Oleksandr Meľnyk
Dejaki z cyh vynahodiv my vykorystovujemo ščodnja — ale toj fakt, ščo їh stvoryly ta zaproponuvaly same žinky, točno stane dlja vas sjurpryzom.
Velyka cyrkuljarna pylka (1813 rik)
Avtorom ćogo vynahodu vvažajuť Tabitu Bebbit, učasnycju hrystyjanśkoї sekty v SŠA. Členy kuľtu vystupaly za rivnisť statej, v tomu čysli v tomu, ščo stosuvalosja važkoї fizyčnoї praci. Tabita Bebbit pracjuvala na tartaku. Pid čas roboty žinka sposterigala za tym, jak vykorystovujeťsja dvoručna pylka u povsjakdennij praci.
Todi ž їj spalo na dumku, ščo polovyna zusyľ vytračajeťsja daremno. Vsja pryčyna bula v tomu, ščo cej instrument (v sylu zatočuvannja) pyljaje tiľky v odnomu naprjamku.
V jakosti aľternatyvy Bebbit zaproponuvala dysk z zubcjamy. Vin pryskorjuvav proces rozpyljuvannja derevyny. Na žaľ, patent na svij vynahid vona tak i ne oformyla.
Paperovi pakety iz prjamokutnym dnom (1871 rik)
Upakovka vsih prystroїv i tovariv na śogodnišnij deń vygljadaje biľš niž standartno, prote zvyčna nam forma paperovyh paketiv z’javylasja ne vidrazu. Ideja stvorennja prjamokutnyh paperovyh paketiv — zasluga Margaret Najt. Potribno skazaty, ščo odnymy lyše paperovymy paketamy vona ne obmežylasja. Žinka zumila otrymaty ponad 20 patentiv dlja nyzky prystroїv i tehnologij. Najperšyj vynahid vona stvoryla v 12 rokiv, zaproponuvavšy speciaľnyj stopornyj prystrij dlja terminovoї zupynky promyslovyh mašyn i verstativu vypadku, jakščo do mehaničnoї častyny potrapljaje storonnij predmet. Cej vynahid urjatuvav bezlič ljudej vid kalictv i travm na vyrobnyctvi.
Ščo ž stosujeťsja paperovyh paketiv, to v 1870 roci vynahidnycja zibrala derev’janyj prystrij, jakyj davav zmogu narizaty, skladaty i sklejuvaty paperovi pakety. Patentuvannja togo času peredbačalo stvorennja zrazka mašyny abo verstata z metalu. Ideju sprobuvav pryvlasnyty sobi Čarľz Annan, jakyj pobačyv її aparat. Ale Margaret zumila na sudi dovesty, ščo tehnologiju i verstat dlja vyrobnyctva paperovyh paketiv z prjamokutnym dnom vynajšla same vona.
Mašyna dlja myttja posudu (1887 rik)
Hoča perši patenty na mehaničnu posudomyjku v SŠA buly vypysani v 1830 i 1865 rokah, stvorjuvačkoju sučasnoї posudomyjnoї mašyny vvažajuť Džozefin Kohrejn. Vona bula onukoju Džona Fitča, tvorcja peršogo amerykanśkogo paroplava.
Pryčyna stvorennja prystroju vyjavylasja dosyť banaľnoju: Kohrejn dratuvalo te, jak prysluga povodyťsja z її farforovym posudom pid čas myttja. Teper cym prystrojem korystujuťsja v usih kutočkah svitu.
«Dvirnyky» dlja mašyn ta avtobusiv (patent 1903 roku)
Ideja «dvirnyka» spala na dumku Meri Anderson, koly pid čas poїzdky na tramvaї po zasniženomu Nju-Jorku vona sposterigala, jak vodij musyv zupynjaty vagon, vylazyty nazovni i zčyščaty snig z lobovogo skla na kožnij zupynci.
Anderson zaproponuvala vstanovyty na osi gumovu ščitku, drugyj kineć osi zavesty v kabinu vodija — i prykripyty do ručky dlja obertannja «dvirnyka». Ideja takogo mehaničnogo omyvača skla bula zapatentovana. A vže za jakyhoś 10 rokiv usi avtomobili v SŠA osnaščuvalysja takymy skloočysnykamy.
Moduľna systema zv’jazku, ščo ljagla v osnovu Wi-Fi ta GPS (1942 rik)
Znamenyta kinoaktrysa Gedi Lamarr spiľno z kompozytorom Džordžem Antejlom v 1942 roci otrymaly patent na tak zvanu «Sekretnu systemu zv’jazku». Cej vynahid zgodom stav osnovoju dlja system zv’jazku z rozšyrenym spektrom ta bezdrotovoї peredači danyh.
Cja tehnologija śogodni vykorystovujeťsja vsjudy: vid mobiľnyh telefoniv do merež Wi-Fi 802.11 i navigacijnoї systemy GPS. Treba skazaty, ščo naspravdi Lamarr rozrobljala systemu suto vijśkovogo pryznačennja. Їїtehnologija mala vykorystovuvatysja dlja keruvannja torpedamy.
Odyn iz peršyj protygrybkovyh antybiotykiv — nistatyn (1950 rik)
Odyn z peršyh, jakščo ne najperšyj protygrybkovyj antybiotyk, vydilenyj z bakterij Streptomyces noursei, otrymaly Elizabet Li Gejzen i Rejčel Fuller Braun — medyky Upravlinnja ohorony zdorov’ja štatu Nju-Jork.
Gejzen vyjavyla bakteriї Streptomyces noursei v ğrunti na fermi svogo znajomogo Viľjama Norsa, v česť jakogo i bulo nazvano mikroorganizmy.
Mova programuvannja — COBOL (1959 rik)
Odna z najstarišyh v istoriї mov programuvannja, kotra bula rozroblena na osnovi movy FLOW-MATIC, — rezuľtat roboty Ğrejs Mjurrej Gopper, amerykanky, kotra pracjuvala v galuzi informatyky ta bula vijśkovoslužbovcem (u vidstavku vona vyjšla v zvanni kontr-admirala).
Gopper, ščo stala odnym z peršyh programistiv ranńogo komp’jutera IBM Harvard Mark I (1944 roku vypusku), rozrobyla peršyj kompiljator dlja movy programuvannja. Vona ž stvoryla j koncepciju mašynonezaležnyh mov programuvannja.
Korektor dlja drukarśkyh mašynok ta pyśma (1958 rik)
Golovnyj vynahid Betti Nesmit Grem, «poseredńoї sekretarky», kotra často robyla pomylky pry nabori tekstu, hoča by raz v žytti bačyly usi naši čytači. Vse počalosja, koly u XX stolitti zamisť zvyčajnoї drukovanoї stričky z pojavoju elektryčnyh drukarśkyh mašynok staly zastosovuvatysja stričky z vuglecevoї plivky.
Drukarśku pomylku zvyčajnym čornylom možna bulo pidterty kanceljarśkym lastykom. Iz pojavoju novogo typu stričky dlja mašynok neuvažnym sekretarkam dovelosja vynahodyty novyj sposib vypravlennja pomylok. Todi Grem i prydumala bilu substanciju dlja zamazuvannja pomylok na paperi. Teper neju ohoče korystujuťsja školjari ta studenty.
Kevlar (1964 rik)
Polimerne volokno (naukova nazva poliparafenilen-tereftalamid), otrymane vperše grupoju naukovyci Stefani Kvolek, jaka pracjuvala v kompaniї DuPont, śogodni stalo nadbannjam vijśkovo-promyslovogo kompleksu vsih kraїn svitu.
Kevlar up’jatero raziv micnišyj za staľ. Vin vykorystovujeťsja śogodni dlja armuvannja avtomobiľnyh šyn, midnyh i volokonno-optyčnyh kabeliv i v bezliči inšyh galuzej. Šolomy, bronežylety ta elementy ozbrojennja takož vygotovljajuť iz vykorystannjam kevlaru.
Astroljabija ta areometr (miž 390 ta 415 rokamy n.e.)
A zaveršuje spysok žinok-vynahidnykiv Gipatija Oleksandrijśka (370-415). Vvažajeťsja, ščo Gipatija čy vynajšla, to čy vdoskonalyla astroljabiju (prylad dlja vymirjuvannja koordynat nebesnyh til), jakyj aktyvno vykorystovuvavsja v podaľšomu ponad tysjaču rokiv. A šče vona doklala ruku do stvorennja areometra. Ce — prystrij dlja vyznačennja ščiľnosti ridyn. I tretij vynahid, do jakogo vona bula pryčetna — ce dystyljator: prylad dlja otrymannja dystyľovanoї vody.
