🎸 No Wave — zvuk porožńogo pokolinnja. Ščo ce take ta najkrašči No Wave gurty: Sonic Youth, Swans...

Videoesse

Prošu postavyty lajky, pidpysatysja na kanal i podilytysja video z tymy, hto cikavyťsja nestandartnoju muzykoju. 

Ja stiľky govoryv pro ńogo, ja stiľky zgaduvav pro ńogo, ščo ce bulo lyše pytannjam času koly ja zroblju vypusk pro ńogo. Pro No Wave. I narešti, cej čas nastav. Vidpravna točka dlja rozvytku stiľkoh andegraundnyh naprjamkiv rok i metal muzyky: indastrialu, nojz roku, sladž metalu, grajndkoru i naviť granžu.

Ščo ce take, cej vaš No Wave, spytajete vy? Pytannja rezonne, bo naviť v anglomovnomu segmenti YouTube-a malo čogo možna znajty na cju temu. Htoś vyznačaje No Wave, jak scenu, htoś jak žanr muzyky, a htoś vzagali zagaľno mystećkyj naprjamok. I vsi ci versiї majuť pravo na isnuvannja. Ale neodminno v rozmovi pro No Wave splyvaje zgadka pro stolycju svitu Nju-Jork, i ni, ne toj, ščo v Donećkij oblasti. Z odnogo boku, tak – nou vejv pohodyť z Novogo Amsterdama, z inšogo – ce video dovede vam, ščo ni, ne obov’jazkovo, i ohoplennja cej muzyčnyj naprjamok maje voistynu internacionaľne.

Start spreading the news

I’m leaving today

I want to be a part of it

New York, New York – jak spivav vsim vam vidomyj Frenk Sinatra. Hoča, jakby vin požyv u tomu Nju-Jorku pro jakyj jde mova, vin radše za vyv by, jak vovk na lunu, vid takoї zaduhy. Misto megapolis v ti roky, v kinci 70-h – ce nijaka ne Mekka zahidnoї cyvilizaciї ta naviť ne vtilennja Amerykanśkoї mriї. Hiba, ščo її dijsnyj zlovtišno lycemirnyj bik, vtračenyh nadij, ta marnyh starań. V rezuľtati ekonomičnoї kryzy, dlja jakoї, ja tak rozumiju, vzagali nema pryvodiv, ščob ne statysja, misto na Shidnomu uzberežži Štativ peretvorylosja na odyn velykyj žyvyj smitnyk, de ljudy kopošjaťsja, nače targany. Bagato ljudej zbankrutuvalo, a v misti počaly šyrytysja depresyvni, antysociaľni nastroї, ščo sponukaly do biľš vpevnenogo vyhodu na denne svitlo organizovanoї j ne duže zločynnosti, narkotorgivli, prostytuciї j htozna šče čogo. Garno cej period drugoї Velykoї Depresiї v post-v’jetnamśkij Ameryci vidobrazyv kuľtovyj fiľm Martina Skorseze «Taksyst» (1976), žyve polotno pekla na zemli ta rozpadu kapitalistyčnoї cyvilizaciї. Ljudy polyšaly svoje zvyčne misce prožyvannja, čerez nespryjnjatlyvu ekonomičnu sytuaciju ta kryminogenne seredovyšče, prosto ne vynosjačy ćogo počuttja poviľnoї entropiї landšaftu. V naslidok ćogo, na okolycjah mista počaly utvorjuvatysja cili rajony-pryvydy, tak zvani «smittjevi ostrovy», shoži na dekoraciї dlja jakogoś post-apokaliptyčnogo fiľmu. Pokynuti oseli, ruїny bagatopoverhovyh budiveľ, ulamky avtomobiliv ta pobutovoї tehniky, i tony, prosto plavuči okeany zalyškiv ljudśkoї žyttjedijaľnosti. Dejaki z takyh depresyvnyh rajoniv počaly nazyvaty «war zone» – zona bojovyh dij, čerez postijni sutyčky predstavnykiv miscevogo kryminalitetu z pravoohoroncjamy ta vyzrivannja v podibnyh leprozorijah marginaľnyh ideologičnyh gurtkiv na kštalt komunjak, anarhistiv ta satanistiv. Najgirši propagandystśki agitky Sovka pro žahy kapitalistyčnogo ustroju suspiľstva z «a u vas negrov vešajut» staly nepidrobnoju reaľnistju, tut v Nju-Jorku, na okolycjah golovnogo dosjagnennja Zahodu, Novogo Vavylonu ćogo tysjačolittja. Nju-Jork stav odnijeju velykoju kompostnoju jamoju, de vse zmišalosja: konflikty na rasovomu ğrunti, narkotyky, SNID, vidhody ta vsezžyrajuča bidnisť. Podibnoju hvoroboju škiry buly zaraženi dekiľka rajoniv mista sered jakyh vydiljalysja najbiľše Bronks i Nyžnij Ist sajd, kolyšnja kolyska amerykanśkyh immigrantiv. Same Nyžnij Ist Sajd stav prytulkom dlja bagaťoh neordynarnyh ta nestandartnyh tvorčyh osobystostej, neformaliv ta kontrkuľturščykiv, tyh hto ne zvyk sliduvaty suspiľnym normam i pravylam, tyh hto zavždy obyraje svij vlasnyj šljah, friky j vični autsajdery. Nyžnij Ist Sajd stav pervynnym oseredkom No Wave tusovky, v jakomu muzykanty, artysty j naviť dejaki molodi režysery selylysja po metodyci skvaterstva – zajnjattja pokynutogo prymiščennja, zameškannja tam bez zgody vlasnyka. Najvidomišym sered takyh molodyh buntivnykiv buv golovnyj režyser nezaležnogo amerykanśkogo kino Džym Džarmuš. Perši jogo roboty «Vidpustka bez kincja» (1980) ta «Biľš dyvno, niž v raju» (1984), ta rešta jogo fiľmiv z 80-h, peršogo periodu jogo tvorčosti, naležať do naprjamku nou vejvu v kino. Možna bulo b nazvaty j inšyh režyseriv, ale my tut movymo pro muzyku.

V takij nigilistyčnij, brudnij ta beznadijnij atmosferi postijnoї tryvogy ta paranoї zrostav nou vejv, postupovo perebyrajučyś z bljuvotnyh kvartyrnykiv do pank-rok klubiv ta malyh koncertnyh zaliv. Pokolinnja v jakogo ničogo nemaje vseredyni, ni kumyriv, ni avtorytetiv. Nou vejv javljav soboju muzyčnyj redukcionizm v čystomu vygljadi. Poky navkolyšnij svit degraduvav, muzyka, žyvopys, kinematograf provodyly svoї ontologični pošuky. Do čogo možna nyzvesty čy spotvoryty formu, i pry ćomu zalyšyty pervisnym zmist? De prohodyť tonka meža miž prosto šumom i muzykoju? Naviť hardkor-panky, koly čuly cej potvornyj avangard, kazaly, ščo ce povna majačna i nijaka ne muzyka. Ujaviť sobi, naviť dlja pankiv – ce bulo zanadto, nastiľky bulo prymityvizovano zvučannja. Jak kazav lider nou vejv gurtu molodšogo pokolinnja Sonic Youth ta kumyr aľternatyvy Torston Mur: «Sex Pistols i Ramones ne zrujnuvaly rok-n-rol, vony tak i graly akordy Čaka Berri». Kurs buv obranyj na povnu rujnaciju hramu rok-n-rolu ta vbyvstvo idoliv u vygljadi Džona Lenona, Pola Makkatni, Kita Ričardsa ta Mika Džagera. Vidijty vid bljuzovyh standartiv, jaki peresliduvaly naviť buntarśkyj pank rok. Pid vplyvom otočennja vse, vključno z muzykoju, stavalo jakymoś ne žyvym, polamanym, nedoroblenym, brakovanym.

No New York

Cej ruh tak i buv by nepomičenyj, jakby ne vydatnyj brytanśkyj prodjuser i muzykant Brajan Ino. V 1978 roci vin prybuv u Nju-Jork dlja zapysu drugoї plativky svogo ńju vejv kollektyvu Talking Heads. Vodnočas v Nju-Jorkśkomu «Artists’ Space» prohodyv andergraundnyj rok-festyvaľ, v jakomu brav učasť uveś svit molodyh No Wave gurtiv: DNA, The Contortions, Mars i Teenage Jesus and the Jerks. Zničev’ja Ino vidvidav festyvaľ i buv pryjemno vraženym. Ino vyrišyv, ščo cej ruh maje buty zadokumentovanyj, i zaproponuvav zapysaty kompiljacijnyj aľbom iz soboju u roli prodjusera. 4 gurty, po čotyry ljudy v kožnomu.

Tak i narodyvsja na svit No New York, golovnyj aľbom, ščo prezentuje nam nou vejv u svojemu soku ta v najkraščij formi na svij čas. Na vidminu vid inšyh plativok Ino, v robotu nad jakymy vin duže syľno vtručavsja z tehničnoї storony spravy, No New York buv zapysanyj v žyvu v studiї, bez separaciї miž instrumentamy, bez dodatkovyh efektiv, prosto jak dokument svogo času. Hoča v 1979 Ino vse ž taky na svoїj lekciї «Studija v jakosti kompozycijnogo instrumenta» skazav, ščo «Na ‘Helen Thormdale’ Mars z aľbomu No New York, ja čitko dodav eho na gitarnu partiju i vykorystav її, ščob vyklykaty kompresiju na vśomu treku, tomu vona zvučyť, nemov lopati gvyntokryla». Aľbom maje sarkastyčne zvučannja, vin niby znuščajeťsja, kepkuje z tebe svojeju nesamovytoju galaslyvistju. Duže bagato dysonansiv, haosu v miksi ta avangardystśkoї kakofoniї. No New York može zdatysja prosto vypadkovym naborom zvukiv. Vokal biľše nagaduje nečlenorozdiľni vykryky dytyny, ščo svojeju čergoju ridnjať jogo z dadaїśkymy deklaracijamy mytciv avangardystiv počatku 20 stolittja. Muzyčnyj krytyk Ričard Uolls vid žurnalu Creem vidznačav: «Jakščo vy dosyť bezstrašni, ščob hotity počuty ce, vam, jmovirno, dovedeťsja doklasty trohy zusyľ, ščob rozkusyty cej aľbom, tomu ščo vin ne pryjde do vas sam». Pry prosluhovuvanni radžu koncentruvatysja na kompozycijah DNA i Mars, bo їh biľš-menš adekvatnyh za jakistju zapysiv v uśomu bilomu sviti ne znajdeš, jak vitra v poli. A pro inši dva gurty my pogovorymo zaraz dokladniše.

Teenage Jesus and the Jerks

Teenage Jesus and the Jerks v peršu čergu vidomi svojeju skaženoju šeľmoju vokalistkoju Lidijeju Lanč. Vperše pro neї ja počuv na zapysi lekciї, jakogoś odeśkogo muzyčnogo krytyka vid kompaniї Technology Group, de vin її nazvav: «ťolkaj Nika Kejva». Nu do Kejva my šče dijdemo, a sama ž ljarva-isteryčka Lanč prybula v Nju-Jork tiľky vtikšy z ridnogo domu. «Ne taka, jak vsi» krutylasja v koli fanativ pank roku, navkolo ńju-jorkśkogo gurtu Dead Boys. Vona bula spravžńoju gruppi, točniše prosto brudnoju davalkoju, i naviť svoje prizvyśko Lanč otrymala prynosjačy učasnykam gurtu z jakymy spala havčyk. V 1976 v Nyžńomu Ist Sajdi vona zasnuvala gurt, pislja znajomstva iz saksofonistom The Contortions Džejmsom Čejnsom ta pereїzdu na jogo 2 kimnatnu halupku, de vona počala eksperymentuvaty z pojednannjam svojeї abrazyvnoї ta ekspresyvnoї poeziї z groju na akustyčnij gitari. Zgodom v klubi CBGB vona znajšla sobi gitarysta, kotrogo zrobyla barabanščykom, a potim basystom, pered cym avžež lyšyvšy jogo cnoty. [svyst ha] Jak to kažuť, defloracija basysta Teenage Jesus and the Jerks v prjamomu efiri, bez sms i registracija 18+. Lanč uzagali peresliduvala durna slava otorvy ta mačalky, jaka strybaje u ližko z abykym. Inši instrumentalisty pidtjagnulysja zgodom. Na peršyh parah v gurti takož buv Čejns, ale vin pišov do svogo kolektyvu, vvažajučy jogo perspektyvnišym. I zrozumilo čomu, bo ž Teenage Jesus najbiľš žorstka banda z peršogo pokolinnja nou vejvu. Rubleni atonaľni gitarni ryfy, bezupynnyj rytmičnyj drib na udarnyh ta boževiľni vopli Lanč. Naša diva zovsim ne vmije spivaty j naviť ne namagajeťsja potrapljaty v noty, zalyvajučyś cymy isterykamy na sceni. Її deklamacijnij, stognučij formi vystupiv – ce j ne potribno. Vona perejnjala takyj zuhvalyj styľ vokaľnogo performansu v Patti Smit, jaka točno tak samo epatuvala sluhača vidsutnistju čitkoї melodiї u spivi. V toj čas ce nabyralo populjarnisť, zgadaty, hoča b Džonni Rottona z Public Image Ltd. čy Sjuzi Sju z Siouxsie and the Banshees po tu storonu Atlantyčnogo okeanu. Sama Lanč kazala v interv’ju: «Ideja bula v tomu, ščob – jak vyslovylysja pizniše Sonic Youth – “vbyty svoїh kumyriv”. Vse, ščo todi vplyvalo na mene — Patti Smit, The Stooges, lu-ridivśkyj Berlin, — zdavalosja nadto tradycijnym. Svogo času vse ce bulo čudovo, ale nastav moment dlja čogoś radykaľnišogo». Narodylasja b Lanč ne u 20 stolitti, a na 100 ročkiv tak raniše, vtrapyla b u psyhlikarnju z diagnozom «žinoča isterija». Zapysiv v ćogo bisnuvatogo gurtka psyhopativ duže malo, ce majže vyključno žyva grupa. Krim vže zgadanogo No New York možu poradyty kompiljaciju Everything (1995) ta zbirku Live 1977-1979 (2015). Ostannja čudovo rozkryvaje istynu mić formaciї ta її gučnyj šyzoїdnyj potencial.

A, tak, šče, ledve ne zabuvsja! Vyznačennja No Wave tež vygadala Lanč, hoča vygadala nadto gučno skazano. Jakoś pislja koncertu її spytaly: «Vy grajete New Wave?», na ščo vona žartoma vidpovila: «Radše No Wave!». Oś vid takoї bezposerednosti j z’javylosja vyznačennja cilogo ruhu. Ale vono pryžylosja, zavdjaky svoїj vlučnosti. Nou vejv – zaperečennja samogo ponjattja stylju, zaperečennja buď-jakyh storonnih vplyviv.

James Chance and The Contortions

Povernemosja nazad do Čejnsa. Cej hlopeć najlegšyj ta najveselišyj z usijeї tusovky. Jak vže vyšče zgadano, Džejms Čejns – saksofonist. Tomu treba rozumity, ščo jogo muzyka – svojeridnyj miks panku, fanku ta fri džazu a-lja Ornett Koulmen, jakščo ce im’ja vzagali pro ščoś kaže. Same vin zadavav ton usij plativci No New York svoїmy saksofonnymy ličyločkamy ta holeryčnoju groju na instrumenti. Pislja koloboraciї z usima inšymy predstavnykamy sceny v 78, vin prodovžyv graty v The Contortions, tiľky postavyvšy sebe popered nazvy, bo im’ja muzykanta vže stalo biľše važyty na sluhu ńju jorkśkoї bogemy, niž sam gurt. Čejns, šče toj ekscentryk ta styljaga. V ńogo na kožnyj vypadok žyttja prygotovanyj smoking vidpovidnogo koľoru z metelykom, v jakomu vin častiše za vse vystupaje. Ne najpraktyčnišyj vybir vbrannja, vrahovujučy čym častiše za vse zakinčuvalysja vystupy gurtu. Biľše svoїh smokingiv Čejns, pevna rič poljubljaje vlaštovuvaty mahači zi sluhačamy, sam їh že j provokujučy na agresiju. Spočatku ce bula lyše sproba zalučyty pasyvnu ńju-jorkśku publiku pocinovuvačiv džazu, ščo straždaje vid nevymovnogo snobizmu, ale, jak povidomljajeťsja, cja praktyka deščo zmenšylasja pislja togo, jak audytorija počala očikuvaty fizyčnyh zitkneń i sama їh vlaštovuvaty. Miž inšym, Čejns buv u romantyčnyh stosunkah z Lanč, jakščo v ćomu možna znajty hoč jakoїś romantyky. Ale pislja peršyh že zapysiv Teenage Jesus and the Jerks, zmyvsja z kolektyvu. Mabuť, ne vytrymav defloraciї basysta i htyvogo harakteru damy v čornomu. Ni plakav, ni kryvyvsja, lyše žalibno dyvyvsja.

Z plativok, Čejns nam podaruvav nepoganyj avangard džaz aľbom z dražlyvoju nazvoju «Buy» 1979 roku, de gurt graje v biľš zvyčnij dlja nou vejva improvizacijnij maneri lamanyh melodij ta dyvnyh synkopovanyh gitarnyh akordiv. Odnak v tomu ž roci z’javyvsja, inšyj proekt, vže pid inšym psevdonimom, vse togo ž muzykanta – James White & The Blacks z aľbomom «Off White». Po suti vse tež same, tiľky Džejms trohy namagavsja zminyty zvučannja v bik dysko.

Glenn Branca

Jakščo The Contortions shyľni do džazu u svoїj interpretaciї No Wave-u, to tvorčisť takoї persony, jak Glenn Branca tjažije do akademičnogo avangardyzmu ta minimalizmu. Cej vplyvovyj amerykanśkyj kompozytor i gitaryst počynav svij šljah z gurtu Theoretical Girls, ale z časom evoljucionuvav do soľnoї tvorčosti. Zadumom vśogo jogo mystectva je ideja stvorennja «garmoničnyh serij», jaki, jak vvažaje sam avtor, je bazovoju strukturoju ne tiľky muzyky, a j uśogo ljudśkogo buttja. Na počatku 80-h Branka zajnjavsja napysannjam tvoriv dlja gitarnyh ansambliv, jakymy j buly dvi jogo najvidomiši roboty v mežah nou-vejvu «Lesson No. 1» (1980) ta «The Ascension» (1981), kotri naspravdi čymoś nagadujuť klasyčnu muzyku. Muzyka Branky – ce symfoniї dlja orkestriv elektrogitar ta udarnyh, v kotryh pojednalysja industriaľna kakofonija, kvazi-mistycyzm ta vyšča matematyka. Na svoїh aľbomah kompozytor hotiv doslidyty rezonans, jakyj vynykaje, koly gitarni struny, nalaštovani na odnu notu, grajuť na velykij gučnosti, tym samym utvorjujučy stinu zvuku bez žodnoї šparynky. Zvuk podvojujeťsja ta vynykaje nejmovirna ščiľnisť, ščo zdobuvajeťsja bagatostupenevoju repetatyvnistju gry na instrumenti. Progresija ž v okremo vzjatomu treci dosjagajeťsja za rahunok zminy tempu gry tŕoh gitar, jaki grajuť u riznyh oktavah, basom i barabanamy. Struktura usih kompozycij Branky pobudovana navkolo povtorjuvanyh garmonik. Tut važlyva intensyvnisť, natysk gitar ta finaľne kreščendo, do jakogo vede usja rešta kompozyciї. Važko zrozumity j duže po zadroćkyy, ale hto kazav, ščo cja muzyka dlja vsih? Opys kanalu čytaly, ga? I z kožnym nastupnym opusom gitarystiv v orkestri stavalo vse biľše i biľše. Todi Branka vže bereťsja za palyčku i vystupaje v roli dyrygenta, vidbyvajučy rytm ta potik muzyčnoї esenciї v ruhah svogo tila. Vid ćogo gitarni sesiї nagadujuť religijni rytualy, a u hvyljah muzyky vidčuvajeťsja kantivśke transcendentaľne. Branka pid čas ćogo perebuvaje u jakomuś dyvnomu potojbičnomu stani, niby torkajučyś tkanyny vsesvitu. Ščo cikavo, sered tyh hto spivpracjuvav z kompozytorom v roli gitarystiv buly j učasnyky Sonic Youth ta Swans. Gitaryst Li Ranaldo osobysto vzjav učasť u zapysi aľbomu «The Ascension», tomu ne dyvno vid kogo podibnyj sposib povodžennja z gitaramy uspadkuvala jogo grupa. Jakščo bude zamalo ćogo, možu poradyty jogo zapys 2010 «The Ascension: The Sequel», z najcikavišogo. A dlja najstijkišyh melomaniv možu zaproponuvaty hiba ščo jogo kompozytorśkyj dorobok u vygljadi symfonij, z jakyh vyokremlju Symfoniju nomer 6.

Ta j na ćomu i zakinčyvsja zvyčnyj No Wave ruh v Nju-Jorku, jakym vsi zvykly jogo ujavljaty. Jak raz v 1981 roci. Počatok kadenciї Ronaľda Rejgana v tomu ž 81 viščuvav optymistyčni perspektyvy dlja mista. Zavdjaky ekonomičnym reformam neoliberaliv smittjevi ostrovy postupovo rozsmoktalysja i buly zabudovani. Bagato v čomu naviť peredvyborča kompanija Rejgana buduvalasja na tomu, ščo vin narešti vidvidaje cju judoľ ljudśku. Odnak čerez ce j znyklo te osoblyve seredovyšče v jakomu isnuvaly mytci. Ščob ne robyly polityky, tvorčij inteligenciї vse ne tak. Pravda kumedno, te ščo vbylo No Wave, a same liberalizacija ekonomiky, porodylo v Velykobrytaniї grajndkor, jak nastupnyka. Hoča vže odrazu pislja zapysu No New York, nastupnogo roku Lidija Lanč vzjalasja za soľnu kar’jeroju, pro ščo ja spodivajusja my pogovorymo okremo, bo je pro ščo, a Čejns z Brankoju zajnjalysja inšymy proektamy ta koncepcijamy. Zdavalosja b, na ćomu vse i zakinčylosja. Ale ne v uśomu sviti. Podekudy v inšyh kraїnah tež z’javljalysja okremi No Wave komandy.

This Heat

Napryklad, brytanśkyj kolektyv vse togo ž periodu This Heat. Biľšisť krytykiv vyznačaje proekt, jak eksperymentaľnyj rok, post-pank čy ščoś take. Pryčyna tomu – učasť muzykantiv This Heat, do utvorennja gurtu, v progresiv rok kolektyvah Kenterberijśkoї školy, ščo dopomoglo їm v opanuvanni muzyčnyh instrumentiv. Hoča na moju dumku grupa je same nou vejv formacijeju, na ščo meni vkazuje velykyj upor na perkusiju ta udarni, jurodyvyj vokal ta dyvakuvata drimotna atmosfera їh robit, z pomiž jakyh vydiljajeťsja dysk Deceit 1981 roku. Džazova, hromatyčna gitarna gra, shoža na te, jak pavuk ščypaje spletenu pavutynu, aby promacaty zdobyč, kotra zaplutalasja v bilyh tenetah. Usi učasnyky trio spivajuť, pry ćomu v riznyh melodijah, kotri koly peretynajuť, a koly rozhodjaťsja vpoperek odna odnij. Na relizi vidčuvajeťsja nestabiľnyj stan svidomosti, ščo mežuje z psyhopatijeju, v kotryj zanurjujuť sluhača muzykanty groju na svoїh instrumentah.

Tematyka ž aľbomu peredaje isteriju z pryvodu Holodnoї vijny, nastroї ščo dominuvaly todi v brytanśkomu suspiľstvi. Vid mrijlyvyh, kazkovyh prygod fentezijnyh geroїv z prog rok ballad my povertajemosja do žahiv reaľnogo svitu z jogo počuttjam nemynučogo kincja, Strašnogo sud nad ljudstvom, jakščo bažajete. Na aľbomi proslidkovujuťsja motyvy strahu pered atomnym apokalipsysom, treťoї svitovoї vijny, nevidvorotnogo zitknennja svitovyh nadderžav u ćomu polityčnomu protystojanni, kolonializmu ta inšyh žahiv sučasnosti, kotri j na zaraz na žaľ aktuaľni. V pisni S.P.Q.R. ospivujuťsja blaga jakymy nas obdaruvav «Rymśkyj svit», takym čynom pryrivnjujučy, cilkom u maneri nou vejvu, degradaciju, gnyttja cyvilizaciї 20 stolittja z padinnjam drevńogo Rymu. Jak vam taki Špenglerivśki dumy? Abo A New Kind Of Water, de opysujeťsja toj kolaps v jakyj zanuryťsja svit, pislja vyčerpannja pryrodnyh resursiv Zemli. Kompozycija ž Independence – bukvaľno deklaracija nezaležnosti kolyšńoї koloniї vid metropoliї.

Deceit mistyť bagato vidtinkiv odnogo j togo ž temnogo koľoru. Idejnij skladovij aľbomu vidpovidaje j obkladynka, zroblena u metodyci kopijuvaľnogo kolažu hudožnykom Loury-Rejem Čemberlenom ta učasnykamy gurtu. Fotomontaž zobražeń atomnogo gryba, kartamy jadernogo arsenalu i fotografijamy Ronaľda Rejgana, Leonida Brežnjeva ta Mykyty Hruščova. Fotografija obkladynky aľbomu bula stvorena za dopomogoju vyrizanyh zobražeń iz brošury «Zahysty sebe i vyžyvy», jaki potim buly zibrani u formu masky, sfotografovani ta sproektovani na oblyččja basysta-klavišnyka gurtu. Otakyj unikaľnyj proekt, kotryj stav kuľtovym lyše z časom.

The Birthday Party

Tak my j dijšly do strašylok tovaryša Kejva. Avstralijśkyj kolektyv The Birthday Party tež možna zarahuvaty do nou vejva, nehaj vin i najbiľš muzykaľnyj, jakščo možna vykorystaty takyj termin. Ce bula perša velyka grupa Nika Kejva pered stvorennjam Bad Seeds, ta uvičnennja v panteoni aľternatyvnoї muzyky. Gurt za svoju ridnu zemlju vvažaje pekučyj kontynent na zadvirkah svitovyh kart – Avstraliju. Spočatku ce buv škiľnyj gurt de za šturvalom stojaly spivak Nik i gitaryst Mik… Harvi, kotri graly kavery na Bouvi, Elisa Kupera ta Roxy Music. Prote, vyhid peršyh pank-rok reliziv pidštovhnuv hlopciv do napysannja vlasnogo materialu ta vystupu z nym. I vony z cym, žodnogo razu ne progadaly. Kejv, kotryj z malyh lit poljubljav pysaty viši, vyjavyvsja odnym z najsyľnišyh ta nejmovirno zdibnyh lirycystiv vzagali v usij rok muzyci. Kompanija mišala u svojemu zvučanni bljuz, rokabilli, pank, fri džaz poza žodnymy ramkamy kategoryzaciї. Tomu i postaje velyke pytannja kudy zarahovuvaty The Birthday Party, pered kotrym biľšisť z krytykiv zdajuťsja ta opuskajuť ruky. Naviť dlja panku – ce zanadto agresyvnyj avangard, dlja nojz roku, jakoś zarano, a gotyka j v polovynu ne taka garjača za ekspresijeju. Tomu vidpovidno do času, ja zarahovuju Deń Narodžennja v tranzytnyj naprjamok nou vejvu, z kotrogo kožnyj z vyšče navedenyh styliv vzjav, ščoś svoje. Nazvu ž gurtu vygadav Kejv ğruntujučyś na nepravyľnyh abo navmysno nepravyľnyh spogadah pro jakuś apokryfičnu scenu z dnem narodžennja v romani «Zločyn ta kara» Fodora Dostojevśkogo. Z pomiž svoїh odnolitkiv gurt Harvi ta Kejva vydavavsja nevpynnoju energetykoju ta dysonansnym zvučannjam. Fidbek gitar ta minimalistyčni udarni. V muzyci ansamblju bez sumnivu prysutni notky kabare ta cyrkovoї muzyky, ščo pidtrymujuť brudnyj ta amoraľnyj nastrij cijeї kunstkamery. Dejakyj, takyj sobi nezdorovyj karnaval zbočeń. V liryci perevažaje odvična dlja Kejva tematyka bogohuľstva ta merciv. Strašni vbyvstva, fataľni žinky ta postijni posylannja na gospoda našogo Hrysta. Ale ne spišiť zapysuvaty The Birthday Party do nudnyh hrystyjanśkyh gurtiv dlja cnotlyvyh hlopčykiv ta divčatok u futboločkah z napysom «Jesus Christ is my hero». Kejv šče toj dekadent i slyźkyj typčyk. Ce najkraščym čynom vidbylosja i v jogo styli vystupiv ta povedinci na sceni, vzjavšy vse najgirše vid Iguany Popa. Je naviť cila pisnja Nick The Stripper z poviľnym, htyvym ta brydkym, protjažnym zvučannjam. Kejv ne stiľky spivaje skiľky vyvergaje, zrygaje vokal z seredyny svogo nutra. Jakaś temna magija nathnenna pohmuroju poezijeju Edgara Alana Po i fiľmamy «majstra saspensu» Aľfreda Gičkoka, kotri vže todi staly pryžyttjevoju klasykoju.

Usja istorija gurtu The Birthday Party – ce čereda pyjatyk, pohmillja, koncertiv z boduna, vodinnja v netverezomu stani, vkačuvannja čergovoї in’jekciї jakoїś otruty u venu, garmyder večirok ta inšyh projaviv viľnogo žyttja. Ne čekajučy nagody gurt perebravsja u London, de i zapysuvav usi svoї najvyznačniši relizy. Najkraščim aľbomom u kar’jeri odnogolosno vyznanyj Junkyard 1982 roku, z cokajučymy ta ljazgajučymy, jak metalevi detali instrumentamy. Jak v takomu konteksti ne zgadaty bezumni žahalky «Dead Joe» ta «Halmet (Pow,Pow,Pow)», revuču šumovu granatu, a ne pisnju, «Big-Jesus-Trash-Can» ta gotyčnyj bugi-vugi trek «Release the Bats», nu j reštu bljuzovogo stafu. Hoča tak v koľorah možna rozpysaty majže kožnyj, naviť najmenšyj, reliz kompašky vid debjutnogo Prayers on Fire (1981) do proščaľnoї kompiljaciї, na jakij naviť z’javljajeťsja vperše Bliksa Bargeľd, «Mutiny/The Bad Seed», nazva niby vže natjakaje. V mene ž najuljubleniši pisni z uśogo ćogo tvorčogo bardaka – ce «King Ink» z m’jasystoju, ob’jemnoju groju їh fakturnogo basysta-kovboja Trejsi Pouva ta temna j zlovisna «Deep in The Woods», ščo opovidaje pro vbyvstvo kohanoї. Potim gurt zrobyv drang nah osten i osiv u anklavi Zahidnogo Berlinu, de i pereformatuvavsja v Nick Cave and The Bad Seeds. Česno skažu, The Birthday party meni nabagato biľše podobajeťsja niž soľna tvorčisť Nika, ale ce ne zavažaje zrobyty ogljad i na neї.

Ne zvažajučy na ce, na polipšennja rivnja žyttja v Nju-Jorku, zminy ne pospišaly stavaty naočnymy. Tomu šče zalyšavsja toj slid vid plačevnogo stanovyšča mista v kinci 70-h. Ce pryvabljuvalo molodyh studentiv mystećkyh vuziv ta volocjug, jaki j staly kistjakom molodogo pokolinnja, novoї generaciї ńju-jorkśkogo No Wave-u.

Sonic Youth

Najvidomišym gurtom z pizńogo nou vejvu i naprjamku v cilomu je kumyry molodi 90-h ta legendy aľternatyvnogo roku – Sonic Youth. Biľšisť znaje їh po piznišyh aľbomah, na kštalt «Daydream Nation», «Goo» ta «Dirty». Odnak, do togo, jak staty bažanymy gostjamy na studentśkyh radiostancijah, vony projšly šče dva periody svojeї tvorčosti. No Wave-vovyj ta Nojz rokovyj. Movu my vedemo, zvisno ž, pro perši relizy grupy Kim Gordon, Terstana Mura ta Li Ronaľdo.

Peršyj reliz cyh predstavnykiv zolotoї molodi Nju-Jorka vyjšov u 1982 i tak i nazyvavsja Sonic Youth. Bagatśko krytykiv vvažaje jogo nevdalym, ta j EPiška projšla ne pomičenoju, ale, jak na mene, v cyh 5 trekah vže pomitna eksperementaľno-nojzova sutnisť kvartetu. Bez sumnivu hlopci ta divčyna poky šče bavljaťsja z perkusijeju, ale v gitarnij tehnici vže prostupaje, ščoś take tajemnyče ta zagadkove, ščo povnoju miroju rozkryjeťsja na їh povnoformatnomu debjutnyku «Confusion Is Sex» 83. Do reči, zdogadajtesja jakym čynom gitaryst Li Ronaľdo potrapyv u gurt? Pravyľno, Soniky vystupaly na festyvali Noise Fest, de i poznajomylysja z gitarnym orkestrom Glena Branky. Pislja prosluhovuvannja, najljutišogo gitarnogo bendu, kotryj koly-nebuď čuv u svojemu žytti Torston Mur, Soniky zaprosyly Ronaľdo u svij gurt. Zapysuvalysja vony na baťkivśkomu dlja drugoї hvyli nou vejvu lejbli Neutral Records.

Debjutnyj aľbom z samogo počatku vvodyť tebe v napivmljavyj, napivnastoroženyj stan svoїm dzvinkym zvučannjam gitar. Stvorjujeťsja nepryjemna, motorošna atmosfera pidozrilosti ta zbenteženosti. V jakosti obkladynky buv vykorystanyj eskiz portreta Torstona Mura namaľovanyj Kim Gordon, jakyj niby pokazuje tu samu redukcionistśku pryrodu cijeї muzyky. Zalyšylysja lyše kontury, ničogo zajvogo, nijakyh detalej. Jakaś zvukova plutanyna ta povna anarhija, ščo zatjaguje tebe u prirvu. Naviť nazva nagaduje pro dyvne vidčuttja v čolovikiv pislja statevogo aktu, opysane Arturom Šopengauerom u «Metafizyci statevogo kohannja», koly perežyvaješ svoju samotnisť ta porožnisť. Načebto svit ne spravžnij, jakyjś iljuzornyj. Perši dvi pisni «(She’s In A) Bad Mood» ta «Protect Me You» prysypljajuť tebe, uvodjačy v nevrotyčnyj trans. Zdajeťsja, ščo ščoś povynno statysja, ščoś nevidvorotnje ta katastrofične. «Freezer Burn» – je ramkovym kaverom na vidomyj garažnyj pank rok standart «I Wanna Be Your Dog», vykonannja jakogo v žyvu vy mogly sposterigaty u mynulomu mojemu rolyku. V «Inhuman» Li Ronaľdo graje na ekzotyčnomu ščypkovomu instrumenti cytra, a vokal Mura propuščenyj čerez gučnomoveć. Tekst do psyhodeličnoї kompozyciї «The World Looks Red» napysav lider gurtu Swans Majkl Džyra, z kotrym Soniky vstygly dobre potovaryšuvaty. U «Confusion Is Next» vidčuvajeťsja odnočasno i rozčaruvannja i mesianśkyj zapal. Tekst napysanyj Murom, shožyj na programnyj dokument kontrkuľturnoї revoljuciї, ščo pidijmajeťsja z glybyn andergraundu ta nabyraje sylu – vybuhajučy v kinci haosom. Nagadaju, ščo Torston včyvsja na fakuľteti literatury, tomu vony z jogo divčynoju Gordon skladajuť dva poljusy Sonic Youth. Častiše za vse najbiľš bojovi kompozyciї pysala Kim, v toj čas, jak abstraktna poezija bula viddana na vidkup Torstonu. Nu i narešti, toj samyj bojovyj trek «Making The Nature Scene», ščo opysuje z nadpryrodnim rivnem radykalizmu v intonacijah Kim rozkladannja ta zanepad suspiľstva navkolo. Na ńomu vy možete, jak i na «Freezer Burn», počuty gru nastupnogo udarnyka gurtu Boba Borta. Vse ce duže klasno, ale ne jde v nijaki porivnjannja z nastupnym aľbomom.

«Bad Moon Rising» mij uljublenyj aľbom Sonikiv, nazvanyj na česť pisni Creedence Clearwater Revival. Jogo rozrobka počalasja z togo, ščo pislja čergovogo vystupu u vičnomu rok klubi CBGB muzykanty preparuvaly svoї instrumenty tak, za metodykoju Branky, aby ne maty možlyvosti biľše graty staryj repertuar. Tak vony vzjalysja za napysannja ta zapys novogo materialu, jakym i stav їh ostannij No Wave aľbom, vže z pomitnym tjažinnjam do nojzu, «Bad Moon Rising». Cej opus majže konceptuaľna robota, bo javljaje soboju impresionistyčnyj portret amerykanśkogo suspiľstva togo periodu v mrjakyh tonah anomiї velykogo mista. Termin buv uvedenyj v naukovyj obig francuźkym sociologom Djurkgejmom, na poznačennja stanu pry jakomu suspiľstvo dezorganizovano, vtračaje buď-jaki orijentyry ta porynaje u nestabiľnisť ta nevyznačenisť. Poznačajeťsja demoralizacijeju ta rozhodžennjam miž progološuvanymy suspiľstvom ciljamy ta dostupnistju dlja masy ljudej zakonnyh zasobiv їh dosjagnennja. Vtrata viry v amerykanśku mriju, oś ščo take «Bad Moon Rising». Vin počynajeťsja dovoli žvavo z intro ta «Brave Men Run (In My Family)», ale ne obmanjujtesja, ce vse toj že mertvyj pejzaž ruїn zahidnoї cyvilizaciї, na jakyh zrostalo porožnje pokolinnja nou vejvu. Fiška aľbomu v tomu, ščo kožna kompozycija zakinčujeťsja tam de počynajeťsja nastupna, vidgomonom instrumentiv, ce niby bezupynnyj lancjug piseń, čy naviť šumovyj landšaft, suciľne polotno, tak by movyty. Podaľši nomery «Society is a Hole», «I Love Her All the Time», «I’m Insane» majže usi vysjať na odnij-dvoh notah, durmanjačy golovu, do tyh pir poky z nogy ne vryvajeťsja golovnyj hit aľbomu «Death Valley ’69». [Klip na pisnju] Stvorenyj za učasti nou vejv divy Lidiї Lanč, jakyj vona i napysala, i zaspivala. Nerivnyj temp, to nabyraje to vtračaje naprugu. Čerguvannja monotonnosti ta agresiї. Lyhyj miks serf roku z saundtrekamy fiľmiv žahiv. Tekst vidsylaje do včennja «Sim’ї» Čarľza Mensona. Po zgadkah, v tij samij «Dolyni smerti» vony hotily perečekaty Kineć svitu. Nu i v kinci, pered finaľnym nojzom «Hallowe’en». Na počatku spokijnyj ta rozslabljujučyj trek, ale z časom, vin nabyraje sylu pid dijeju poetyčnogo potoku dumok Kim Gordon.

Počynajučy z ćogo opusa Sonic Youth možna vvažaty post-modernistśkym art-proektom, pry vrahuvanni vsih tyh tem, jaki uvibrala cja plativka. Vony stvorjujuť takyj sobi tematyčnyj kolaž z metafory «suspiľstva – vygribnoї jamy» v «Society is a Hole», nav’jazlyvyh dumok pro ťmjanyj obraz kohanoї v «I Love Her All the Time», posylań na peršu zustrič piligrymiv z korinnymy amerykancjamy u «Ghost Bitch», psyhični rozlady v «I`m Insane», kryvavu epopeї z Mensonom v «Death Valley ’69», satanynśku paniku ta nasmišky nad metalistamy v nojzo-industriľnij «Satan Is Boring» ta vyjavu revoljucijnogo feminizmu Kim Gordon u «Flower». Ce vže potim Soniky staly komercializuvatysja ta nudnišaty, z usijeju cijeju koledž fan bazoju ta glamurnymy video klipamy. A poky, na «Bad Moon Rising», vony buly šče spravžnimy mytcjamy, žyvopyscjamy, jaki maljuvaly svoї pejzažni ne penzljamy, a gitarnym zvukom. Nesamovyto krutyj aľbom, ščo triumfaľno stavyť krapku v istoriї nou vejvu v 1985 roci.

Swans

Možlyvo Sonic Youth i zaveršyly nou vejv, ale ne їm vdalosja zapysaty aľbom, jakyj by prezentuvav ta odnoosibno predstavljav naprjamok zagalom. Cym aľbomom stala bagatorazovo zgadana mrija audio-mazohista «Filth» Swans 1983 roku vyhodu. O povelytelju naš satana, ce ne aľbom, a spravžnisińkyj Park Jurśkogo Periodu. «Filth» odyn z najbrutaľnišyh aľbomiv, kotri ja koly-nebuď čuv. Naviť preslovuti metalisty tyh časiv, jakyjś tam New Wave of British Heavy Metal vygljadajuť žaljugidnymy šmarkačamy na foni ćogo bezkompromisnogo relizu. V aľbomi vidčuvajeťsja vsja ta zlisť ta nenavysť jogo avtora Majkla Džyra, na dovkolyšnij svit, ščo nakopyčylasja v ńogo v seredyni za stiľky rokiv žyttja na okolycjah Nju-Jorku. V toj čas Džyra buv seredńostatystyčnym riznorobom, jakyj to pracjuvav vantažnykom, to pidrobljav na budivnyctvi. Bez stabiľnoї roboty, bez sim’ї, bez čitkyh perspektyv na majbutnje, i naviť jogo bačennja. Misto gnitylo Majkla, zalyšajučy jomu jedynym pryhystkom vid zovnišńogo svitu jogo odnokimnatnu noru deś na zadvirkah. Jak pobačymo dali, ce pohmure seredovyšče vyjavylosja žyttjevo neobhidnym dlja nyščivnogo zvučannja ranńogo materialu Swans. V jakosti hobbi, u viľnyj čas Džyra vystupav u vsjakyh gadjušnykah, razom z tymy ž Sonic Youth. Tak vin poznajomyvsja z postijnym gitarystom Swans z Detrojta – Normanom Vesbergom. Ideju dlja nazvy gurtu sam Džyra pojasnjuje tak: «Lebedi – velyčni, krasyvi istoty. Zi spravdi ogydnym temperamentom». Tak i z’javylasja ideja v Džyra vyplesnuty na dysku, sublimuvaty u tvorčisť, vse te, ščo nakypilo na duši. Filth ne najžorstkišyj aľbom u dyskografiї Lebediv, pro jaku tež varto bulo b pogovoryty, ale vin zviv do jedynogo znamennyka usi napracjuvannja gurtu na toj čas.

Pohmuryj, rizkyj i navmysno vajluvatyj zvuk. Zadušlyva, potvorna ta strašenno nestjamna atmosfera panuje na ćomu dysku. Nejmovirno žorstoka muzyka, ščo lamaje kistky ta zmušuje morščytysja vid prosluhovuvannja. Nastrij aľbomu ideaľno dopovnjuje obkladynka, zroblena divčynoju odnogo z basystiv, kotryh tut cilyh dva. Dlja zapysu ćogo monstra, Džyra zalučyv po pari basystiv, jaki napoleglyvo dubljujuť odyn i toj samyj akord, ta po pari udarnykiv, kotri vidstukujuť prymityvni, doistoryčni rytmy, grajučy haotyčno ta nezgrabno, čas vid času zmišujučy perkusiju z gitaroju Normana Vestberga, ščo vykryvljajeťsja ta zvučyť, jak skregit metalu. Muzyka grajeťsja bolisno i ne menš bolisno sluhajeťsja. Vona nemov zalamuje tobi ruky až do paroksyzmu. Džyra točno toj sadyst kryčyť na tebe: «Tak, straždaj, straždaj sučyj synu, ty povynen straždaty, tak jak i straždav! Biľ, biľ v golovi? Ta ščo ty vzagali znaješ pro biľ, ogydnyj slyznjače!». Tomu znajte, jakščo pid čas prosluhovuvannja vam stalo zle, Džyra vse-taky dosjag svogo. Liryka ohopljuje temy sociaľnoї degradaciї, korupciї, zğvaltuvań i zlovžyvannja vladoju. Vokal Majkla biľše shožyj na nakazy, zamkneni u neskinčennij petli provokacij, napovneni bezkinečnymy natjakamy na nasyľstvo, gnyľ i seksuaľni zbočennja nad sluhom recypijenta. Aľbom nače znuščajeťsja z tebe, predstavljajučyś odnym cilisnym, čornym, jak donećke vugillja, šmatkom muzykaľnogo-nasyľstva. Filth rozvynenyj industriaľno. Pljasky ta stogony zamordovanyh gitar namagajuťsja zlamaty tebe, pidkoryty svoїj voli. Uljubleni treky z ćogo 9-člennogo čudovyśka: shožyj na gonytvu Big Strong Boss, nigilistyčnyj Power to Power ta zlyj tanok-smerti Thank you. Vidlunnja ćogo aľbomu odnakovo čutno, jak v indastriali, tak i grajndkori, jak v sladži, tak i aľternatyvi. Pidtverdžennja tomu – slova geroja našogo pozamynulogo rolyka, lidera indastril-metal gurtu Godflesh Džastina Brodrika pro šče odyn aľbom togo ž nou vejv periodu: «EP Slave buv zvukom, jakyj ja zavždy hotiv počuty, najpohmurišym i najčornišym. Minimalistyčnyj pidhid do muzyky, oś ščo spravdi vplynulo na mene. Ce bulo poza žanrovo, z povnoju vidsutnistju bagažu… suto abstraktnym, sjurrealistyčnym i žorstokym. Ce vrazylo mene v duže osoblyvyj sposib i navčylo, ščo važkyj metal možna pozbavyty vśogo j zvesty do jogo najpervisnišoї formy… Swans proklaly meni dorogu». V kraj konfrontacijnyj reliz, i odyn z najkraščyh v mojeї uljublenoї grupy.

Vysnovok

Jakščo i je zvučannja demenciї, to ce zvučannja nou vejvu. Muzyka z nyziv velykogo megapolisu, cyvilizacijnoї stolyci uśogo zahidnogo. Vtilennja velyčnosti ta nepohytnosti amerykanśkoї mriї. Šče odna skrypka v bagatomiľjonnomu orkestri «imperśkoї stolyci», jak їh nazyvav Osvaľd Špengler. Misto-tytan, veršyna togo na ščo zdatna Zahidna cyvilizacija, de splavljajuťsja v odnomu velykomu kazani ljudy, kuľtury, polityčni ruhy ta emanaciї dumok. No Wave – ce pobyta jak cinnisnoju, tak i ekonomičnoju kryzoju duša Nju-Jorku svogo času. I vse ščo vam zalyšajeťsja pislja ćogo čergovogo ekskursu, ce postavyty lajk ćomu video, pidpysatysja na kanal i napysaty komentar. Zalyšajtesja z namy, dali bude lyše cikaviše.