Stanislav Trojanov
Anastasija Martynenko, kerivnycja GO Zero Waste Society
— Na moment, koly ja vperše počula pro vygorannja, kartyna mogo žyttja vygljadala pryblyzno tak: u mene buv biznes, partnery, spivrobitnyky, a takož ja bula golovoju gromadśkoї organizaciї ta aľjansu organizacij, čytala eko-lekciї, konsuľtuvala kompaniї. Ja vstavala o 5-5.30 ranku, ščob vstygnuty vse, ta inkoly pidpraćovuvala jak doslidnycja tovariv i perekladačka turećkoї movy. Pivtora roky tomu ja potrapyla na peršu lekciju pro vygorannja, bo vže vidčula, ščo «čas nastav».
Todi zrozumila, ščo vže projšla polovynu šljahu do «temnoї kimnaty». Z pryhodom karantynu u berezni 2020 zminyloś vse — ja vtratyla te, ščo trymalo mene na vidstani vid povnogo vygorannja. Mij robočyj deń peretvoryvsja na 10-12-godynnyj (i ja dosi namagajuś jogo skorotyty). Čerez karantyn zirvaloś kiľka velykyh kontraktiv, dali buv zatjažnyj kiľkamisjačnyj stres vid konfliktiv miž partnerkamy, jurydyčnoї tjaganyny ta vtrata biznesu voseny. A šče vtrata kiľkoh blyźkyh ljudej i na dodaču — vidčuttja provyny, ščo ja nedostatńo garna maty, bo malo času zalyšajeťsja na dońku. Zavdjaky pidtrymci druziv ta ridnyh vdaloś vtrymatyś emocijno na plavu
Anastasija Martynenko, Kerivnycja GO Zero Waste Society
Tanja Kaśjan, žurnalistka, projektna menedžerka GO «Točka opory JuA»
— Ja zavždy dumala, ščo mij pozytyv ta optymizm nevyčerpni, i na buď-jaki negarazdy vidpovidala: «Nu ničogo, nihto ne vmer, a značyť perežyvemo». Ale z časom ci slova stavalo dedali važče vymovljaty. Specyfika gromadśkoї roboty — u vidsutnosti švydkogo rezuľtatu, jakyj možna pomacaty ta gordo postavyty na polyčku vlasnogo dosjagatorstva i vyznannja «ja ce zrobyla».
Druga osoblyvisť — postijne stykannja z bajdužistju suspiľstva, dlja jakogo robyš dobri spravy.
Natalija Bojarčuk, partnerka v aktyvacijnij agenciї Adsapience, spivzasnovnycja Earth Day Ukraine
— Časom mene dovodyť do vidčaju sytuacija zi smittjam na pryrodi. Čomu ljudy ne hočuť v očevydnyh rečah pidtrymuvaty čystotu i krasu? Ce vyklykaje u mene glybokyj podyv ta naviť biľ. Moї grupovi čy odynyčni akciї zi zbyrannjam smittja u lisi — zavždy duže energovysnažlyvi. Je vidčuttja, ščo ja nikoly ne zmožu zminyty cju reaľnisť.
Tretij faktor — cykličnisť roboty gromadśkyh organizacij: je period intensyvnoї aktyvnosti, koly novi učasnyky pospišajuť pryjednatysja do spravy i energija ruhu narostaje. Vin zminjujeťsja periodom zatyššja, dovgoї pauzoju. I todi ti, hto pam’jataje ejforiju pikovyh momentiv, vidčuvajuť rozčaruvannja ta vtračajuť entuziazm.
Četverte džerelo stresu — postijna vzajemodija z ljuďmy.
Iryna Fedorovyč, dyrektorka Gromadśkoї organizaciї Centr «Sociaľna Dija»
— Ja rozumiju, ščo častyna mojeї energiї jde na te, ščob, po suti, zminyty povedinku ljudej. I ce potribno robyty lagidno, spokijno. A šče ce duže važko, bo postijno natykaješsja na sprotyv. Adže kožna ljudyna ne hoče dumaty ta čuty, ščo vona ščoś robyť ne tak.
Iryna pov’jazuje cej stan zi šče odnym čynnykom — nevminnjam menedžeryty sebe, svoї emociї ta potreby j spivvidnosyty їh z robotoju.
Maryna Didenko, psyhologynja v Točka opory JuA — NGO Fulcrum UA
Navodyť pryklad togo, jak vona vyrišyla vdatysja do profilaktyky vygorannja u svoїh sociaľnyh projektah i zavalyla sebe riznomanitnymy cikavymy projektamy: konsuľtacijamy, čytannjam lekcij v universyteti, treningamy, naukovymy rozvidkamy. Rezuľtaty aktyvnogo robočogo marafonu buly vdalymy, vymirjuvalysja vdjačnistju klijentiv, nepoganymy zarobitkamy ta osobystisnym zrostannjam.
Ta v jakyjś moment ščoś pišlo ne tak. I ja zrozumila, ščo švydkisnyj poїzd trudogolizmu pryviz mene na zupynku vygorannja. Vse, pora vyhodyty! Ale čomu? Ja ž niby use peredbačyla. Ključove slovo tut «niby». Bo, vtikajučy vid monotonnosti ta rutynnosti, ja zagnala sebe u pastku vysnažennja
Maryna Didenko, Psyhologynja v Točka opory JuA — NGO Fulcrum UA
Viktorija Gorbunova, doktorka psyhologičnyh nauk, psyhoterapevtka, ekspertka z psyhičnogo zdorov’ja
U berezni-kvitni 2020 roku Viktorija provela internet-opytuvannja, jake vyznačylo pryčyny vygorannja gromadśkyh lideriv — nevyznačenisť, perenavantažennja, vysoka vidpovidaľnisť za komandu ta spravu, brak pidtrymky, nepevnisť u majbutńomu, finansova neperedbačuvanisť.
Vsi ci čynnyky je zvyčajnym tlom žyttja ta roboty buď-jakogo sociaľnogo aktyvista. To ž pracjuvaty u gromadśkomu sektori — ce stykatyś iz vyklykamy, ščo vplyvajuť na psyhične zdorov'ja ta dobrobut
Viktorija Gorbunova, Doktorka psyhologičnyh nauk, psyhoterapevtka, ekspertka z psyhičnogo zdorov'ja
Šljah do vygorannja dovgyj, jde poviľne narostannja vtomy i rozdratuvannja z poperedžuvaľnymy znakamy. Jaki vony?
Iryna Titarenko, ekspertka z komunikacij Projektu JeS «Pidtrymka vzajemodiї JeS z organizacijamy gromadjanśkogo suspiľstva Ukraїny», volonterka ta sociaľna aktyvistka
— Ja počynala svoju kar’jeru z sociaľnyh projektiv dlja internativ: pracjuvala z diťmy i vtratyla vidčuttja času i reaľnosti bukvaľno za dva tyžni.
Meni hotilosja «vsih zabraty do sebe» (gadaju, hto pracjuvav/pracjuje v cij sferi, rozumijuť pro ščo ja). Ale za cym ne stojalo tverezogo rozumu i rozuminnja, jak same ja najkrašče možu dopomogty
Iryna Titarenko, Ekspertka z komunikacij Projektu JeS «Pidtrymka vzajemodiї JeS z organizacijamy gromadjanśkogo suspiľstva Ukraїny», volonterka ta sociaľna aktyvistka
Uljana Pčolkina, gromadśka dijačka, programna menedžerka GO «Grupa aktyvnoї reabilitaciї», koordynatorka naprjamku inkljuziї v StarLightMedia
— Koly ja počala zajmatysja gromadśkoju dijaľnistju, ja bula gotova na vse! Aby dopomogty komuś, aby staty krašče, niž učora, vid togo šče biľše vtilyty. Vyšče, švydše, skoriše! Na cyh potužnostjah, meni vdalosja propracjuvaty dobryh rokiv 10.
Ta v odyn prekrasnyj moment, ja vidčula, ščo mene ne raduje ničogo. Ni svjata, ni ljudy, ni podiї, ni projekty. I ja tyho počala stikaty na svoje vlasne dno. Cej period prypav na novorični svjata, koly ja vže naviť ne mogla čynyty suprotyv svojemu stanu i prypynyla vidpovidaty na telefon, bo kožni sms čy dzvinok vyklykaly žah i rozdratuvannja
Uljana Pčolkina, Gromadśka dijačka, programna menedžerka GO «Grupa aktyvnoї reabilitaciї», koordynatorka naprjamku inkljuziї v StarLightMedia
Tanja Kaśjan, žurnalistka, projektna menedžerka GO «Točka opory JuA»
— Ce staloś pid čas roboty nad mojeju knygoju «Pro ščo movčať». Interv’ju z ljuďmy z riznyh stygmatyzovanyh grup. Z žinkoju, jaka vidbula rik u SIZO. Absoljutno nespravedlyvo. Z bezprytuľnoju, z jakoju ja rozmovljala, poky vona stojala u čerzi za čajem na Majdani. Z žinkoju, jaku zgvaltuvaly, koly їj bulo vśogo 6 ročkiv… I tak dali.
Moї perši interv’ju duže nadyhaly mene na podaľšu robotu, ja šukala istoriї ljudej, ščob bulo cikavo meni ta čytačam. Ale pislja četvertoї istoriї mene nakrylo i ja revila vdoma dvi godyny, dyvljačyś u stinu. Kolegy z zahoplennjam dilylyś vražennjamy pislja moїh materialiv, ja posmihalaś, a potim znovu revila
Tanja Kaśjan, Žurnalistka, projektna menedžerka GO «Točka opory JuA»
Uljana Pčolkina, gromadśka dijačka, programna menedžerka GO «Grupa aktyvnoї reabilitaciї», koordynatorka naprjamku inkljuziї v StarLightMedia
— Ce bulo skladne svjato — ja plakala majže vsju nič. Nič z 2018-go na 2019-j. I z togo momentu ja prosto ljagla v ližko, vymknula telefon i… Počala reaguvaty na svit deś blyžče do ljutogo. Vygorila? Ni. Ja prosto zgorila vščent.
Často razom z cym jduť vtorynni emociї: počuttja provyny, sorom, zbentežennja
Spyrajučyś na rekomendaciї Amerykanśkoї psyhologičnoї asociaciї Viktorija Gorbunova radyť sociaľnym aktyvistam taki reči:
- budujte zv’jazky z ljuďmy,
- unykajte pogljadu na kryzy, jak na nepereborni obstavyny,
- spryjmajte zminy jak normaľnu častynu žyttja,
- ruhajteś do svoїh cilej,
- dijte rišuče v krytyčnyh sytuacijah,
- šukajte šljahy dlja kraščogo rozuminnja sebe,
- dyviťsja v majbutnje z nadijeju, dbajte pro sebe.
Ščodo ostanńoї rekomendaciї, to ce — golovnyj ključ do psyhologičnogo dobrobutu i psyhičnogo zdorov'ja
Viktorija Gorbunova, Doktorka psyhologičnyh nauk, psyhoterapevtka, ekspertka z psyhičnogo zdorov'ja
? Perš za vse — dozvolyty sobi ce
Turbota pro sebe – ce ne egoїzm, a vaš paverbank dlja organizmu, aby jakomoga dovše buty produktyvnym, energijnym ta počuvatysja ščaslyvym
Maryna Didenko, Psyhologynja v Točka opory JuA — NGO Fulcrum UA
Ja kerujuś pryncypom, ščo jakščo ja ščoś budu robyty dobre dlja sebe ta svoїh blyźkyh ljudej, їm bude vid togo stavaty krašče, a značyť bude krašče i meni. Teper u svoїj roboti ja ne zabuvaju pro sebe, ja zadaju sobi pytannja: «A ščo otrymaju ja vid ćogo?»
Tanja Kaśjan, Žurnalistka, projektna menedžerka GO «Točka opory JuA»
??♀️ Druge — pryjnjaty dumku, ščo vy ne možete vrjatuvaty veś svit, osoblyvo, jakščo «svit» ćogo ne hoče
Včusja pryjmaty reaľnisť takoju, jak vona je, ne koncentruvatysja na ćomu, jak na vičnij boroťbi z prydumanym sobi «drakonom»
Natalija Bojarčuk, Partnerka v aktyvacijnij agenciї Adsapience, spivzasnovnycja Earth Day Ukraine
Pryjmaju jak fakt, ščo zminy, nad jakymy pracjuju, ne obov’jazkovo vtiljaťsja u povnomu obsjazi
Iryna Titarenko, Ekspertka z komunikacij Projektu JeS «Pidtrymka vzajemodiї JeS z organizacijamy gromadjanśkogo suspiľstva Ukraїny», volonterka ta sociaľna aktyvistka
Vidmovytyś vid togo, ščob «pryčinjaty dobro» — cinnyj krok na mojemu šljahu dlja zmenšennja stresu vid roboty
Iryna Fedorovyč, Dyrektorka Gromadśkoї organizaciї Centr «Sociaľna Dija»
??♀️ Tretje — stavytysja do sociaľnoї dijaľnosti, jak do roboty i spivvidnosyty z neju svoї emociї ta potreby
Robota, jakoju b misionerśkoju čy, navpaky, dosyť pryzemlenoju ne bula, ne vyznačaje mene jak osobystisť. Nabagato važlyviše buduvaty ta pidtrymuvaty sociaľni stosunky. Dopoky vaši blyźki zdorovi, rozpaču ne misce u žytti. Rešta – projektnyj menedžment. Ja čitko rozumiju, ščo moja efektyvnisť v razy menša, jakščo vključajeťsja glyboka emocijna zalučenisť
Iryna Titarenko, Ekspertka z komunikacij Projektu JeS «Pidtrymka vzajemodiї JeS z organizacijamy gromadjanśkogo suspiľstva Ukraїny», volonterka ta sociaľna aktyvistka
Lyše zaraz spryjmaju menedžment svoїh emocij, potreb ta їh spivvidnošennja z robotoju jak postijnu častynu menedžmentu svogo času ta vidpovidaľnosti za vlasne blagopoluččja, jak mentaľne, tak i fizyčne
Iryna Fedorovyč, Dyrektorka Gromadśkoї organizaciї Centr «Sociaľna Dija»
Rozdiljaju pohody u lis zadlja prybyrannja i zadlja nasolody pryrodoju
Natalija Bojarčuk, Partnerka v aktyvacijnij agenciї Adsapience, spivzasnovnycja Earth Day Ukraine
Pry neobhidnosti, davaty sobi perervy u sociaľnij dijaľnosti dlja popovnennja vnutrišńogo resursu, taki dovgi, jak vy ćogo zahočete
??♀️ Četverte — unykaty organizacij ta projektiv, de jde protystavlennja osobystyh potreb spivrobitnyka sociaľnij misiї. Turbota pro sebe povynna buty vbudovana v organizacijnu kuľturu
Ja navčylaś naviť važlyvym rečam kazaty: «Ni, ja ne možu/ne hoču/ne moje», «Ja zajmajusja tiľky konkretnymy vyznačenymy mnoju pytannjamy, možu pereadresuvaty», «Tak, ja hoču, ale baču, ščo ne možu. Tomu — ni». Čas na sebe i tiľky na sebe. Fiľtruvaty svij prostir, provitrjuvaty j vidmovljatysja vid toksyčnyh ljudej, idej ta sprav. Vy možete ubezpečyty sebe vid vygorannja, ale vid rozčaruvannja — navrjad. Ta ce vže zovsim inša istorija, koly načebto vaši ljudy zradžujuť. Osoblyvo, koly zradžujuť cinnosti. Golovne, ne zradžujte SOBI. Berežiť v sobi Ljudynu!
Uljana Pčolkina, Gromadśka dijačka, programna menedžerka GO «Grupa aktyvnoї reabilitaciї», koordynatorka naprjamku inkljuziї v StarLightMedia
??♀️ P’jate — zabezpečyty sobi fizyčne blagopoluččja. Vidpočyvaty, spaty, їzdyty u vidpustku, bajdykuvaty z druzjamy ta ridnymy, prosto dyvytyś serialy. I vidčuvaty pry ćomu radisť, a ne provynu
Vymknuty budyľnyk i vysypatyś (dozvoljaju sobi spaty biľše 8 godyn); vymknuty buď-jaki spoviščennja na prystrojah u vyhidni dni. Pererva na obid bez gadžetiv (1 godyna zamisť 15 hvylyn). Hobi, ščo rozslabljajuť ta povertajuť do žyttja: kolupatyś v zemli na gorodi (duže čekaju vesny), sposterigaty z pryrodoju, obijmaty dereva (i ljudej), maljuvaty, tancjuvaty ta graty v igry z dońkoju, čytaty knyžky (tiľky ne pro spožyvannja, plastyk ta vidhody, a pro samorozvytok, psyhologiju ta in.), dyvytyś prosteńki romantyčni komediї, ščob mozok vidpočyv, provodyty čas iz druzjamy, provodyty deń (a krašče kiľka) iz soboju naodynci
Anastasija Martynenko, Kerivnycja GO Zero Waste Society
U ćomu punkti zvernemo uvagu na taku aktyvnisť, jak sport. Vin reaľno dopomagaje. Rozkazuje Iryna Fedorovyč:
Svogo času dlja mene velykym vidkryttjam v upravlinni vlasnym emocijnym stanom ta vidpovidno resursom, staly zanjattja sportom. Jak zovsim ne sportyvna divčynka, peršyj čas rozvažala svoju trenerku ta vsih vidviduvačiv sportzalu tym, ščo prysidala, sklavšy ruky jak kolyś u dytynstvi na urokah tanciv. Zanjattja v sportzali, nespodivana ljubov do «zaliza» buly čy ne peršymy moїmy sprobamy likuvaty vtomu vid roboty. Ja davala sobi čas na te, ščob upoviľnytyś i zajnjatyś svoїm tilom zamisť namagatyś včergove haotyčno «rjatuvaty svit» ta «pryčinjaty dobro». Zaraz ja možu zrobyty sobi pivdnja vyhidnogo u budnij deń, abo pity na dovgu probižku posered robočogo dnja. V moїh planah na cej rik navčytyś medytuvaty čy hoča b spoviľnjuvatysja i ničogo ne robyty, vzagali ničogo
Iryna Fedorovyč, Dyrektorka Gromadśkoї organizaciї Centr «Sociaľna Dija»
?? Šoste — vidznačaty maleńki peremogy, zgadujučy pro velyku metu
Važlyvo pam’jataty pro kincevu metu – zarady čogo ja ce roblju? Najvažlyviše — ruhatysja: vid odnoї maleńkoї cili do inšoї. Ja zavela zvyčku radity maleńkym peremogam, ščob geť ne rozkysnuty. A šče namagajuś usi projekty pysaty poetapno, adže jakščo v rezuľtati ne vyjde realizuvaty vse vidrazu, to možna rozpočaty hoča b z nevelyčkyh častyn. Maleńki, prote realizovani peremogy časom pidžyvljujuť nabagato krašče, niž napoleonivśki plany
Iryna Titarenko, Ekspertka z komunikacij Projektu JeS «Pidtrymka vzajemodiї JeS z organizacijamy gromadjanśkogo suspiľstva Ukraїny», volonterka ta sociaľna aktyvistka
Koly sytuacija staje skladnoju, sprobujte samodoslidžennja. «Čomu ja zajmajusja cym projektom?», «Dlja kogo ja cju roblju?», «Čy ne zamiščuje cja dijaľnisť jakuś inšu moju potrebu v žytti, na realizaciju jakoї skladno zvažytysja?». Možuť buty cikavi vidpovidi, ščo dopomožuť vynajty vlasni psyhologični resursy dlja podaľšoї roboty, ta inakše podyvytysja na sytuaciju u svojemu vlasnomu žytti
Svitlana Artjuhova, Psyhologynja, jaka pracjuje v analityčno orijentovanomu pidhodi
??♀️ Ostannje za perelikom, ale ne za važlyvistju — ne zamovčuvaty problemu
Obgovorjuvaty її z blyźkymy ljuďmy. Jakščo pidtrymky blyźkyh ta zvyčajnogo pikluvannja nedostatńo, varto zvernutysja za profesijnoju dopomogoju
Ja zrozumila, ščo sama ne vygrebu i meni potribna dopomoga. Tak ja zvernulaś do znajomoї psyhoterapevtky. Pojasnyla, ščo meni strašno vid togo, ščo ja diznajuś, jak inodi žyvuť ljudy. Ja ne hoču revity na interv’ju, ale u toj že čas ja bojuś peretvorytyś na cynika, jakyj bude tiľky kyvaty golovoju, diznajučyś jakiś prygolomšlyvi fakty. Ta telefonna rozmova meni nadzvyčajno dopomogla, i potim ja šče kiľka raziv hodyla na terapevtyčni seansy. Namagalaś zrozumity, čy ja horoša ljudyna, čy spravdi hoču nesty dobro ljudjam svoїm slovom (čytaj — moїmy materialamy), čy pravda їm ce dopomagaje, čy ja prosto hoču takoju zdavatyś. Koly ja z’jasuvala vidpovidi na ci pytannja, meni stalo legše. A šče ja pidgotuvala sebe dlja majbutńoї roboty v aktyvizmi
Tanja Kaśjan, Žurnalistka, projektna menedžerka GO «Točka opory JuA»
Znajte, vy — ne sami, vy — častyna kolektyvnogo ruhu ljudej, jaki podiljajuť prystrasť i metu zrobyty suspiľstvo biľš zdorovym ta garmonijnym
SHKALA 2021 zaprošuje aktyvistiv, jaki styknulysja z problemoju vygorannja na #RozmovuPidSkaloju — zum-zustrič, de sociaľni lidery podiljaťsja svoїmy sposobamy vyhodu zi stanu vtomy vid dobryh sprav (abo unykannja jogo). Zustrič vidbudeťsja 2 ljutogo 2021, 15:30-16:30.
Moderatorka — Tanja Kaśjan, žurnalistka, projektna menedžerka GO «Točka opory JuA». Zaprošena ekspertka — Marta Pyvovarenko, Mental Health Research Expert v Development Foundation NGO, nacionaľna trenerka dlja treneriv i supervizorka VOOZivśkoї programy likvidaciї progalyn u sferi psyhičnogo zdorov’ja dlja likariv pervynky mhGap-HIG, providna doslidnycja po Ukraїni projektu «Vidnovlennja-Donbas» UNRPP v Ukraїni. Učasť dlja aktyvistiv bezkoštovna i vidkryta za poperedńoju rejestracijeju za posylannjam.