz koleg. Ryba, voda i vodorosti opynylysja na pidlozi, ale nihto ne stav prybyraty bezlad. Komanda prosto zibralasja i poїhala v Ameryku vytračaty groši, otrymani z prodažu Populous. Nihto naviť ne zgadav, ščo nastupnogo dnja do studiї na roboty mav vyjty novyj spivrobitnyk.
Spravy u Bullfrog jšly vse krašče i v 1995 roci studiju kupyv vydaveć Electronic Arts. Piter Molińje stav vice-prezydentom kompaniї i majže povnistju perestav zajmatysja rozrobkoju. Zdebiľšogo vin sydiv na naradah i reguljarno litav iz Angliї v Ameryku. Jogo ce obtjažuvalo, adže vin prosto hotiv stvorjuvaty igry, a ne zajmatysja nudnym menedžmentom.
V odyn z večoriv Piter dobrjače napyvsja razom z drugom i napysav elektronnogo lysta generaľnomu dyrektoru Electronic Arts, v jakomu zaznačyv, ščo jogo vse distalo i vin hoče zviľnytysja. Na ranok vin požalkuvav pro ce, ale bulo vže pizno. Jomu tiľky vdalosja vmovyty bosiv daty jomu zaveršyty rozrobku Dungeon Keeper. Kerivnyctvo EA pogodyloś, ale zaboronylo Piteru z’javljatysja v ofisi. Menedžment kompaniї bojavsja, ščo Molińje može zaduryty golovu kolegam, i vony vyrišať pokynuty kompaniju razom z nym. U vidpoviď na ce Piter prosto pereviz častynu komandy do sebe dodomu, de vony i zakinčuvaly gru.
Pokynuvšy Bullfrog, Piter Molińje zasnuvav novu studiju – Lionhead. V kar’jeri Pitera bulo bagato riznobarvnoї brehni, ale biľša її častyna pryjšlasja same na period roboty v Lionhead.
Peršoju groju novoї studiї stav čergovyj symuljator boga – Black & White. Molińje prydumav cej žanr šče v Populous i z tyh pir ne može jogo vidpustyty. Dehto vbačaje v ćomu vidobražennja rozdutogo ego rozrobnyka, ale meni zdajeťsja, ščo ce skoriše manifestacija jogo burhlyvoї fantaziї. Bo koly graveć bog, nabagato prostiše fantazuvaty pro te, ščo možna dodaty v gru, adže možlyvosti majže bezkinečni.
Pid čas demonstraciї gry Piter speršu pokazav zagaľnyj plan igrovogo svitu, potim nablyzyv kameru do dižky, potim – do jabluka v dižci, i zreštoju – do hrobaka v seredyni jabluka. Za jogo slovamy, v usij gri mav buty podibnyj riveń detalizaciї. Jak ty vže, mabuť, zdogadavsja, v reliznij versiї bulo lyše kiľka takyh dižok, a obicjana zahmarna detalizacija igrovogo svitu kudyś znykla.
Krim togo, v Black & White mala buty dynamična systema pogody. Gra mala zv’jazuvatysja z serveramy synoptykiv i perevirjaty pogodu v regioni gravcja. Jakščo v tebe za viknom jšov došč, to i v sviti gry vin tež mav jty. Cju fiču, zvisno, tež ne realizuvaly.
Koly počalasja rozrobka Fable, Piter sebe vže ne strymuvav i pustyvsja berega po-spravžńomu, pidtverdžujučy tezu pro te, ščo tryndity – to ne cipom mahaty. Vin obicjav, ščo svit gry bude absoljutno vidkrytym: jakščo ty ščoś bačyš na goryzonti, obov’jazkovo zmožeš tudy distatysja. NPC maly zapam’jatovuvaty diї gravcja. Možna bulo vynyščuvaty cili poselennja i zavodyty ditej. A žoluď, ščo vpav z duba, možna bulo posadyty i čerez kiľka rokiv vin mav vyrosty i peretvorytysja na derevo… Ničogo z ćogo u Fable ne bulo.
Tiľky v sikveli geroj otrymav možlyvisť zavesty dytynu. Ale ce malo dopomoglo, adže u drugoї častyny Fable vže buv svij mišok nerealizovanyh obicjanok. Na kštalt togo, ščo rodyči vbytyh vorogiv mogly znajty golovnogo geroja i pomstytysja. Abo NPC, jaki mogly zaveršyty golovnyj kvest raniše gravcja. Ničogo z ćogo ne dožylo do relizu. A šče jmovirniše – nad cymy možlyvostjamy nihto i ne pracjuvav.
Trohy pizniše šče buv incydent na prezentaciї symuljatora kinostudiї The Movies. Molińje razom z golovoju Lionhead demonstruvaly gru presi, koly Piter raptom poprosyv svogo kolegu pokazaty, jak u gri realizovana mehanika stvorennja sikveliv kartyn. I vse bulo b nepogano, ale takoї mehaniky v The Movies nikoly ne bulo i ne planuvalosja.
Najbiľš grandiozna brehnja ćogo periodu – Project Milo. Microsoft pracjuvala nad Project Natal (majbutnij Kinect) i їj potribna bula kruta demonstracija novoї tehnologiї. Za dopomogoju zvernulysja do Molińje, i vin ne pidviv. Piter fantazuvav jak vostannje. Vin kazav, ščo virtuaľnyj hlopčyk Majlo bude vidčuvaty emociї, zapam’jatovuvaty ljudej, jaki z nym spilkujuťsja, rozriznjaty їhni golosy, emociї ta ruhy, reaguvaty na slova i diї. Prostiše kažučy, Piter obicjav povnocinnyj štučnyj intelekt. Zrozumilo, ščo ni Xbox 360, ni Kinect ne buly spromožni na take. Pizniše z’jasuvalosja, ščo vsja demonstracija bula fejkom. Aktrysa prosto vidigruvala spilkuvannja iz poperedńo zapysanym video, nu, tobto rozmovljala z televizorom. Pro proekt biľše ne zgaduvaly, a čerez kiľka rokiv zagnulasja i sama tehnologija Kinect, tak i ne narodyvšy ničogo revoljucijnogo.
Ale ce vse bulo pizniše, odrazu ž pislja prezentaciї Pitera Molińje pryznačyly kreatyvnym dyrektorom Microsoft Game Studios Europe. Ale, sudjačy z uśogo, vin buv ne duže radyj novij posadi i čerez try roky pokynuv kompaniju, ščob zasnuvaty novu nezaležnu studiju – 22cans.
Peršym proektom (groju ce nazvaty važko) studiї stav Curiosity: What’s Inside the Cube? Ce bulo ščoś na meži sociaľnogo eksperymentu ta sučasnogo mystectva. Ljudy z uśogo svitu po ceglynci rozbyraly velyčeznyj kub, vseredyni jakogo na nyh čekav jakyjś zagadkovyj pryz. Molińje obicjav, ščo graveć, jakyj rozib’je ostannju ceglynu, otrymaje ščoś nejmovirne i unikaľne. Ščoś, ščo zminyť jogo žyttja… Vin znovu perebiľšyv.
Peremožcem Curiosity stav hlopeć na im’ja Brajan Henderson. V centri kuba na ńogo čekalo video z Piterom v golovnij roli i zaprošennja staty «bogom bogiv» u novij gri Godus. Okrim modnogo tytulu, Brajan takož mav otrymaty častynu dohodu vid prodaživ Godus i možlyvisť vplyvaty na igrovyj svit. Dumaju, ty vže zdogaduješsja, čym vse zakinčylosja.
Brajana zaprosyly v ofis studiї, daly pograty v rannij bild Godus, podaruvaly futbolku i poster, i… na ćomu spilkuvannja z nym prypynylosja. Molińje ž počav znovu rozdavaty interv’ju, v jakyh utočnjuvav sens svoїh poperednih sliv. Raptom z’jasuvalosja, ščo vlada «boga bogiv» bude obmežena, bo inakše zlamajeťsja igrovyj balans. I vzagali Brajan bude pravyty uśogo pivroku, pislja čogo inši gravci zmožuť poborotysja za jogo tytul. Ta i dohid hlopcja skladatyme lyše 1% vid prodaživ, i tež lyše protjagom obmeženogo času.
Koly u Pitera spytaly, čogo studija prypynyla spilkuvannja z Brajanom, toj prydumav vzagali vže dytjaču vidmovku. Načebto jak menedžer, jakyj pracjuvav z Hendersonom, zviľnyvsja i ne peredav svoї obov’jazky nikomu iz koleg. Zvučyť pravdopodibno, tak.
Zreštoju v Godus tak i ne z’javyvsja muľtyplejer, v jakomu Brajan mav staty bogom. Hlopeć ne otrymav vid 22cans žodnogo centa, a sama gra bula zakynuta, tak i ne vyjšovšy z ranńogo dostupu. Hoča vona vse šče prodajeťsja u Steam i dostupna na mobiľnyh platformah.
Bez obicjanyh nagorod zalyšylyś i bekery z Kickstarter, jaki pidtrymaly rozrobku Godus. Ta i vzagali z cijeju groju pov’jazana, mabuť, najbiľša kiľkisť nevykonanyh obicjanok Pitera. Vin obicjav vydaty gru samostijno, bez storonnih vydavciv. Zbrehav. Obicjav artbuky po gri. Zbrehav. Obicjav zvozyty top-bekeriv na E3. Zbrehav. Obicjav vidkryty forum dlja studentiv, na jakomu molodi ljudy mogly by vykladaty svoї roboty i otrymuvaty fidbek vid jogo komandy. Majže zbrehav. Forum buv, ale duže švydko zakryvsja. Obicjav, ščo v Godus zmožuť odnočasno graty do 8 miľjoniv ljudej… Ce vže naviť važko komentuvaty.
A potim stalosja sumnozvisne interv’ju portalu Rock Paper Shotgun, jake počynalosja z pytannja «Do you think that you’re a pathological liar?» (Čy vvažajete vy sebe patologičnym brehunom?). Ce duže dovgyj i važkyj tekst, ale ja radžu vsim jogo počytaty. Ce spravžnij tekstovyj portret Pitera Molińje. Čym dali, tym biľše vin plutajeťsja u vlasnyh slovah, zaperečuje te, ščo kazav raniše, perekručuje smysly, zryvajeťsja na emociї i namagajeťsja vykrutytysja. Pislja ćogo interv’ju Molińje vže ne zdajeťsja dobrym didom-kazkarem z bagatoju fantazijeju, pered toboju v povnyj zrist postaje hytryj brehun, jakogo zagnaly v gluhyj kut.
Ale ce interv’ju podaruvalo nam kiľka vydatnyh cytat. V jakyjś moment Piter proponuje dodaty žurnalista do svogo spysku Find A Friend na iPhone, ščob toj mig zavždy stežyty za jogo peresuvannjam.
A pid čas rozpovidi pro komandu, ščo pracjuje nad Godus, Molińje kaže, ščo v ofisi dilom zajnjati vsi, okrim jakoїś Mišeľ. Її staje naviť trohy škoda. Ja vpevnenyj, jakby Piteru daly biľše času, vin pryjšov by do vysnovku, ščo gra ne vyjšla same čerez Mišeľ.
V ćomu ž interv’ju Piter poobicjav biľše ne spilkuvatysja z presoju. Ale naviť cju obicjanku vin porušyv…
Čym zaraz zajmajeťsja Piter Molińje? Vin znajšov sobi novu nišu. Jakraz pid stať svojemu avantjurnomu harakteru. Naprykinci mynulogo roku 22cans predstavyla Legacy – «innovacijnu» gru z blokčejnom, kryptovaljutoju ta NFT (prjamo Bingo!). Ce symuljator biznesmena i, po suti, duhovnyj naščadok najperšoї gry Molińje – The Entrepreneur.
Piter znovu obicjaje gravcjam jakiś nereaľni perspektyvy i možlyvosti zarobitku. Ne znaju, ščo tam i jak z gravcjamy i їh zarobitkom, ale sam Molińje vže otrymav biľše 50 miľjoniv dolariv z prodažu NFT-zemeľnyh diljanok vseredyni gry, ščo šče naviť ne vyjšla i, možlyvo, nikoly ne vyjde. Vse ce zvučyť, jak najparšyvišyj variant kiberpank-majbutńogo, ale majster obmanu znajšov sobi novyj instrument, tak ščo micniše trymajte svoї gamanci.
Jakščo ty dostatńo vidčajdušnyj, ščob v čergovyj raz poviryty staromu Piteru i zanesty jomu trohy grošej, ja ne možu tebe spynyty. Ale ne zabuvaj: “fool me once, shame on you; fool me twice, shame on me”. A Molińje vsi svoї šansy vže vykorystav.
