👩🏼‍💼 Doslidžennja: skiľky žinok u biznesi v Ukraїni

Biznes ta žinky

Kompanija YouControl proanalizuvala kiľkisť vidkrytyh biznesiv žinkamy ta čolovikamy za ostanni 10 rokiv. Vidtak za danymy mižnarodnogo rejtyngu gendernoї rivnosti The Global Gender Gap Index 2020 rankings, dopoky žodna z kraїn svitu ne dosjagla gendernogo rivnoprav’ja.

Poperedu ‒ Islandija (z rezuľtatom 0,87). Ukraїna posila 59 misce zi 152 kraїn. Zgidno z danymy Vsesvitńogo ekonomičnogo forumu, dlja dosjagnennja gendernoї rivnosti u svitovij ekonomici znadobyťsja šče blyźko 250 rokiv. A globaľnyj parytet v oplati praci jmovirno bude dosjagnuto lyše u 2277 roci.

Pidpryjemnyci v Ukraїni

Za ostanni 10 rokiv i dva misjaci v Ukraїni vidkryly 2 mln 772 tys. 787 biznesiv, zgidno z analityčnymy danymy YouControl. Z nyh FOPiv — 2 mln 276 tys. i majže 497 tysjač kompanij (komercijnyh organizacijno-pravovyh form). Najaktyvniše biznes vidkryvaly u 2018 roci, najmenše — u 2012 i 2014 rokah.

U 2020 roci u porivnjanni z 2019 rokom vidkryto majže na 6% menše FOPiv ta na 25% menše kompanij. Ale ce vse odno značno biľše, niž u 2014 roci.

FOPy sered ukraїnok

Kiľkisť vidkrytyh biznesiv čolovikamy j žinkamy z 2010 roku do śogodni riznyťsja. U žinok na 25 tysjač FOPiv biľše. Ce označaje, ščo za 10 rokiv žinky stavaly pidpryjemycjamy na 1% častiše. A jakščo braty do uvagy lyše mynulyj rik, to častka vidkrytyh FOPiv žinkamy sklala na 5% biľše vid pidpryjemstv, vidkrytyh čolovikamy. Zagalom, ostanni čotyry roky pospiľ zberigajeťsja tendencija, koly žinky vidkryvajuť FOPy častiše za čolovikiv.

Odnače, sumarno za ostannje desjatylittja čoloviky majže vtryči vyperedžajuť žinok u vidkrytti kompanij: 320 tys. proty 129 tys. Do reči, v 10% kompanij kincevyj beneficiarnyj vlasnyk dosi ne rozkrytyj čerez vidsutnisť danyh v rejestri.

Za 10 rokiv rozryv miž kiľkistju vidkrytyh kompanij čolovikamy i žinkamy malo zminjuvavsja z roku v rik. Prote, vse ž nevelyki zminy je. Tak, u 2010 roci rozryv skladav 40%, u 2015 – 38%, a u 2020 – majže 36%.

Dynamika rejestraciї kompanij ta FOP protjagom 10 rokiv

Ganna Sahno, ekonomistka Centru ekonomičnoї strategiї

«Žinky častiše rejestrujuťsja jak FOP (u 90% vypadkiv), aniž TOV abo PP, tomu ščo cja forma organizaciї vlasnoї spravy biľše pidhodyť dlja galuzej, v jakyh žinky hotily b sebe realizuvaty. Ce, v peršu čergu, sfera poslug: industrija krasy, vygotovlennja odjagu, hendmejd prykras ta domašńogo dekoru. Takož FOP – ce legaľnyj frilans. Žinky zarobljajuť jak perekladačky, SMM-menedžerky, pozaštatni žurnalistky, kopirajterky, repetytorky toščo. Do togo ž FOP nabagato legše zarejestruvaty ta deševše obslugovuvaty, cja forma biľše pidhodyť počatkivcjam»

Žinoče pidpryjemnyctvo nabyraje obertiv ne tiľky v Ukraїni, ale j u sviti. V Ukraїni za ostanni roky z’javylaś velyka kiľkisť program z pidtrymky same žinočogo biznesu jak vid miscevyh, tak i vid mižnarodnyh partneriv. Aktyvizuvalyś žinoči gromadśki organizaciї, budujeťsja potužne komjuniti žinok u biznesi. Žinky opanovujuť novi galuzi ekonomiky, de dociľniše rejestruvaty kompaniju: ce, napryklad, turystyčni agentstva, jurydyčni ta finansovi poslugy”.

Častka biznesmenok

Za ostanni try roky u najbiľšyh mistah Ukraїny sposterigajeťsja skoročennja gendernogo rozryvu. Najpomitniši zminy vidbulysja u Kyjevi: stanom na kineć ljutogo 2018 roku vidsotok žinok-vlasnyć kompanij tut dorivnjuvav 23%, a zaraz sjagaje 26%. U Dnipri j Odesi try roky tomu žinok-beneficiariv bulo po 25%, a stanom na 2021 rik majemo po 27%. Zbiľšylasja kiľkisť pidpryjemyć i u Lvovi: bulo 24% stalo 26%. A ot u Harkovi lyše na 1% zrosla kiľkisť žinok-vlasnyć biznesu: z 25% do 26%.

U 16 raziv menše žinok, niž čolovikiv, sered beneficiariv u TOP-330 najbiľšyh za obsjagom vyručky kompanijah u 2019 roci.

Fahivci YouControl proanalizuvaly dani kincevyh beneficiarnyh vlasnykiv (KBV) 330-ty najbiľšyh za vyručkoju kompanij u 2019 roci (vid 2 mln 853 tys. grn do 85 mln 729 tys. grn).

Jak z’jasuvalosja, lyše v 11 kompanijah jedynym beneficiarnym vlasnykom je žinka (nazvy kompanij dyv. v kinci doslidžennja). Odnače, v tŕoh z cyh kompanij žinky je nominaľnymy vlasnycjamy. Tobto ne je reaľnymy biznes-ledi i ne beruť bezposeredńoї učasti v procesi pryjnjattja rišeń, a lyše zdijsnjujuť upravlinnja na korysť tretih osib, zazvyčaj, rodyčiv (čolovika, brata, baťka). Šče v 24 kompanijah iz 330-ty sered vlasnykiv je odnočasno i žinky, i čoloviky. I 185 najbiľšyh biznesiv naležať vyključno čolovikam. Šče 33% kompanij ne vkazaly KBV.

Rozpodil čolovikiv ta žinok u kompanijah z najbiľšoju vyručkoju

Jaroslava Kravčenko, zasnovnycja «Dykogo teatru», veduča, ambasadorka mižnarodnogo ruhu solidarnosti za gendernu rivnisť HeForShe

«Skoročennja rozryvu svidčyť pro te, ščo suspiľstvo rozvyvajeťsja. Na žaľ, pryncypy rivnosti ne tak švydko zasvojujuťsja suspiľstvom, jak by togo hotiloś. Ta zrušennja je. Masa osvitnih projektiv, mystećkyh, sociaľnyh, ščo rozpovidajuť žinkam pro možlyvosti, včať liderstvu, včať buduvaty svoje – dajuť rezuľtaty. Čym dali – žinky stajuť smilyvišymy i počynajuť svoje pidpryjemnyctvo hoča b z FOP. Sered mogo otočennja – polovyna upravlinciv krutymy projektamy – same žinky. Napryklad brend «Zarina», zasnovanyj u 1998 r., čy startapy i iniciatyvy 2010-h, taki jak: «Patent.bot», «Vsi svoї», «Tabletočky», – za nymy žinoči oblyččja. A v tomu, ščo žinok sered beneficiariv najbagatšyh biznesiv Ukraїny vśogo 3%, negatyvnu roľ vidigraje i tradycija, i stereotypy, jaki je u suspiľstvi. Žinky u nas kreatyvni, gnučki, obiznani, їm vystačaje uśogo, krim, možlyvo, smilyvosti»

TOP galuzej, de vlasnyci najbiľšyh kompanij ‒ žinky

U jakyh galuzjah žinkam vdalosja dosjagty vysot, aby kompaniї, v jakyh vony vlasnyci abo spivvlasnyci, potrapyly v TOP-330? Sered očevydnyh lideriv za osnovnym KVEDom ‒ rozdribna ta optova torgivlja. Pryčomu u p’jaty kompanijah ce torgivlja same tverdym, ridkym, gazopodibnym palyvom i podibnymy produktamy! U dvoh kompanijah ‒ torgivlja zernom, neobroblenym tjutjunom, nasinnjam i kormamy dlja tvaryn. Šče u dvoh ‒ moločnymy produktamy, jajcjamy, harčovymy olijamy ta žyramy. I šče u pary ‒ rozdribna torgivlja v nespecializovanyh magazynah.

Sektory ekonomiky, v jakyh pracjujuť najbiľši kompaniї žinok-vlasnyć (za vyručkoju u 2019 r.)

Poodynoki vypadky torgivli takymy tovaramy: avtomobiljamy ta legkovymy avtotransportnymy zasobamy; cukrom, šokoladom i kondyterśkymy vyrobamy; kosmetyčnymy tovaramy ta tualetnymy prynaležnostjamy v specializovanyh magazynah. Okrim torgivli sered osnovnyh KVEDiv ‒ vyrobnyctvo čavunu, stali ta ferosplaviv, rozpodilennja elektroenergiї, vyrobnyctvo zaliznyčnyh lokomotyviv i ruhomogo skladu, dobuvannja zaliznyh rud, vyrobnyctvo farmacevtyčnyh preparativ i materialiv, a šče oliї ta tvarynnyh žyriv, rozvedennja svijśkoї ptyci.