Vladyslava Ševčenko
Istorija jePidtrymky: vid najperšyh poslug do śogodnišńogo dnja
Zdajeťsja, ščo jePidtrymka z namy čy ne pivžyttja. Ale, pevno, ce vplyv vijny: vse, ščo bulo biľše misjacja tomu, zdajeťsja čymoś pradavnim.
Ideja programy z’javylasja 2020-go roku. Prynajmni, todi pro neї počaly pysaty zasoby masovoї informaciї. U ti časy pro jePidtrymku kazaly lyše jak pro programu vyplaty «kovidnoї tysjači». Taku sumu mav otrymaty kožen povnolitnij gromadjanyn Ukraїny, ščo projšov vakcynaciju, tobto otrymav dvi dozy dvofaznoї vakcyny. Odnofaznu vakcynu ukraїnci ne otrymuvaly, i zavozyly її v Ukraїnu tiľky ustanovy inozemnyh deržav dlja svoїh gromadjan.
Ideja cijeї vyplaty poljagala u pidtrymci sfery kuľtury ta sportu: groši bulo dozvoleno vytratyty na knyžky, sport, kino, koncerty, muzeї, vystavkovi centry, zaliznyčni ta aviakvytky. Vyplata mala zdijsnjuvatysja čerez tak zvanyj servis «Dija». Zli jazyky kazaly, ščo spravžnja meta — zalučyty do «Diї» jakomoga biľše korystuvačiv; movljav, meta urjadu, kontroľovanogo Zelenśkym — zafiksuvaty v «Diї» usih ukraїnciv. Ce pov’jazano z planamy «komandy Zelenśkogo» provesty nastupni prezydentśki vybory čerez telefonnyj dodatok. Haj tam jak, a spysok knyžok, jaki treba kupyty za groši z jePidtrymky, u 2021 roci mav kožen ukraїneć. Prynajmni u sferi knygovydavnyctva pidtrymka spracjuvala i zbiľšyla prodaži u dva-try razy. Ale my zabigly napered.
Vtilena programa jePidtrymka bula až u grudni 2021-go. Same todi, na počatku misjacja, buly uhvaleni Verhovnoju Radoju ta pidpysani prezydentom vidpovidni zminy do bjudžetu Ukraїny.
Zapracjuvaty jePidtrymka mala 13 grudnja 2021 roku. Їj ce ne vdalosja, oskiľky v «Diї» stavsja masštabnyj zbij danyh elektronnoї systemy ohorony zdorov’ja. Pislja provedenogo krytyčnogo onovlennja zastosunku vyplaty «kovidnoї tysjači» počalysja 19 grudnja 2021 roku. Groši otrymuvaly ti, hto zrobyv dva ščeplennja ta zgeneruvav sertyfikat vakcynaciї u servisi «Dija».
Duže švydko stalo očevydnym, ščo treba dozvolyty vytračaty «kovidni groši» na liky, i za misjać, 19 sičnja 2022-go, ce dozvolyly osobam, staršym 60 rokiv.
Gumor sytuaciї poljagav u tomu, ščo daleko ne u kožnogo ukraїncja je smartfon, neobhidnyj dlja manipuljacij v dodatku «Dija». I vže točno smartfoniv nema u biľšosti pensioneriv. Tož dovelosja rozrobljaty mehanizm otrymannja «kovidnoї tysjači» bez smartfonu. Teper ljudy, ščo nikoly ne buvajuť onlajn, majuť možlyvisť otrymaty groši za vakcynaciju na zvyčajnu bankivśku kartku.
U sični 2022-go urjad povidomyv, ščo vytratyty «kovidnu tysjaču» na liky zmožuť takož osoby, ščo majuť invalidnisť. Ale ne vsih kategorij: tiľky I ta II grup. Trohy zgodom dozvolyly ljudjam, staršym 60 rokiv, vytračaty groši «kovidnoї tysjači» na komunaľni poslugy. Ci groši ne opodatkovuvalysja i ne vplyvaly na sumu subsydiї.
V kinci sičnja 2022 roku bulo vstanovleno dodatkovu vyplatu za busternu dozu — 500 gryveń. Todi ž bulo uhvalene rišennja pro vyplaty «kovidnoї tysjači» gromadjanam Ukraїny vikom 12-18 rokiv. Kabinet ministriv Ukraїny uhvalyv 2 ljutogo postanovu, za jakoju grošyma «kovidnoї tysjači» možna oplačuvaty osvitni poslugy, prožyvannja v gurtožytku ta sportyvni tovary. Za navčannja cymy grošyma možuť rozrahovuvatysja lyše osoby, starši 14 rokiv.
Na ljutyj 2022 bulo podano 8,6 mln zapytiv na oformlennja poslugy jePidtrymky, vyplačeno 3 mlrd grn. Najpopuljarniši vytraty: knygy (1 mlrd grn), kino (658 mln grn), rozvažaľni poslugy (341 mln grn).
A potim Rosija napala na Ukraїnu (čy krašče kazaty «znovu napala»? «vdruge napala»?), i groši za vakcynaciju dozvolyly pererahovuvaty na potreby ukraїnśkoї armiї. Za peršyj tyždeń povnomasštabnoї vijny Rosiї proty Ukraїny ukraїnci perekazaly pivtora miľjardy gryveń na pidtrymku armiї.
Vijna sponukala do rozšyrennja funkcij jePidtrymky. Meškanci oblastej, v jakyh veduťsja zapekli boї, možuť otrymaty čerez «Diju» finansovu pidtrymku v rozmiri šesty z polovynoju tysjač gryveń. Ci košty ne opodatkovujuťsja.
U berezni 2022 roku ministerstvo cyfrovoї transformaciї Ukraїny povidomylo pro povne znjattja obmežeń. Teper grošyma z kartky jePidtrymky možna rozrahuvatysja za produkty, liky ta buď-jaki inši tovary.