Bogdan Marčenko
Videoese
Tekst
Neridko gortajučy katalog pevnogo gurtu, lovyš sebe na dumci, ščo krim odnijeї-jedynoї takoї vplyvovoї ta važlyvoї debjutnoї roboty gurt ničym pohvalytysja, v cilomu, j ne može. Same dlja ćogo ja stvoryv okremyj rozdil na kanali «Velyki aľbomy», dlja korotkyh recenzij na jakiś vyznačni relizy. A šče tomu, ščo meni prosto lińky pleskaty jazykom pro vsju dyskografiju formaciї, jaka vyklykaje v mene počuttja glybokoї bajdužosti. Ale ce take!
Pytannja! Vy pomityly takyj cikavyj moment, ščo gotyčnyj rok v lyci jogo najvyznačnišyh predstavnykiv, javljaje soboju majže vyključno brytanśkyj fenomen. Možlyvo, tut vyrišaľnymy je jakiś kuľturni kody. Hoča zdavalosja b, gotyka, jak arhitekturnyj styľ speršu vynykla u Nimeččyni ta Franciї. Prosto v Velykobrytaniї vona trišky tak zatrymalasja na dekiľka stoliť i dobre naklalasja na mentaľnisť žyteliv vično mrjakogo ta vologogo Aľbionu. Dijsno, majže nemožlyvo nazvaty žodnoї počasty pomitnoї gotyk-rok bandy z kraїny molodšogo kuzena Brytaniї – Spolučenyh štativ. Pry vśomu tomu, ščo kuľturna tradycija nijak ne zavažaje, a naviť vymagaje. Po, Birs, Folkner, «pivdenna gotyka» i vse take. A hoča… Zavždiť, zdajeťsja ja ščoś take prygaduju, pravda nijakym čynom ne pov’jazane z dekadentśkymy nastrojamy amerykanśkogo pivdnja. Jak ščodo amerykanśkogo molodšogo bratyka brytanśkoї gotyky – death rock-a? Ja šče zgaduvav pro ńogo u rozpovidi pro Acid Bath, v rolyku pro sladž. I ni, vin maje žodnogo stosunku do stylju v metali, z takoju ž smerteľnoju prystavkoju v nazvi.
Perevažno stavlennja do det roku v mene biľš niž proholodne, ale je odyn aľbom, kotryj pryjšovsja meni do smaku v cju osinnju poru žurby ta melanholiї. Čas zavaryty čajku, vsistysja bilja vikoncja zamyluvavšyś požovklym lystjačkom ta posluhaty aľbom kalifornijśkogo det rok gurtu z provokacijnoju nazvoju Christian Death «Only Theater of Pain».
Dobre, brešu-grišu. Amerykanśkyj det rok ne zovsim te, ščo z sebe predstavljaje brytanśkyj pervistok, v sensi pohmurosti. Ta j nazva, vygadana vičnym Rozom Viľjamsom, bula skoriš sarkastyčnoju groju sliv nad imenem vidomogo francuźkogo modeľjera Kristiana Diora.
Peršyj i ostannij, firmovyj, tak by movyty, aľbom det roku vyjšov u drimučomu 1982 i javljav soboju dyvne pojednannja holodnogo zaokeanśkogo post-panku, kalifornijśkogo rok-a-billi ta neabyjakogo artystyčnogo talantu lidera dohlyh hrystyjan Roza Viľjamsa. Temp muzyky trohy žvavišyj za klasyčnyj post-pank. Postijno varijujeťsja vid skrypučyh poviľnyh pasaživ do pryšvydšenyh gitarnyh probižok, u styli ranńogo pank-roku. Takyj pidhid odrazu ž sluhaču prezentuje vidkryvajučyj trek «Cavity – First Communion». Bas-gitara, jak i u rešty gotiv vyvedena na perednij plan, a elektro vykorystovujeťsja dlja vylučennja nestjamnyh šumovyh efektiv, poklykanyh zbentežyty sluhača i stvoryty irracionaľnu atmosferu žahu. V muzyci, vidčuvajeťsja nemala teatraľnisť, osoblyvo v vokali Roza ta aranžuvanni, v styli staryh gollivudśkyh gororiv 30-h. Ni v čyjemu inšomu golosi ne vidčuvajeťsja stiľky bolju ta togo samogo napiv-erotyčnogo vpyvannja svoїm vlasnym straždannjam. Golos Roza govoryť z toboju, na tij solodkij hvyli, kotroju spilkujuťsja kohanci, ščo znemagajuť vid peredčuttja plotoljubyvyh vtih. Ce počuttja garno vdalosja v zbočenomu treci «Dream For Mother», z usima cymy frejdivśkymy «Mother – Father» ta inšoju dorzovščynoju. Podekudy dodajuťsja elementy shidnoї arabiky, jak-to v «Stairs – Uncertain Journey», de Roz niby gipnotyzuje svoїm spivom kobru, a udarnyk vidbyvaje šamanśki rytmy na ekzotyčnij perkusiї. Ale je i čysto pankovi nomery, typu «Spiritual Cramp» de gitaryst Rik Egnju bere goru nad zovsim vže znahabnilym basystom. Nu i narešti, golovnyj hit plativky «Romeo’s Distress», z Joy Division-ivśkoju dynamikoju ta vytončenym gitarnym temporytmom, kotryj v jakiś sekundy pryspivu niby daje vdyhnuty tobi povni grudy svobody, a potim opuskaje na dno temnogo ozera, de tvij rozum šmatujuť čorni dumky ta peredčuttja. V novišyh vydannjah aľbomu, v kinci, bonusamy, dodaly treky z peršogo EP «Deathwish», ščo buv zapysanyj za rik do debjutnyka. Tam je nereliznuti pisni j demo tyh, ščo vže majuťsja na dysku. Može komuś i zajde inše, biľš syre zvučannja materialu. Roz nadyhavsja pry napysanni aľbomu, jak klasyčnym post-pankom, tak i progresujučym indastrial ruhom, v oblyčči takogo čuda v pir’jah, jak Throbbing Gristle. Ne obijšly jogo uvagu i teatralizovani šou šok-rokera Elisa Kupera.
V liryci plativky zaproponovani duševni muky Viľjamsa spovneni glybokoї vidrazy ta vorožosti do hrystyjanstva, usih konfesij. Naš straždennyj myteć viľno operuje ščo eshatologičnymy obrazamy katolycyzmu, ščo kategorijamy blaga protestantyzmu, jatrjačy їh. Ce ne prosto bogohuľstvo zarady epatažu ta vyklyk purytanśkij morali, a biľš osobystyj pidhid do religiї, z usima vidpovidnymy teologičnymy njuansamy. Dilo v tomu, ščo Roz Viľjams ris u suvoro dogmatyčnij pivdennoamerykanśkij baptystśkij sim’ї, zavity jakoї maly v kraj represyvnyj vplyv na jogo pryhovanu, nerealizovanu gomoseksuaľnisť, ščo vylylosja u vidverte frikactvo ta artystyzm hlopcja. Prote čystym gejem Roza nazvaty važko, bo vin buv odruženyj z Jevoju O, bek vokalistkoju Christian Death, i ščoś meni pidkazuje, ščo v nyh buly ne lyše platonični stosunky.
«Only Theater of Pain» spravljaje dijsno gnitjuče vražennja ta napovnenyj nepidrobnoju mistyčnoju atmosferoju, čomu vtoryť naviť obkladynka oformlena Rozom.
Aľbom pislja vyhodu mav popyt u todišnih rok-sluhačiv, ale krytyky vid ńogo pljuvalysja, viddajučy perevagu brytancjam. Poraduvala j reakcija religijnoї gromadśkosti. Odyn komentator-propovidnyk naviť zlamav kopiju dyska v prjamomu efiri TB. V pryncypi, čogo i dobyvalysja muzykanty. Odrazu ž pislja vyhodu peršačka v 82, gurt rozpadajetesja, čerez narkotyčni zabavky učasnykiv kolektyvu. Odnak Roz v tomu ž roci pryjednujeťsja do Pompeii 99, potovaryšuvavšy z їh liderom Valorom na odnij z večirok. Valor skorystavsja cym i perejmenuvav svoju kljaču na vidomu j šanovanu v gotyčnij tusovci grupu Christian Death. Perši paru aľbomiv Roz Viľjams, šče buv vokalistom, do poky Valor ne vyper našogo straždaľcja. V cilomu, ničogo putńogo vony j razom ne vydaly, tomu plakaty ne varto. Nehaj Viľjams potim i stav kuľtovoju osoboju, zmučenoju dušeju, v seredovyšči kvir-imbicyliv. Vin zapam’jatavsja usim svoїm nezvyčnym, dovedenym do povnoї androginnosti, imidžem, ščo vpadaje v oko, i šokujučymy art performansamy. Potim vin šče probuvavsja naviť u kino, zvisno ž art-hauznomu, znjavšy korotkometražnyj fiľm-tryler Pig, sjužet jakogo ne rozumije, mabuť, naviť sam avtor. Stylistyčno nagaduje «Eraser Head» Linča… eeeee… inšogo Linča.
Pislja ćogo vśogo v 1998 roci, Roz nakladaje na sebe ruky, ale naviť pry ćomu zalyšajeťsja ljudynoju-zagadkoju. Jak rozpovidav jogo spivmeškaneć po kvartyri: v toj večir vony dyvylysja fiľm pro Isydoru Dunkan, ale toj pišov spaty, na ščo Viľjams vidpoviv: «Ale ž ty ne budeš znaty čym vse zakinčyťsja?!». Na ščo kvartyrant vidpoviv, ščo Isydora bude zadušena vlasnym šarfom, ščo začepyťsja za spycju kolesa її ž avtomobilja. Pislja čogo opovidač cijeї duže pozytyvnoї istoriї na ranok 1 kvitnja znajšov Roza vysjačym u zašmorzi v їh kvartyri. Žart vdavsja na slavu, ničogo ne skažeš. Rozu bulo 34 roky, čyslo jake, jakščo sklasty z datoju smerti, dasť 1334. Dyvnyj nabir cyfr, jakyj tut i tam zustričavsja u tvorčosti ćogo neordynarnogo mytcja.
A ščo ž do magnum opusu vsijeї tvorčosti Roza i Hrystyjanśkoї Smerti, to golovnoju oznakoju vyznannja nehaj posluguje spysok tyh, kogo cja pryzabuta klasyka nadyhnula. Zgadani sladž metalisty Acid Bath i Eyehategod, didy Celtic Frost, osoblyvo na aľbomi Into The Pandemonium. Tembr golosu Toma Variora tam točno povtorjuje rozivśkyj na «Only Theater of Pain». I narešti toj, dumka pro jakogo pry peršomu ž pogljadi na prykyd Roza Viľjamsa sama naprošujeťsja – Merelin Menson, kotryj zdajeťsja usim hotiv pohodyty na svogo očevydnogo kumyra.