Bogdan Marčenko
Videoese:
Cikavo, čy stykalysja vy, moї ljubi gljadači, kolyś z takym dyvnym, bagato v čomu alogičnym ta oksjumoronnym javyščem, jak te koly gadani najmenuvannja ta ustaleni istoriografični terminy ne vidpovidajuť svoїm zadanym semantyčnoju formoju hronologičnym mežam. A trjascja, znov ja vse uskladnjuju. Ja maju na uvazi… Nu znajete, koly Druga svitova vyjavljajeťsja, jakščo use pravyľno zvažyty, zovsim ne drugoju, a Semyrična vijna tryvala ledve ne v try razy dovše nazvanogo. Šče mij včyteľ istoriї ljubyv kazaty, ščo 20 st. počalosja, ne z peršogo dnja 1901 roku, a z postrilu malokalibernogo revoľvera u Sarajevo, ščo obernuvsja gurkotom artylerijśkyh kanonad 1914. Ta ž neklasyčna logika majeťsja j u vyznačenni kategorij kontrkuľturnyh paradygm v istoriї populjarnoї muzyky. Ti ž 90-ti v rok-muzyci zavedeno vidkryvaty zi shodžennja grandžu na p’jedestal populjarnosti v 91, jake včynyly Nirvana ta Pearl Jam. Gotovyj pobytysja ob zaklad, vy čuly vysliv: «Kurt Kobejn vbyv 80-ti», abo «grandž vbyv 80-ti». Prote my vsi znajemo, ščo grandž jak styľ važkogo roku narodyvsja až nijak ne v odyn z najbiľš dolenosnyh rokiv kincja 20 stolittja. Bezumovno, v takomu vypadku vynykaje zakonomirne pytannja, a hto vse-taky buv peršym? Jaka osobystisť, podija čy javyšče sygnalizuvaly pro zminu kuľturnoї paradygmy? Ja znaju na ce vidpoviď, i znaju, ščo bagato hto zi mnoju z pryvodu ćogo ne pogodyťsja.
Tak, ce Soundgarden i їh nezminnyj romantyk vidčužennja ta rozpuky, peršyj seks-symvol sietlivśkoї grandž-sceny Kris Kornel. Ja b ne skazav by, ščo ce buv neperedbačuvanyj vybir, jak i ne skazav by, ščo Soundgarden načebto nedoocineni čy nepomičeni. Ni, uspih buv, i šče jakyj. Odnak ce bula odna zirka, na nebokraї, vsypanomu šče desjatkamy takyh zirok. Meni Soundgarden, osobysto, nagaduje togo hlopcja ščo stoїť u kutku, i poky pro jakogo htoś ne zgadaje, vsi tak i buduť dumaty, ščo vin ne z’javyvsja na večirku. Nu tobto mene… [posmih] Čomu same cej gurt, ja obrav dlja peršoї sproby ogljadi sietlivśkoї grandž tusovky, vy, ja spodivajuś, zrozumijete po hodu osnovnoї opovidi.
Rozpočaty varto z duši j golosu grupy – jedynogo i nepereveršenogo Krisa Kornela. Aby rozpovisty pro Soundgarden taky dovedeťsja značnoju miroju začepyty žyttja zasnovnyka i lidera formaciї, vid ćogo nikudy ne dinešsja. Ne hoču zvaljuvatysja v suciľni biografični vynosky, tym pače mova pide ne pro samu osobystisť, a pro kolektyv, u kerma jakogo cja osobystisť stojala. Tomu ne zliťsja na mene, jakščo ja ščoś vpušču z biografiї vašogo uljublenogo vokalista, jakyj peredčasno polyšyv nas. Ba biľše, djakujučy zirkovomu statusu Kornela, vy sami možete naryty bagato faktiv pro jogo osobyste žyttja v interneti, podibno do solodkogo hlopčyka Kobejna.
Kristofer Džon Kornel narodyvsja v 1964 i vyris v zanedbanomu na ti časy robitnyčomu misti Sietl. Ce tam de letjuču tarilku olyvkoju nanyzaly na špyčku hmaročosa. Misto znahodyťsja, na hvylynočku, u štati Vašyngton, ne plutaty zi stolyceju. Ta na shodi, cej na pivničnomu zahodi, i ledve ne mežuje z deržkordonom Kanadiščyny. Baťko našogo geroja buv irlandeć, maty – jevrejka, a sam Kris – meksykaneć. Ne znaju, čomuś do ćogo ja vvažav, ščo v Kornela jakeś latynoamerykanśke pohodžennja, čerez zasmaglyj ton škiry ta temne volossja. Jak tam kazav Majak: «Ja – dedom kazak, drugym – sečevyk, a po roždeńju gruzyn». V dytynstvi Kris hodyv u počatkovu katolyćku školu, de spivav u hori, ščo na moju dumku, veľmy pomitno vidobrazyloś na jogo vokaľnij maneri. U 9-ričnomu vici Kris nadybav u pidvali pokynutogo susidśkogo domu velyčeznu kolekciju zapysiv Bitljezov i 2 roky їh sluhav. Tak rozpočalosja kohannja uśogo žyttja Kornela – muzyka. Pogotiv, Kris ris dovoli zamknenoju ta vidljudkuvatoju dytynoju, ščo zmalku straždala vid depresiї. Muzyka bula jedynym pryhystkom dlja jogo lamkoї psyhiky, kudy vin tikav v tjažki periody svogo junactva. Odnogo razu Kornel tak zahikanyvsja, ščo zamknuvsja doma na cilyj rik, aby navčytysja graty na vsih dostupnyh rok instrumentah. Vse stalo, šče girše, koly u dveri gučno postukav pubertat. Vyjšovšy zi svojeї komory, Sietl zustriv majbutnju solodkogolosogo frontmena Soundgarden pohmurym asorti z anarho-veganiv, bydlovatogo vajt trešu, vulyčnyh ditok ta kuľtury vžyvannja tjažkyh narkotykiv. Z pryvodu ostanńogo, v jakomuś interv’ju, Kris vzagali ziznavavsja, ščo pidsiv na geroїnovu golku u vici 14-ty. Sietl todi buv, šče tijeju zubožiloju diroju, točno ne krašče niž Nju-Jork, pryblyzno v ti ž roky, pro miscevu atmosferu jakogo ja rozpovidav u vypusku pro No Wave, pidkazka pravoruč zgory. Same te, dlja zarodžennja specyfičnoї za svoїm zvučannjam ta molodoї za skladom muzyčnoї sceny. Svoju roľ tut zigrav takož fenomen inbrydyngu. Tak v biologiї nazyvajuť shreščennja blyźkosporidnenyh form. U vypadku našogo sabžu – muzyky, ce stosujeťsja tasuvannja odnyh i tyh samyh kart u kolodah riznyh lajn-apiv riznyh gurtiv, ta pevna provincijnisť, vidstalisť, izoľovanisť Sijetla v ti roky, vid perevažnoї masy podij i javyšč, ščo vidbuvalysja v todišnih rok i metal kuľturah. TAD, Green River, Mudhoney, sladžovi Melvin’s ta biľš glemovi Mother Love Bone – їh ťma-ťmuščaja rozplodylosja, ale Soundgarden buly te, ščo nazyvajeťsja anglijśkoju definitive grunge pioneers.
U 1984 Kornel narešti dohodyť umom do stvorennja povnocinnogo kolektyvu, jakyj zvisno zminyv bagato imen, jak u nazvi, tak j u skladi, ale zreštoju otrymav svij peršyj 80-vśkyj sklad: Kornel – vokal ta rytm gitara, Hiro Jamamoto – bas, Met Kemeron – udarni ta indijśkyj novator elektrogitary Kim Teїl – lid gitara. Ostatočnu nazvu kolektyv zdobuv vid hudožńo-muzykaľnoї instaljaciї Sietla «Zvukovyj sad», ščo vydavala ponuri zvuky vid poryviv vitru. Pryblyzno todi ž, vidgrymivšy paru gučnyh, ale miscevyh koncertiv, ta zasvityvšyś na kuľtovij zbirci Deep Six 1986, zi svoїmy peršymy dvoma zapysanymy kompozycijamy, gurt po blatu, čerez znajomogo zasnovnyka Brjusa Pevita, pidpysuje svij peršyj kontrakt z indi-lejblom Sub Pop Records. Prykmetno, ščo na cij ž galjavyni paslasja perevažna kiľkisť amerykanśkyh indjukiv togo času, napryklad Sonic Youth, Dinosaur Jr., Mudhoney, čyj debjutnyj vyjšov v odyn misjać z Saundgardenivśkym povnoformatnykom, ta vrešti-rešt i Nirvana, periodu Bleach. Značnoju miroju dlja ćogo i stvorjuvavsja cej lejbl, dlja pidtrymky molodyh nezaležnyh vykonavciv. Prezydent Sub Pop zgaduvav, ščo koly znajomyvsja z gurtom, Kris buv duže sorom’jazlyvym, skromnym ta nezgrabnym molodykom, ale cej golos – ce bulo ščoś, za efektom zistavne z tym dyjavoľśkym golosom, ščo zasiv v divčynci z fiľmu Ekzorcyst. Cej tjuhtij i tak golosyty, da ce ne može buty! – mabuť, skazav sam sobi prezydent lejblu.
Screaming Life
Takym čynom Soundgarden v 1987, obignaly ledve ne uveś podaľšyj grandž, strimgolov vyplesnuvšy zi svojeї utroby peredmovu do vsijeї svojeї kar’jery – mińon Screaming Life. Ne dajte sebe obmanuty standartnym dlja začatkiv grandžu dovoli syrym saundom ta brudnymy gitarkamy, same z ćogo počynalysja majbutni zirky grandžomaniї. Na EP 6 trekiv, z jakyh vašoї uvagy varta rivnym čynom lyše polovyna. Nu i Little Joe, ale nažyvo u 1992 roci. Šče ne zovsim zrozumilo v jakyj step nadali potjagne gurt – aľternatyvno-nojzovyj, čy hevi-metaličnyj? Vony znahodjaťsja, možna skazaty, v aktyvnomu pošuku svoїh džerel, tomu často replikujuť te, ščo popadalosja їm na ruky v toj čas. Fatalistyčnyj hard rok Hunted Down i ekstatyčna Entering, kotra pid liniječku, čy radše metronom v ćomu vypadku, povtorjuje udar v udar reggi-dabovu rytm-sekciju Bela Lugosi’s Dead Bauhaus. Vydiljajeťsja takož «Nothing To Say» melodija jakoї pobudovana v znyženomu gitarnomu stroї, kotryj na piznišyh aľbomah stane vizytivkoju Soundgarden. Gitaryst Kim Teїl diznavsja pro takyj nezvyčajnyj strij vid kučerjavoї golovy Melvin’s Baza Osborna, koly ostannij rozpoviv tomu pro zvučannja Black Sabbath. Česno kažučy, jak možna bulo ne čuty pro Čorno Subbotynciv, ja sobi važko ujavljaju, – ce ž osnova osnov, ce baza, čy Kim zovsim vže zelenym todi buv. Gitary, krim vyščezaznačenogo treku, dijsno veľmy hlypki ta nečitki, z pryjemnym efektom legkogo, hvyljastogo vidgomonu. Obkladynka vyblyskuje monohromnoju fotografijeju Kornela vidtinku sepiї, i Kimom, jakyj graje na gitari na zadńomu plani. Učasnyky prypuskajuť, ščo take oformlennja bulo sproboju Sub Pop prosunuty seksuaľnyj obraz Kornela, jak novogo Roberta Planta. V cilomu, i bez їh dopomogy, ščo-ščo, a ce gurtu vdalosja. Plavučisť gitarnogo zvuku ta zvablyva prystrasnisť pryspivu Entering, ščo b’je u loba nemov sonjačnyj udar, vse-taky shyljajuť mene na korysť rekomendaciї ćogo, hoč i maleńkogo, ale zapysu dlja prosluhovuvannja. Skažimo tak, dlja rozuminnja zvidky ci vaši Soundgarden-y vzjalysja. V buď-jakomu vypadku, ce bula perša umovna sproba shrestyty zakujovdženyj aľternatyvnyj andegraund zi sceničnoju hittju Guns N Roses, ta klasyčnogo hard roku. Menše z tym, vse ce bulo lyše rozigrivom, lyše rozigrivom…
Ultramega OK
Povnoformatnyj debjut Soundgarden Ultramega OK 1988 vidkryvajeťsja nam z plyvkogo fitbeku ta sonlyvogo murkotinnja Kornela, ščo pereryvajeťsja bryklyvoju gitarnoju rytmikoju, jaka nagaduje meni skačku na rodeo. Tak nas zustričaje vidkryvajučyj syngl Flower. Jogo možna znajty v YouTube-i na oficijnomu kanali Sub Pop, hoča cej lejbl vže ne maje žodnogo stosunku do peršogo longpleju grupy, adže kompanija Kornela perepidpysalasja na SST Records, jakyj i zamovyv peršyj klip v istoriї formaciї, kotryj naviť krutyly po MTV v ti paleolityčni časy. A ščo ž z reštoju plativky, spytajete vy? Tkanyna Ultramega OK spletena z nytočok hard roku, psyhodeliky, hardkor-panku ta ranńogo hevi metalu. Proščavaj nojz rok ta fimozna aľternatyvščyna, baj baj gitarni žužžalky, saljut čitkyj hard rokovyj saund. Duže bagaćko na aľbomčyku švydkisnyh hardkornyh nomeriv, v styli piznih Black Flag, sered jakyh All Your Lies, He Didn’t, Nazi Driver i tomu podibnogo. Odnače je j važči reči. Jak-ot Beyond the Wheel, počatok jakoї, za nastrojem nagaduje meni mantru z peršogo aľbomu The Stooges «We Will Fall», ale duže skoro shyljajeťsja na bik zagrozlyvišyh ryfiv, fitbekovyj hruskit elektrogitar jakyh skydajeťsja na skregit velyčeznyh šestereń. Syľnyj trek, najkraščij z relizu, jak na mene. Slidom jduť spageti vesternovi motyvy v očikuvanni novyh prygod Mood for Trouble, kotri v jakyjś moment obryvajuťsja melodyčnoju ta vidčuženoju sekcijeju, dopoky pisnja znov vse odno ne vyruljuje na mažornyj lad. «Circle of Power» bula odnijeju z nebagaťoh piseń Soundgarden, napysanyh bez buď-jakoї učasti Kornela, ce jedyna pisnja z Ultramega OK, u jakij vokaľni partiї vykonav naš maleńkyj japonśkyj drug Hiro Jamamoto, a bas na čas viddaly Kornelu. Kaver-versija Howlin’ Wolf-a «Smokestack Lightning», mistyť spotvorenyj uryvok iz pisni Sonic Youth «Death Valley ’69», pro jaku ja vže vam rozpovidav. Soundgarden vključyv її jak omaž na podibnyj sempl pisni The Stooges «Not Right» v Sonic Youth na їhńomu nou vejv aľbomi «Bad Moon Rising». Vyjšlo take sobi dzerkaľne posylannja. Na žaľ, cej uryvok bulo vydaleno z perevydannja “Ultramega OK” u 2017 roci. Žartoma na aľbom buly zapysani dva treky «665» i «667», ščo je nasmiškamy nad Satanynśkoju panikoju dovkola rok-muzyky v kinci 80-h. Typu jakščo čyslo zvira 666 ne možna zovsim, to podyvymoś, ščo sturbovana gromadśkisť skaže nam z pryvodu pobičnyh čysel, jaki majuť buty takymy ž potužnymy. Nu i zakryvaje aľbom rozv’jazna «Incessant Mace», v jakij Kris tjagne noty nemov p’jankyj rozpusnyk, a dyjavoľśki trytončyky ta kvinty, razom z bljuzovoju rytmikoju, mymovoli pidijmajuť zaterti spogady pro Ajommi ta kompaniju. Hoč Kornel bidkavsja i na peršogo prodjusera, jakyj ne duže šaryv v sietlivśkomu saundi, i na te, ščo sam gurt pid čas zapysu na novij studiї, načebto, vidirvavsja vid ridnoї sceny ta otočennja, ale zapys vse-taky viddaly pidlikuvaty veteranu grandž prodjuserstva Džeku Endinu, čerez ščo zaraz my majemo dvi versiї aľbomu. Radžu sluhaty perevydannja Expanded Reissue, de je j oryginaľnyj i peremikšovanyj variant kompozycij. Dejaki meni podobajuťsja u pervynnomu vygljadi, jak-to podovžena Incessant Mace, dejaki u reliznomu. Ultramega OK micnyj, hoč i malo kym pomičenyj svogo roku, start kar’jery dlja takyh peršoprohodciv grandžu, jak Soundgarden. Z reštoju, vin oznamenuvav soboju povernennja z nebuttja starogo dobrogo hard roku, jakym vin buv u 70-ti.
Louder Than Love
Oś toj zapys, te javyšče, jake ja mav na uvazi na počatku. Louder Than Love 89 vyjavyvsja tym peredčasnym vodorozdilom, jakyj nakreslyv ti liniї rozmežuvannja 80-yh, z їh pidlitkovoju bravadoju, vid zdorovogo molodižnogo cynizmu 90-tyh. 89 vzagali buv bagatyj na relizy gurtiv, jaki u 90-ti stanuť golovnymy gravcjamy na rok i metal areni svoїh žanriv ta naprjamkiv. Vse biľše stalo projavljatysja aľternatyvy ta estrimu, na tli vže usim očevydnoї impotenciї hejr metalu. Tendencija namitylasja šče todi, podibno do togo, jak povalennja Berlinśkogo muru vidguknulosja čerez 2 roky v sojuznomu centri «lebedynym ozerom». Jak na mene, cej neočevydnyj, i komuś može naviť zdatysja natjagnutym, zbig, maje pid soboju cilkom pryrodnij, naviť prosto taky neobhidnyj faktor – kineć žyttja paradygmy modernu v golovah ljudej, ščo naseljajuť zahidnu pivkulju našoї planety. Zavtra vže nikoly ne nastane, v ńogo prosto vže nihto ne viryť. Tomu vse ščo zalyšajeťsja nam – zaglybytysja v sebe. Zvidsy j sproščennja instrumentaľnoї skladovoї, na korysť biľšoї emocionaľnosti ta pronyklyvosti muzyky. Nazad do rečej! – jak zapovidav naš ljubyj staryj fašyst Gajdegger. V ćomu znahodjať svij počyn i eklektyčni eksperymenty Faith No More, i povernennja u modu tužlyvoї gotyky The Cure, i probudžennja indastrialu v novij, biľš metaličnij obgortci, i vrešti-rešt peredčasni pology grandžu, u vygljadi aľbomiv Nirvana i tyh samyh Soundgarden. Prosto ostanni vyjavylysja tymy hto včasno pidhopyv i najvdališe vyrazyv u svojemu psvedo-metaličnomu saundi grim nastannja novyh, serdytišyh časiv.
Na cej raz, v mentory ansambľ Kornela obrav sobi Terri Dejta, jakyj do togo vstyg popracjuvaty lyše nad dekiľkoma metal aľbomamy seredńoї ruky, odnak u podaľšomu, ne v ostannju čergu, zavdjaky, ćomu i nastupnomu, relizam Soundgarden vyїhav na svoju žytnju nyvu. Proces zapysu v studiї buv uskladnenyj hytrodupym basystom Hirohito, čy jak jogo tam, jakyj nadumav pokynuty grupu, povernuvšyś u svij vidstijnyj koledž. Ne dožydajučyś zvedennja aľbomu, odrazu ž pislja studijnoї sesiї vin sklav valizky j vidčalyv na voľni hliba, rozčarovanyj svoїm zamalym vneskom. Jak zajavljalosja, gurt namagavsja unykaty 80-tivśkyh tehnik prodakšenu, čitko protystavyvšy sebe mejnstrimovomu glemu, ščo vže vidžyv svoje. 89 oś toj rik koly 90-ti ostatočno dobyly 80-ti. Louder Than Love mistyť tu pohmuru energetyku, ščo ljutuvala veś cej čas v pidpilli neformaľnyh rok klubiv ta pidvaľnyh koncertiv. Grandž pidžyvljuvavsja, vygodovuvavsja, nurtuvav, podibno do tini pidsvidomogo, z temnyh storinok 80-h. Ce buv vyplesk usih nakopyčenyh strahiv, perežyvań ta kompleksiv, ščo buly prygničeni mynuloju kuľturnoju dekadoju. Poky ti svjatkuvaly svij jarmarok marnoslavstva, opozycija rosla glyboko pid zaasfaľtovanoju zemleju kam’janyh džungliv, v andegraundi. 90-ti prosto vyviľnyly її, daly їj šljah na goru. A poky Soundgarden otrymaly svij osobystyj čas vidplaty.
Spotykajučyś čerez nevdalyj vstup, plativka dlja mene rozpočynajeťsja z odnogo zi svoїh golovnyh syngliv – rozspivnoї «Hands All Over», na jakij Kornel na povnu demonstruje veś diapazon svogo vokaľnogo talantu. Dyvu daješsja, jak v odnij ljudyni može buty stiľky energiї, nastiľky syľnyj v ńogo 4-oktavnyj spiv. Šče poky vin vykorystovuje svij golos dovoli prjamo i bez pryjdešńoї z rokamy praktyky gnučkosti, ale naviť tak vin vyklykaje nebuvalyj prylyv energiї ta nasnagy. Nastupna «Gun» bez zajvyh vagań vdarjaje tebe masyvnoju kuvaldoju po pyci. Kompozycija maje rizni tempy, jaki to pryskorjujuťsja, to spoviľnjujuťsja, rozkryvajučy z riznyh bokiv odyn z najtjažčyh ryfiv za svojeju podačeju, jaki ja koly-nebuď čuv. Liryka ž svidčyť pro te, ščo Kornel šče todi mav njuh na revoljucijno-polityčnu tematyku. I ščoś meni pidkazuje, ščo naviť dejaki gollivudśki kompozytory tut deščo pidgledily. [Piraty karybśkogo morja] Rozpyzdjajśkyj bljuz Power Trip, ščo, nemov rozljučenyj alkaš, z kožnoju sekundoju nabyraje agresiї u svoїj tonaľnosti, zminjujeťsja dražlyvym rok-n-rolom a-lja Aerosmith Get On The Snake, ščo vidkryvaje nam seksuaľno zbudženyj bik tvorčosti Kornela i ko. Zigrana na jakomuś nervi «Full on Kevin’s Mom» rozpovidaje, za slovamy samogo ž Kornela, pro їhńogo druga, jakyj spav z mamoju inšogo їh druga. Hlopeć, jakyj ce zrobyv, skazav їm: «Tak, povnistju ležav na mamci Kevina». Majže odnojmenna z nazvoju aľbomu Loud Love je eksplicytnym vyjavlennjam pekučoї, prystrasnoї žagy ploti ta neobtjaženoї ničym rozpusty, jaku jak estafetnu palyčku perejnjala muzyka sadivnykiv vid kolyšńogo glemu. «I Awake», z її jakymoś rozdvojenym, rozladnanym vstupom, je logičnym prodovžennjam tjagučoї dumovoї gruzovosti «Gun». Osoblyvo meni podobajuťsja tut pryrečeni vykryky Kornela, ščo pronykajuť vdesjatero glybše, niž najgostrišyj biľ. Tekst pisni spočatku buv častynoju zapysky, napysanoї todišńoju divčynoju Jamamoto. Naprykinci 1990-h v Interneti pošyrjuvalasja miśka legenda, kotra stverdžuvala, ščo Jamamoto, napysavšy muzyku, napysav tekst na zvorotnomu boci zapysky. Koly toj viddav Kornelu papir iz cymy slovamy, Kris podyvyvsja na nepravyľnu storonu arkuša i podumav, ščo zapyska vid divčyny basysta i je tekstom pisni. Čy ce zapyska pro rozstavannja, čy opys rankovogo stanu pohmillja, ne je zrozumilym vyhodjačy z lakonizmu tekstu. Ščo ž, godi rozkopuvaty glybynni sensy na dni košyka z brudnoju bilyznoju. Komu ce potribno, koly v nas je gotyčna «No Wrong No Right», jaka vidverto zajavljaje pro džerela muzyky Soundgarden. V toj čas, jak kožnyj drugyj nazyvav našyh geroїv novitńoju iteracijeju Led Zeppelin čy Black Sabbath, gitaryst Kim Taїl kazav, ščo vony zdebiľšogo nadyhalysja brytanśkym gotyčnym rokom, na kštalt Bauhaus, Killing Joke ta Siouxsie And The Banshees, niž tym ščo їm prypysuvaly u vygljadi rodovodu fanaty. Dejaki ogljadači vidmičajuť, ščo načebto na Louder Than Love stalo menše gumoru porivnjano z Ultramega OK, odnak, meni tak ne zdajeťsja, jak argument pryvedu zaveršaľnu pisnju «Big Dumb Sex», ščo bula napysana jak parodija na teksty glem-metal grup, jaki často metaforyčno, ta j ne duže, zvertalysja do statevogo aktu u svoїh pohitlyvyh piseńkah. Cej song, z naročytym ta čitkym «fuck» u pryspivi, stav pryčynoju otrymannja aľbomom nalipky Parental Advisory.
Šče treba skazaty dejaku kiľkisť sliv pro proekt Temple of the Dog. Povernuvšyś z turu na pidtrymku ščojno reliznutogo Louder Than Love, Kornel diznavsja, ščo jogo susid po kimnati, Endrju Vud, solist Mother Love Bone, pomer vid peredozuvannja geroїnom. Prygolomšenyj traurnoju zvistkoju Kris počav pysaty pisni na česť svogo pokijnogo druga. Rezuľtatom staly «Reach Down» i «Say Hello 2 Heaven», jaki vin zapysav, ščojno povernuvsja z gastrolej. Tak z’javylasja perša supergrupa sijetlivśkogo grandžu Temple of the Dog, ščo skladalasja z učasnykiv Soundgarden i Mother Love Bone, jaki potim peretvorjaťsja na Pearl Jam, z novym vokaľorom Eddi Vederom. Zapysanyj material buv perevažno poviľnym i melodijnym ta značno vidriznjavsja vid agresyvnyh metaličnyh miazmiv Louder Than Love. Temple of the Dog buv neobhidnym mistkom pomiž teatraľnym rokom Mother Love Bone i hard-rokovoju serjoznistju ta čutlyvistju Pearl Jam. Tomu oposeredkovane stvorennja Pearl Jam možna takož zarahuvaty kopiječkoju v skryńku osobystyh dosjagneń Kornela.
Louder Than Love stav peršym dyskom gurtu, jakyj potrapyv v čarty Billboard i vid jakogo kolektyv otrymav pevnyj finansovyj ta reputacijnyj zysk. Cinnisť ta važlyvisť ćogo, daleko ne ideaľnogo, ale takogo jakym vin je, relizu dlja peretynannja vektoriv rozvytku važkoї ta aľternatyvnoї muzyky v 90-ti po sej deń ne bula do kincja usvidomlena. Toj ž hitjara «Enter Sandman» Metallica buv napysanyj pid syľnym vražennjam vid prosluhovuvannja kačovogo Louder Than Love Kirkom Hemmetom. I poslugovujučyś dosvidom roboty Terri Dejta same nad cym aľbomom, Fil Anseľmo vyrišyv zaprosyty ćogo prodjusera dlja roboty nad nastupnymy 3 zapysamy Pantera, počynajučy z Vulgar Display of Power, ne govorjačy vže pro pomitni neozbrojenym vuhom vplyvy z boku Kornela na їh muzyku. Nu i zreštoju, cijeju plativkoju Soundgarden stvoryly fan bazu metal-hediv, pryhyľnyh do grandžu, ščo čerez rik migruvala v tabir fanativ Alice in Chains.
Badmotorfinger
Jakščo vam zdalosja, ščo mynulyj dysk sadivnykiv v mene uljublenyj, to vy sobi naviť ujavyty ne v zmozi, jak ja obožnjuju prodovžennja – Badmotorfinger 1991. Cej aľbom odyn z dvoh za jakymy vzagali-to peresičnyj sluhač znaje Soundgarden. I ce, probačte, veľmy pokazovo. Vyjšovšy v odyn rik z megamejnstrimnymy Nevermind ta Ten, Badmotofinger vyjavyvsja odnym zi zasadnyčyh reliziv grandžomaniї peršoї polovyny 90-h, razom z tym na svij rik budučy najvažčym zapysom v naprjami. Tak, ce vse šče rok-muzyka, rok-muzyka jaka cym pyšajeťsja, ale vona nebezpečno blyźko pidibralasja do ponjattja metal, v tomu doistoryčnomu rozuminni, v jakomu hevi metal rozumily šče v perši lita isnuvannja ćogo jarlyka.
Suciľne zadovolennja porivnjuvaty Badmotorfinger z reliznutym čerez rik Dirt Alice in Chains, bo ci dvi plativky je, bezsumnivnu, odnymy z najkraščyh u svojemu desjatylitti ta točno najkraščymy v grandži. Pislja 91 glem ležav u nig našyh geroїv peremoženyj, nemov zabytyj zvir z cinnym hutrom. Narešti nastav čas omrijanoї satysfakciї. Pislja stiľkoh rokiv zlydarstva v syryh, napivpidvaľnyh klubah, jak ne dozvolyty sobi prykinčyty pokyďkiv, jaki šče neščodavno buly na samomu Olimpi muzykaľnoї industriї ta vpodobań mas. Ščo cikavo, v zaležnosti vid perspektyvy cijeї dialektyčnoї boroťby ta jednosti protyležnostej, golovnym zlom dlja treš i hevi metalistiv stav same grandž. Zdavalosja b ekstremaľnyj metal i počynavsja, jak vyklyk, zaperečennja, demarš suproty los-andželivśkoї glem gegemoniї, ale grandž vyjavyvsja biľš efektyvnym u skydanni ustalenogo ladu, tym samym vsadyvšy treš ta hevi metal v odyn čoven z їh kolyšnim zapeklym vorogom glemom i vyklykavšy vidpovidnu reakciju, ščo vidizvalasja lyše v 00-vi. Garazd, godi, čas zgortaty naši kuľturologični studiї j perehodyty do studij zvukozapysnyh.
Jak vy pam’jatajete, džap Jamomoto zibrav manatky ta vtik, a na jogo misce spočatku vzjaly Džejsona Evermena, kolyšńogo učasnyka peršyh skladiv Nirvana, jakyj tež tut dovgo ne protrymavsja i buv zaminenyj davnim fanatom Soundgarden Benom Šepardom. Moloda, garjača krov togo pryvnesla svižosti ta kreatyvu, za slovamy Kornela, v sesijnyj proces zapysu. Bas novačka dobre čutnyj protjagom uśogo treklista, do togo ž toj napysav liryku do kompozyciї Somewhere. Zagalom dlja Badmotorfinger harakternyj biľš kolegiaľnyj pidhid do napysannja materialu, niž na Louder Than Love, de Kornel panuvav bezrozdiľno. Zapysuvavsja aľbom u Studio D u Sausalito, Kalifornija, Bear Creek Studios u Vudinvili, Vašyngton, i A&M Studios u Los-Andželesi, Kalifornija, i cja zmina miscja dyslokaciї gurtu na zapysi pomitna, povirte meni. Soundgarden vyrišyly prodovžyty spivpracju z Terri Dejtom. Za slovamy Kornela, gurt mav horoši stosunky z Dejtom i ne hotiv piddavatysja tysku, pov’jazanogo z pošukom novogo prodjusera.
Badmotorfinger vryvajeťsja u vašu svidomisť z hita na vsi časy Rusty Cage. Iržava klitka z peršyh sekund vražaje vuha do stanu ejforiї svojeju doškuľnoju ta rizkoju nepokirnistju buntarstva, ščo volilo b za buď-jaku cinu vyrvatysja na svobodu. Odnym iz prykladiv innovacijnyh metodiv, vprovadženyh Kimom Teїlom na cij pisni – vykorystannja vau pedali jak audiofiľtra, ščo podaruvalo Rusty Cage cej nezabutnij pronyzlyvyj gitarnyj zvuk, kotryj stav osnovnoju dlja ryfu, jakyj «zvučyť majže zadom na pered». Takyj gučnyj ta motornyj vstup ne zalyšaje nijakyh sumniviv u metaličnomu farvateri formaciї, a brejkdaun, – tak, brejkdan v grandž pisni, panove – rozčulyť naviť najzapeklišyh prybičnykiv Slayer ta Pantera. I na vidminu vid sučasnogo prisnogo mitolkorovogo dročeva, vin zvučyť, jak nikoly, efektno, vystupajučy, jak kreščendo dlja pisni. Vybačte, ale jakščo vašu pisnju kaveryť sam Džonni Keš, možna z gordistju zajavyty, hoč čogoś vy taky u svojemu žytti dosjagly. Dorečno tut skazaty, ščo ja počuv Rusty Cage spočatku u vykonanni same čolovika v čornomu, a potim sluhajučy Soundgarden zrozumiv, ščo ce odna j ta ž pisnja. Pry čomu, jak ce zavždy buvaje, versija Keša, zdavalasja oryginalom, čerez vykorystannja biľš tradycijnyh instrumentiv. Prote usvidomlennja pryhodyť lyše zgodom.
Dali my perehodymo do nastupnogo syngla plativky – Outshined, zaškaljujuča samovpevnenisť ta mužnisť vidkryvajučogo ryfu jakoї, perehodyť u vrazlyvisť ta mrijlyvu minornisť bridžu. Biľš maskulinnogo ryfu, šče treba pošukaty. Garjačišyj za sonce, i micnišyj za pidlitkovu erekciju. Dijsno, je ščoś slipuče i sokovyte, molodećke i povne vitaľnoї energiї v cij muzyci. Klip na pisnju za svojeju metaličnistju z legkistju mig by daty pidsračnyka buď-jakomu promo Metallica tyh časiv. Potim cja pisnja šče z’javylasja u saundtreci fiľmu Toni Skotta, za scenarijem Kventina Tarantino, «Spravžnja ljubov».
I tak, nasolodyvšyś spovna dvoma synglamy, my perehodymo do ne menš potužnoї rešty treklista aľbomu. Bezžalisna ta rozkotysta, rytmična ta džemova Slaves & Bulldozer, vyklykaje asociaciї z rujnivnoju syloju togo samogo buľdozera z nazvy, ščo vyčyščaje spustošeni zemli velykoї rivnyny amerykanśkogo kontynentu vid zalyškiv žytla zlydariv, žertv velykoї depresiї, tyh samyh rabiv. Na cij kompozyciї Kornel ledve ne zryvajeťsja v dejaki momenty na ekstremaľnyj skrim, ne girše za Fila Anseľmo čy Roba Gelforda. Posered instrumentiv vyriznjajeťsja naporystyj bas Šeparda. Ščodo tekstiv piseń, Kornel namagavsja ne buty nadto konkretnym u formuljuvannjah i buv radše zacikavlenyj u tvorenni dvoznačnostej ta maljuvanni barvystyh obraziv. Z liryky pisni ce ne vyhodyť, odnače jakščo vzjaty do uvagy slova Teїla pro porivnjannja prosluhovuvannja aľbomu z «čytannjam romanu [pro] konflikt ljudyny z soboju ta suspiľstvom, čy urjadom, čy jogo sim’jeju, čy ekonomikoju, čy buď-čym», paraleli z uljublenoju knyžečkoju usih zahidnyh livakiv «Grona gnivu» Džona Stejnbeka sami naprošujuťsja. Pam’jatajeťsja, ja naviť kolyś napysav stattju prysvjačenu ekranizaciї ćogo romanu Džonom Fordom ta manipuljacijam zahidnyh čomśkožeriv navkolo našogo Golodomoru, i nazvav її na česť cijeї pisni.
Jesus Christ Pose zi svojeju hromatyčnoju ta plutanoju gitarnoju groju je ostannim synglom z aľbomu, i razom z tym najvažčym. Trek vyklykaje počuttja paranoї, skaženoї gonytvy rozpečenoju pusteleju ta totaľnoї opaly. Kornel bere svoї najvyšči noty na ćomu šedevri. Golosyna Krisa mogla b z legkistju zažyvyty cile nevelyke mistečko v štati Vašyngton, jakby ljudy vynajšly, jak perevodyty energiju zvuku v elektryku. Hoča ni, krašče ne treba, bo velyka virogidnisť zdijnjaty u povitrja megatonnym jadernym grybom cilyj okrug. Liryka «Pozy Isusa Hrysta» bula napysana pro vidomyh ljudej, jaki vykorystovujuť symvol rozp’jattja spasytelja, aby rozigraty roľ žertvy ta svjatogo mučenyka, peresliduvanogo gromadśkistju. Cja problema, mabuť, syľno turbuvala Kornela, zvažajučy na jogo katolyćke vyhovannja. Ekstremaľnoju atmosferoju ta vyraznym klipom pisnja nagaduje meni ščoś take vid Sepultura, typu Dead Embryonic Cells ta Territory. V oboh prysutnja jak pustelja, tak i rozp’jatyj skelet svjatogo božogo mučynyčka. Prote u rik vyhodu klipu buď-jaki dobri namiry Kornela buly rozcineni jak bljuznirstvo ta naruga nad počuttjamy dobryh ta puhnatyh hrystyjan, tomu toj po suti sam opynyvsja u cij samij pozi Isusa Hrysta, jakogo vsi bez vyny vynuvatjať.
Žvava Face pollution nagaduje nam pro hardkorne mynule gurtu z peršogo povnoformatnyka, a Somewhere zi svojeju rozspivnoju vokaľnoju melodijeju daje vidpočyty vid gruzu ta važkosti projdenoї polovyny plativky. Na aľbomi takož je kiľka nezvyčnyh taktovyh rozmiriv. Za slovamy Teїla, vin ne «domagavsja dyvnyh taktovyh rozmiriv», a skoriše «domagavsja vydilyty dyvactvo z rečej». «Searching with My Good Eye Closed» jakyjś nezrozumilyj rokovyj nomer, jedyna čorna pljama u treklisti aľbomu dlja mene. Metaličnyj bik Badmotorfinger povertajeťsja z šče odnijeju mojeju uljublenoju pisneju sadivnykiv vidstoronenoju ta potužnoju «Room A Thousand Years Wide». Tekst dlja «Room a Thousand Years Wide» napysav Teїl i z časom kazav, ščo pisnja pro «žyttjevyj dosvid zagalom», take sobi osjagnennja projdenogo šljahu. V kinci kompozyciї, dlja nadannja potribnoї ekspresiї finalu pidključajuťsja haotyčni duhovi. Mind Riot zvučyť, jak shodžennja novogo soncja, tomu pidnesenyj vokal Kornela niby namagajeťsja probyty goryzont, ale v tkanyni pisni mistjaťsja j sumniv, j minorna spokusa. Zapaľnyj rok-n-rol Drawing Flies znov rozbavljaje cju gustu tynu aľbomu. Najbiľše na ćomu treci prykoljujuť pozyčeni z drugogo opusu The Stooges «Fun house» duhovi, ščo zahlynajuťsja u svojemu šalenstvi. Napysana pro ljudej, jaki nav’jazujuť inšym svoju viru «Holy Water» povertaje nas u važku reaľnisť bleksabbativśkogo spadkojemstva. Natjagnuti gitary ta sokovytyj disteršen zalyšajuť pryjemnyj bljuzovyj posmak. Nu i na finaločku, «New Damage», ščo v peršu ž myť provaljujeťsja kudyś v bezodnju, zvidky vede svoju spovnenu žalju ta tusku opoviď golos Kornela. Gitarna tehnika Teїla nagaduje viľne padinnja avtomobilja, ščo perekušujučy zmiju zahysnyh vidbijnykiv zlitaje z krutogo girśkogo serpantynu ne vporavšyś z keruvannjam, provaljujučyś vse nyžče i nyžče, pidgynajučy krony derev ta tjagnučy za soboju u prirvu, jakij nemaje kincja girśku porodu. Pravda, na dili liryka New Damage tonko krytykuje pravyj uhyl v polityci Spolučenyh Štativ. Mje, meni biľše podobajeťsja moje vlasne sensualistśke interpretuvannja.
Potim šče na perevydannjah dodaly dekiľka perespiviv z EP ščo jšlo slidom za longplejem, na kogo b vy podumaly, Black Sabbath, The Rolling Stones i… Devo??? [WTF mem] I na jaku ž pisnju subbotynciv vy dumajete vony zrobyly kaver? Avžež Into The Void, zaminyvšy tekst Gizera Batlera na slova-zakljattja jakogoś indianśkogo voždja. Ščo prykmetno, na cju ž pisnju, jakščo meni ne zradžuje pam’jať, deś v ti ž roky zrobyly svoї kavery vže vyhodyť čotyry bagato v čomu shoži, jak odno jajcevi blyznjuky, gurty Sleep, Kyuss i Monster Magnet. Zoloti časy dlja stounera, zoloti časy.
Na Badmotorfinger jak nide projavylo sebe spekotne zvučannja kalifornijśkoї pusteli vlitku. V miru pohmuryj, v miru drajvovyj, v miru serjoznyj, v miru emocijno-pidnesenyj – same takyj zapys vyviv Soundgarden u vyšču ligu grandž vykonavciv v 1991 roci, i zavojuvav povagu vid staryh metalhediv. Varto tiľky vrubyty svičku zapaljuvannja z obkladynky Badmotorfinger i godyna hronometražu promčyť bez žodnyh gaľm zi švydkistju obpikajučogo svitlo-prominnja. Pislja peršogo ž prosluhovuvannja paleć tak i tjagneťsja do knopky, ščob šče raz po novij propustyty aľbom vid kraju do kraju.
Superunknown
Poturyvšy z providnymy gurtamy togo času Guns N Roses, Red hot Chili Peppers ta Faith No More, pislja vypusku dyko uspišnogo Badmotorfinger, jakyj u 92 roci vydersja až na 39 pozyciju u topi Bilbord, ščo, jakščo podumaty, veľmy ne poganyj rezuľtat, zvažajučy na taku očmanilu konkurenciju z boku Nirvana, Pearl Jam i Metallica, Soundgarden prystupajuť do roboty nad svoїm nastupnym megarelizom, na cej raz točno porvavšy usi možlyvi čarty j hitparady v kloččja. Superunknown otrymav šisť platynovyh sertyfikativ, a usi možlyvi vydannja nazvaly jogo odnym iz najkraščyh aľbomiv 1990-h i kvintesencijeju granžu. Pislja dvoh aľbomiv iz prodjuserom Terri Dejtom grupa vyrišyla šukaty inšogo spivavtora, jak skazav gitaryst Kim Teїl: «My prosto podumaly, ščo varto ščoś zminyty». Zreštoju vony zupynylysja na prodjuseri Majkli Bejnhorni, v jakogo šče ne bulo svogo ustalenogo zvučannja, jake vin bažav by pryščepyty Soundgarden, ale vin mav ideї, jaki gurt shvaljuvav. Sesiї zapysu vidbuvalysja z lypnja 1993 roku po vereseń togo ž roku v studiї Bad Animals Studio v Sietli, štat Vašyngton. Teїl zauvažyv, ščo, nezvažajučy na te, ščo grupa vytračala stiľky ž času na napysannja ta aranžuvannja, skiľky na poperednih aľbomah, prote vona vytratyla nabagato biľše času na zapys samyh piseń v studiї. Dlja kožnoї pisni spočatku zapysuvalysja barabany ta bas, a potim Kornell i Teїl klaly svoї partiї poverhom vyšče. Gurt provodyv godyny, eksperymentujučy z riznymy zvukamy barabaniv i gitar, a takož vykorystovujučy taki tehniky, jak našaruvannja, ščo pryzvelo do dorožčogo zvuku prodakšena. Novyj prodjuser postupovo vidučuvav gurt vid gruboї syly, dajučy jomu poštovh do investuvannja v vytončenišyj pidhid. Zavdjaky ćomu Superunknown zazvučav svižiše ta sučasniše. Zvuk na 4 longpleї sadivnykiv do syh pir zalyšajeťsja aktuaľnym i ne vidčuvajeťsja zastarilym. Prykmetni napročud efektni vkraplennja pop muzyky j psyhodeliї. U 1994 roci v interv’ju Guitar World Kim Taїl rozkryv pidhid do napysannja aľbomu: «My zazyrnuly glyboko v samu glyb našyh duš i pobačyly, ščo tam sydiv maleńkyj Ringo. Zvyčajno, nam podobajeťsja govoryty ljudjam, ščo ce Džon Lennon čy Džordž Garrison, ale koly ty spravdi zazyrneš glyboko vseredynu Soundgarden, ty tam pobačyš maleńkogo Ringo, jakyj hoče vybratysja». A barabanščyk Met Kemeron kazav, movljav, eksperymenty v procesi zapysu buly «lyše pytannjam udoskonalennja». Superunknown peršym v 94 roci vyjšov za ramky granžu i predstavyv nam novyj transgresyvnyj vyd muzyky, ščo perehodyv vid ortodoksaľno brudnogo ta nedbalogo hard-roku do aľternatyvnogo roku/metalu. V tematyčnomu aspekti ta za tonaľnistju Superunknown dosyť pohmuryj i zagadkovyj aľbom, oskiľky biľša jogo častyna prysvjačena takym temnym rečam, jak zlovžyvannja psyhoaktyvnymy rečovynamy, suїcydu ta depresiї, z postijnoju akcentuacijeju na problematyci pomsty, znyščennja, usamitnennja, strahu, vtraty kogoś blyźkogo ta smerti.
Z oformlennjam plativky ćogo razu hlopci ne prodeševyly na vidminu vid mynulyh aľbomiv. Kaver art vydavsja prosto ikoničnym ta bagato v čomu kuľtovym. Obkladynka, jaku fanaty žartoma prozvaly «Screaming Elf», javljaje soboju spotvorenu fotografiju učasnykiv grupy, nad čorno-bilym peregornutym do gory drygom lisom, ščo palaje. Ščodo obkladynky, Kornel kazav take: «Superunknown u pevnomu sensi pov’jazanyj iz narodžennjam… Narodžennjam čy naviť smertju — zanurennjam u te, pro ščo ty ničogo ne znaješ. Najskladniše ce zakripyty vizuaľnyj obraz, ščob vmistyty jogo v taku nazvu. Perše, pro ščo my podumaly, buv lis u siromu čy čornomu koľori. Soundgarden zavždy asocijuvalysja z obrazamy kvitiv ta pyšnyh farb, a ce bulo navpaky. Vin vse šče zdavavsja organičnym, ale buv duže temnym i holodnym… U dytynstvi ja zahopljuvavsja cymy istorijamy, de lisy buly spovneni zlyh i strašnyh rečej, na vidminu vid ščaslyvyh sadiv, kudy vy hodyte v pohody».
Plativka odrazu ž zarjadžaje sluhača zapaľnoju Let Me Drown, z cijeju šykarnoju synergijeju udarnyh i gitary. Kornel tlumačyť tekst pisni, jak bažannja povernutysja nazad v utrobu metri, aby tam pomerty. Meni cja ideja nagaduje bagato, čogo, jak-to dyhotomiju buttja i nebuttja za Šopengauerom, cykličnisť ljudśkogo žyttja jake z’javljajeťsja ni z čogo, i jde v nikudy. Takož sama dumka, pro te, ščob shovatysja v utrobi materi vid žorstokosti zovnišńogo svitu, svojeridne spryjnjattja embrionaľnogo etapu rozvytku ljudyny ta tila materi, jak stanu pervynnoї bezpeky, pozačasovoї bezturbotnoї garmoniї ta solodkoї nesvidomosti cilogo, vidsylaje nas do idej avstrijśkogo psyhoanalityka Otto Ranka, pro travmu narodžennja, te jak dytyna poryvaje z organizmom materi, kotryj zahyščav її ta daruvav počuttja jednosti z čymoś biľšym. Mama rodi menja obratno, koroče kažučy. Pro neї ja šče zgaduvav u konteksti tvorčosti Gansa Rudi Gigera, u svojemu rolyku na cju temu.
Prodovžujeťsja aľbom z peršogo synglu na našomu šljahu, sjajučoju vid žyttjedajnosti «My Wave», z cymy nestandartnymy taktovymy rozmiramy ta kvakajučoju v kinci bas gitaroju. Odrazu ž pislja ćogo Kornel i kompanija vključajuť emocionaľni gojdalky, i my zustričajemo povnu žalju do sebe ta žaloby, vid jakoї svit znemyljujeťsja, Fell On Black Days. Nastupna Mailman maje vagomyj satysfakcijnyj element u stryžnevomu ryfi. Na odnomu z koncertiv, koly gurt grav cju pisnju, Kornel pidtverdyv ce, skazavšy, ščo: «Nastupna pisnja pro vbyvstvo vašogo bosa. Jdeťsja pro te, ščob pryjty na robotu rano-vranci, tomu ščo v tebe je osoblyvyj porjadok dennyj, i ty zbyraješsja vystrilyty jomu prjamo v jogo bisovu makitru». Na ce ž natjakaje j nazva, Mailman – poštar. Nagadaju, ščo v amerykanśkij anglijśkij je take neologične slovospolučennja, jak «going postal», ščo označaje včynennja aktu nasyľstva abo masovogo vbyvstva, ljudynoju, jaka perebuvaje v psyhično nestabiľnomu stani na pidstavi «opočtarennja», stosovno tretih osib, napryklad koleg, načaľstva abo ljudej, jaki vypadkovo opynylysja porjad. Taku pryv’jazku do roboty poštarja, termin otrymav u zv’jazku z nyzkoju masovyh vbyvstv v kinci 80-h ta na počatku 90-h, včynenyh vyvedenymy z sebe tjažkoju, odnomanitnoju praceju robitnykamy poštovoї služby. Tak, tak, ditky moї, vid ćogo javyšča pohodyť nazva vašoї uljublenoї videogry z dytynstva Postal.
Značno legša Superunknown zi šlejfom kosmičnogo pylu pozadu prokatuje tebe nemov Sribnogo serfera po spirali čornyh dir i vydovyščnyh pejzaživ vidkrytogo kosmosu. Tripovyj klip z nyźko poligonaľnoju grafikoju rodom z 90-h jde v komplekti. Dali gurt vyrišuje prodemonstruvaty svoju spadkovisť stosovno The Beatles, na pisni Head Down. Cej i šče trek Half napysav basyst Ben Šepard, na oboh vidčutnyj bitlivśkyj sitarno-indijśkyj vajb Seržanta Peppera ta rešty psyhodeličnyh aľbomiv liverpuľciv.
I tak my dohodymo do golovnogo magnum opusa Soundgarden, zagaľnovyznanogo šedevra rok-muzyky, pisni zarady jakoї my projšly uveś cej dovgyj šljah. Bezzaperečnogo hita gurtu, jakyj znajuť i ljubljať vsi bez vyključennja. Djakujučy, jakomu biľšisť gljadačiv ćogo rolyku, vključno zi mnoju samym, jakščo ne rahuvaty kaver Keša na Iržavu klitku, i poznajomylysja z kompanijeju sietlivśkyh sadivnykiv imeni Krisa Kornela. Nijak ne dyvno j te, ščo cju rozlogu baladu poljubyly rizni pop-vykonavci, prezentujučy svoї versiї na žyvyh vystupah ta zapysah. Narodu zavždy, za vsima zakonamy estrady, zahodjať biľš melodijni ta liryčni nomery. Z čogo b tut počaty, vrahovujučy taku vseosjažnisť ta vyključnisť takoї zapamoročlyvoї dumy, jak Black Hole Sun? Peršočergovo golovnym prototypom vid jakogo vidštovhuvavsja Kornel i prodjuser Majkl Bejnhorni pid čas stvorennja Black Hole Sun buv mister blakytni oči Frenk Sinatra.
Bejnhorni dav posluhaty korolja estradnogo džazu Kornelu pered zapysom vokalu. Vid togo v i tak šyrokomu obsjazi vyraznyh zasobiv Kornelivśkogo golosu z’javylasja opovidaľna manera z rozmirenym, zakolysujučym tembrom, osoblyvo čutna na počatku, de Kris majže nota v notu nasliduje proščaľnu «My Way» Sinatry. Razom z tym, tut prysutnij j vidtinok jakoїś kazkovosti, bajky, istoriї jaku hočeťsja rozpovisty. Poetyčna skladova tekstu abstraktna, i ne maje čitkyh konturiv ta abrysiv. Kris na pytannja pro značennja pisni vidpovidav, ščo vin pysav tekst vidštovhujučyś vid melodiї zadanoї muzykoju, ale potim ziznavavsja, ščo nadyhavsja tvorčistju čarivnoї amerykanśkoї poetesy Siľviї Plat.
Na prykladi Black Hole Sun – ce pomitno najvyrazniše, osoblyvo pobutovi metafory kotrymy slavylasja Plat, ščo z kryht na obidńomu stoli čy rozbytoї lampočky mogly pidnesty ljudynu do rivnja zirok, ščo vybuhajuť vypalyvšy use pryrodnje palyvo, ščo mistylosja v nyh čy meteorytnyh pojasiv, kotri vkryvajuť nebesnu skatertynu dovkola planet. Najbiľše za nastrojem Čorna dira v sonci, nagaduje meni virš Plat «Žebraky», de tež je zvertannja do symvolu pryrodnogo nebesnogo javyšča, tiľky v okremo vzjatomu vypadku – zirky, za jakoju z faľšyvym, potvornym nathnennjam vidštovhujučy žalislyvyj pogljad slidkujuť ti sami žebraky. Za moїmy ž vidčuttjamy pisnja, jak melodijno, tak i poetyčno je impresionistyčnym vyražennjam peredčuttja katastrofy, ščo nemynuče nasuvajeťsja na naš svit. Ale ne takoї jak u vuľgarnyh blokbasterah, typu Armageddon čy Pisljazavtra, a jak kineć vśogo, očyščennja, znamennyk do jakogo zvelosja use bezprobudne isnuvannja ljudstva. Liryčnyj geroj ne boїťsja kincja, vin jogo pragne. «Black hole sun Won’t you come?» – zagrajučy z doleju pytaje vin. Jak-to kažuť – odyn raz pobačyty kineć svitu i pomerty. Bo vse ce sujeta sujet, biľše ničogo nemaje značennja v ćomu faľšyvomu ta neščyromu sviti. Kazkova mrijlyvisť dodaje počuttja iljuzornoї idyliї, togo počuttja, koly niby ty povynen radity žyttju, jak i vsi dovkola, nasolodžuvatysja samovdovolenym pobutovym rajem budenščyny, ale vidčuvaješ vidčuženisť ta nepryčetnisť do vśogo, ščo navkolo tebe vidbuvajeťsja. Ti myti na svjatah, koly ty niby rozčynjaješsja, zlyvaješsja z inter’jerom, sposterigajučy za vsim zi storony. Niby tvoje žyttja – ce ne ty sam, i tiľky jakaś velyka podija, jak ot spravžnij apokalipsys, može zviľnyty tebe.
Fuh, ščoś ja zagovoryvsja. Prosto, znaly b jak cja kompozycija lyne do mojeї duši. Jakoś raz ja pam’jataju, naviť bezogljadno nazvav Black Hole Sun najprekrasnišoju pisneju, jaku ja koly-nebuď čuv. Ja buvaju padkyj na taki gučni slova. Biľšyj sentyment ja maju, hiba ščo do šče odnijeї kompozyciї inšoї vidomoї grandž komandy z Sietlu, ale vśomu svij čas.
Pidgruzyvšy naši golovešky Kris i kompanija vyrišujuť trišky rozvažyty nas veseloju Spoonman, pro vulyčnogo muzykanta, Artisa Spunmena, kotryj todi grav ložkamy na vulycjah Sietla. Na zadńomu plani zapysu vy naviť možete počuty jogo vystup u potužnomu suprovodi Soundgarden. Nazva pisni prypysujeťsja basystu Pearl Jam. Pid čas zjomok fiľmu «Syngly» Kemerona Krou toj sklav spysok nazv piseń dlja vygadanogo gurtu, jakyj figuruje u stričci. Kornel pryjnjav vyklyk – napysaty pisni dlja fiľmu, vykorystovujučy ci nazvy, i «Spoonman» bula odnijeju z takyh. U kartyni z’javljajeťsja akustyčna demo-versija cijeї pisni. Kornel kazav, ščo pisnja pro «paradoks togo, hto takyj [Artis] i jakym jogo spryjmajuť ljudy». Videoklip, miž inšym, prymitnyj pojavoju samogo Artisa v kadri.
Važka nemov tjagar ljudśkoї doli Limo Wreck rozbyvaje vščent svojeju minornoju rytmikoju, ščo gojdajeťsja nemov majatnyk u tomu samomu opovidanni Edgara Alana Po. Kornel znov vystavljaje na pokaz svoї vokaľni vysoty, vydajučy v teksti dekadentśki obrazy porodženi zapalenoju svidomistju ljudyny, ščo projšla ne odyn korydor piťmy ta perebuvaje na samomu dni sverdlovyny rozpaču. Raniše ce buv mij uljublenyj trek z aľbomu, ale ščoś vin jakoś vstyg pidzatertysja v mojemu plejlisti. The Day I Tried To Live – je biľš mažornym bratom blyznjukom Fell On Black Days, v jakomu piťma postupovo vidstupaje i morok melanholiї rozsijujeťsja. Za svojeju tonaľnistju vona čomuś nagaduje meni «Every Day Is Exactly The Same» Nine Inch Nails, de golovnyj geroj nemov by boreťsja z monotonnistju ta odnomanitnistju svojeї ekzystenciї, namagajučyś vyrvatyś z ćogo poročnogo kola ščodennoї rutyny. V toj čas jak Kickstand prosto pryjemna švydkisna rok-piseńka, bez žodnyh zajvyh, 4th Of July povertaje nam kolyšnje sladžove zvučannja peregruženyh gitar z mynulyh robit. Jedynyj cilkovyto metaľnyj trek, jak v stari dobri, i vodnočas najvažčyj na plativci. V ńomu opysujeťsja dosvid vžyvannja LSD. Nazvanyj, mabuť, na česť sceny z Bezturbotnogo їzdcja, de geroї lovyly tripy, jak raz pid čas svjatkuvannja Dnja nezaležnosti SŠA – 4 lypnja. Dystoršn, ščo tone u brudnomu basejni masnogo fitbeku je potribnym tlom, dlja pidkreslennja jaskravyh spalahiv solo ta kornelivśkogo vokalu, nemov zagravy fejerverkiv u ničomu nebi. Pislja Black Hole Sun – ce moja uljublena pisnja z Superunknown na zaraz. I na ćomu dlja mene 4 syn Soundgarden zakinčujeťsja, bo nastupni 2 treky spravljajuť kepśke vražennja. Jakyjś požmakanyj final vyjšov. Like Suicide prosto jakaś metušlyva maznja, de tekst bukvaľno buv napysanyj pislja togo, jak tjažko poranena ptaška vletila u vikno budynku Kornela i vin vbyv її, vdaryvšy ceglynoju, ščob poklasty kraj straždannjam bidolašnoї tvaryny. [pereljakanyj golub] Nepryjemna sytuacija varto skazaty, sam stykavsja, osoblyvo koly vony zalitajuť v trubu kamina. I vse odno, vid temy suїcydu, zvažajučy na te jak Kornel zakinčyv svoje žyttja, staje jakoś nijakovo.
Ščo ž zalyšajeťsja u suhomu zalyšku? 2 premiї Gremmi, 1 nominacija na zvannja najkraščogo rok-aľbomu 1995 roku. Vsesvitnja slava, bagatomiľjonni turne ta zagaľne vyznannja. A šče, ščo ne menš važlyvo, velyčeznyj vnesok jak u rozvytok rok-muzyky, tak i zvukozapysnoї industriї v cilomu. Vže čerez rik vyrazno buduť čutni notky pohmuroї psyhodeliї Superunknown na rozdutomu do vsih možlyvyh i nemožlyvyh mež Mellon Collie and the Infinite Sadness aľternatyvno-grandžovyh The Smashing Pumpkins. Ale ce buv pozytyvnyj vplyv Soundgarden, a je, napryklad, vsjaki Loudy-Reloudy Metallica, de vony malo togo, ščo namagalysja v aľternatyvnyj metal, tak šče j bezpardonno spyzdyly imidž sadivnykiv, pry čomu spyzdyly tupo ta nevmilo. Osoblyvo ce na golovnomu vprovadžuvači mod pomitno – Kirku Hemmetu, jakyj vydno nastiľky poljubyv Soundgarden, ščo sam vyrišyv staty Krisom Kornelom, tiľky takym galimińkym. V ćomu vyny samyh sadivnykiv nemaje, ale ščo porobyš.
Zmišavšy nezemne, bagatošarove zvučannja z pop-standartamy Soundgarden otrymaly veľmy zapašnyj napij, odyn raz vkusyvšy jakogo tobi zahočeťsja šče i šče, bo zabuty emociї jaki vin daruje praktyčno nemožlyvo.
Down on the Upside
Prohodyť šče 2 roky j Soundgarden vypuskajuť svij 5, ostannij aľbom v 90-ti. Oś tut vže dlja mene počynajuťsja usi negarazdy gurtu, jaki zgodom i zgubljať jogo. Na Down on the Upside vže vidčuvajeťsja pevna vtoma ta vyčerpnisť tvorčogo kreatyvu kolektyvu. 5 zapys Kris i kompanija vyrišyly prodjusovaty v samovolku, zvažyvšy ščo v nyh vže je dostatńo potribnogo dosvidu dlja togo, aby nikogo ne zalučaty do roboty nad novym aľbomom. Čerez ce, ja pidozrjuju, dysk i maje take syre zvučannja z nadmirno velykym treklistom. U zvukovij palitri stalo, šče biľše psyhodeliї ta popsy, a hard rok vtratyv buď-jaki svoї preferenciї ta pryvileї, ščo v ńogo šče zalyšalysja z Superunknown, adže lajtovišyj saund garantuje pryhyľnisť krytykiv ta reguljarnu rotaciju na radio ta MTV. Takym čynom Soundgarden i počaly zdavaty pozyciї pered novišymy trendamy populjarnoї muzyky, u vygljadi pop-panku i nju-metalu, zrobyvšy Down on the Upside ostannim spalahom našogo čornogo sonečka pered prysmerkom epohy grandžu, jaka i tak na dumku vsih skinčalasja razom z Kobejnom u 94. Menše z tym, ce vse pomitno lyše za mirkamy mynulyh robit kolektyvu, bo na Down on the Upside vse odno zalyšajeťsja kupa prekrasnyh nomeriv, prosto vony mežujuť z jakojuś bezidejnoju halturoju, ščo lyše zabyraje vaš čas, jak sluhača.
Počynajeťsja dysk zdavalosja b cilkom baďoro, z psyhodeličnoї Pretty Noose, jaka u svij čas prynesla Kornelu šče odnu zolotu statuetku Ğremmi. Odnak potim dysk kudyś provaljujeťsja, z takymy trekamy jak Dusty, de barabanni partiї zaїdajuť tak, ščo ty ne možeš zrozumity, ce v tebe progravač zagljučyv, čy ce tak i potribno. Hardkorna Ty Cobb povertaje nas u časy Ultramega OK, po prykolu, dodajučy do miksu šče j kantri na zdyčavilomu bandžo. Dali jde najkrašča častyna Down on the Upside, z takymy hitamy, zavčasno rozrahovanymy na šyroku audytoriju, jak Blow up the Outside World, de Kornel vdajeťsja do imituvannja intonacij Džona Lenona z Imagine v spokijni momenty, i vzagali trek zvučyť nemov by čergova pošana The Beatles. Kyńte v mene kamiń, jakščo ja ne pravyj, ale meni zdajeťsja same tak zvučav by jakyjś rejunion Bitliv u 90-ti, jakby Džona Lenona ne zastrelyly. Prote meni vse rivno biľše podobajeťsja liryčna Burden In My Hand, de, jak na mene, Kornel najprozoriše rozkryvaje korinnja svogo spivočogo stylju u cerkovnij muzyci. Duhovnyj spiv, jakomu vin včyvsja v počatkovij katolyćkij školi – te same, ščo zrobylo jogo maneru vykonannja unikaľnoju. Po suti, Kris – soul vykonaveć u sviti važkogo roku i metalu. Pryjemnyj pank-nomer Never Named, pereduje moїj uljublenij kompozyciї z aľbomu – Applebite. Cej rozmirenyj ledve ne instrumentaľnyj embient je najspokijnišym ta najabstraktnišym zrazkom tvorčosti sadivnyčogo kvartetu. Jakyjś prjamo taky post-rok, inakše ne skažeš, z cymy rozmytymy gitaramy ta rozvijanym po vitru vokalom. Nu i zakinčujeťsja cej oazys posered pusteľnoї odnomanitnosti jedynym viddaleno shožym na hard rok trekom – Never the Machine Forever, z galopujučym gitarnym maljunkom Kima Teїla. Dali tam šče bude sproba povtoryty spokijnu melodyku Applebite u Boot Camp, ale na ćomu vse. Rešta, ščo mistyťsja na dysku – ce smittja ta nepotrib, jakiś nerozvyneni ta nedovedeni do logičnogo kincja ideї, čy naviť їh začatky. Skoroty Down on the Upside ne te ščob v polovynu, a hoča b na tretynu, vyjšov by čudovyj pop-rok reliz, ale Soundgarden kerujučyś, napevno, dosvidom The Smashing Pumpkins vyrišyly zaphaty na dysk vse j odrazu, upovajučy na te, ščo ce daruje їm novyj pryplyv slavy. Jedyna pomitna perevaga Down on the Upside pered reštoju zapysiv Soundgarden – ce napročud vdala integracija akustyky u zvučannja gurtu. Ne bagato gurtiv pislja Led Zeppelin zmogly nastiľky bezšovno spolučyty akustyčni ta elektronni instrumenty. Odnak z popsjatynkoju vse ž taky tut perebir. Nu ne vidpuskajuť, ne vidpuskajuť lavry pryzera Ğremmi ta osjajanogo pop idola Kornela, ščo porobyš.
Nadali na Soundgarden čekav zanepad ta prypynennja isnuvannja. Zgaslo naše čorne sonce, zažurylysja poštari, ljudy-ložky ta raby z buľdozeramy. Meni zdajeťsja prosto vsim vže nabrydlo tjagnuty proekt na svoїj šyї, i zahotilosja polyšyty čvary ta glyboko vdyhnuty svižogo povitrja. Jakoś v 97 roci, naviť čerez ce buv zirvanyj koncert, bo Šepard nastiľky obrazyvsja na Kornela, ščo vykynuv bas gitaru prjamo na sceni, pislja čogo Kornelu dovelosja dogravaty koncert samomu. Vižži peretvorylysja na zaprjažku, a kvitučyj sad na iržavu klitku. Kožnyj z učasnykiv obrav svoju dorogu. Na Kornela čekalo uspišne, možlyvo ne v muzykaľnomu, ale komercijnomu plani, prodovžennja kar’jery v supergrupi Audioslave, stvorenij Tomom Morrelo z obezgolovlenyh Rage Against The Machine. Daly pro sebe znaty livaćki symptomy v harakteri Kornela, kotri sposterigalysja j raniše, na čomu vony z červonodupym Morrelo i zijšlysja. Potim buly soľnyky Krisa, do jakyh ja dosi tak i ne distavsja, ale čuv ščo ce dostatńo nepogana pop muzyka. Do ćogo ležala duša Kornela, j raniše. Jedyne ščo z takogo pam’jataju, ce jogo spivpracju z fabrykoju mrij nad golovnoju temoju «007: Kazyno Rojaľ», absoljutno prekrasnym perezapuskom i dlja mogo pokolinnja najkraščym fiľmom pro Bonda. Kim Teїl svojeju čergoju znyk z radariv. Z čogoś pomitnogo, možu prygadaty jogo zalučennja do zapysu spiľnoї plativky Altar stouner-droun favorytiv sučasnosti, na veś ruh jakyh gitarna tehnika Teїla odnoznačno mala veľmy pomitnyj vplyv, Sunn O))) ta japonśkyh Boris. Biľše nide ja jogo oś-tak odrazu i ne prygadaju.
Ale u 2010 lejbl Soundgarden A&M vypuskaje sbirku, najkraščyh hitiv gurtu za veś čas jogo isnuvannja, de treky buly roztašovani u poslidovnosti vypusku reliziv. Telephantasm vona nazyvalasja, i govorju ja pro neї, tomu ščo v kinci sbirky mistylasja dosi ne reliznuta pisnja Black Rain, instrumental do jakoї zapysaly šče v časy studijnyh sesij Badmotorfinger, ale oś vokal Kornel dozapysav vže v rik vyhodu samoї sbirky. Ce buv takyj sobi tonkyj natjak, ščo varto očikuvaty rejunionu ta vypusku novogo materialu. Podibnym čynom buv reliznutyj novospečenyj rejunion aľbom King Animal.
King Animal
Ale dozapysuvaty staryj material – ce ne odne j te ž same, ščo skladaty zovsim novyj. Ot tak zavždy z cymy rejunionamy, jakyh, jakščo česno, krašče b ne bulo. Vsi zapam’jataly їh po Superunkown, tomu očikuvaty, ščo vony buduť graty toj dysonujučyj kvazimetal, ščo j na zlami 80-90-h ne dovodyťsja. Inša sprava u tomu, ščo, jakščo skazaty, ščo King Animal vyjšov ne u 2012, a čerez dva roky pislja Down on the Upside, tobto u 1998, je virogidnisť togo, ščo velyka častka ljudej poviryla b v ce z peršogo prosluhovuvannja. De zupynylysja zvidty j prodovžyly. Vydaje nesvižisť relizu, lyše trišky vže pidsivšyj z rokamy vokal Kornela. Pry vśomu tomu, ščo na King Animal – je singly, ale nemaje hitiv. Aľbom jak hlibeć z verškovym maslom, zvidky ne nadkusy, buď-de odyn j toj samyj smak. Uveś aľbom ne polyšaje pytannja – naviščo, naviščo? Krašče b zapysaly sobi pisnju «Live to rise» dlja peršyh Mjasnikov, i prodovžuvaly zajmatysja svoїmy spravamy, naviščo likuvaty, te ščo j tak mertve. Dlja čogoś naviť novyj logotyp vygadaly. Djakuju, meni j zi starym u vygljadi kolovorota i ključa zapaljuvannja norm bulo. Na plativci je pevna podoba piseń, na kštalt zadoviľnyh Been Away Too Long čy Blood On The Valley Floor, ale rešta materialu ne maje ni gruvu, ni važkosti, ni inerciї, ni drajvu, ni energetyky vlastyvoї klasyčnym relizam Soundgarden. Naskiľky ja znaju bagato piseń je onovlenymy versijamy staryh idej, jak ta ž Taree, prote vypuščeni raniše vony ne buly, meni zdajeťsja, same čerez nedostatnju jakisť. Vražennja take, nače ty sluhaješ demo sesiju, jakogoś miscevogo gurtu, jakyj do ćogo v barah vystupav, z kaveramy. Aaa zavždiť! [klip By Crooked Steps] Duže prykro z plynom času dyvytysja na kolyšnih zirok sietlivśkogo grandžu, jaki podavaly sebe, jak novyh kumyriv molodi, i bačyty na їh misci taki ž batja rok, but rok gurty. I ce stosujeťsja ne lyše sadivnykiv, a j, napryklad, Pearl Jem. Proty čogo jšly, tudy j pryjšly.
Odnak najtragičnišoju, postavlenoju krapkoju u cij istoriї je – smerť Krisa Kornela. 18 travnja 2017 roku zirku znajšly mertvym u vannij kimnati svogo nomera gotelju z elastyčnym trenuvaľnym šnurom zatjagnutym dovkola šyї. Sudovo-medyčna ekspertyza okrugu Vejn vyznala pryčynoju smerti samogubstvo čerez povišennja, odnak u cij spravi dosi zalyšajuťsja bili pljamy. Ta ž vdova Kornela, stavyla pid sumniv, čy navmysno vin pokinčyv z soboju, i prypustyla, ščo preparat Ativan, kotryj pryjmav її čolovik, mig zmusyty jogo včynyty samogubstvo. Pohoron vidbuvsja 26 travnja u Los-Andželesi na memoriaľnomu cvyntari Gollivudu. Blyźkyj drug Kornela, Čester Bennington, zaspivav na pohoroni pisnju «Hallelujah» Leonarda Koena. Z časom Bennington takož skoїv samogubstvo čerez 2 misjaci pislja smerti Kornela – u deń jogo narodžennja. Spočyvajte u myri hlopci, spočyvajte u myri…
Aby ne zakinčuvaty na takij uľtramega sumnij noti, proponuju za tradycijeju ogljanuty spadok jakyj po sobi zalyšyly Soundgarden ta Kris Kornel zokrema. Vplyv innovacijnogo gitarnogo saundu Kima Teїla na podaľši pokolinnja stouner-sladžeriv, jak-to Kyuss, Boris ta Monster Magnet. Vprovadžennja novyh standartiv dlja zvukozapysnoї industriї ta zadannja novogo vektoru rozvytku aľternatyvnoї ta mejnstrimnoї muzyky na bagato rokiv vpered, pro ščo govorjať ziznannja u vplyvi Soundgarden na vlasnu tvorčisť, ne lyše todišnih lideriv svoїh žanriv ta styliv: The Smashing Pumpkins, Pantera ta Metallica, a j sučasnišyh metalkor ta matkor vykonavciv: Killswitch Engage, The Dillinger Escape Plan ta Between the Buried and Me. Spivočyj talant Kornela nadyhnuv cili legiony čolkariv na biľš emocionaľnu podaču vokalu, hoč vony nikoly, nagološu – nikoly, ne nablyzjaťsja hoča b na milidecybel do nepovtornogo oryginalu. Nu j zasadnyče značennja Soundgarden dlja svojeї muzyčnoї sceny ta formuvannja harakternogo sietlivśkogo saundu, popry buď-jaki zakydy pro Green River čy jakyhoś tam Mudhoney.
Ščo ž, na ćomu čas proščatysja. Stavte lajky, pidpysujtesja na kanal, ne zabuvajte pysaty komentari j nehaj vas tež, hoča b odyn maleńkyj razočok, osjaje vidblysk čornogo soncja.