🌍 Koncerty j ekologija. Coldplay prosto hajpujuť, čy problema dijsno taka značna?

2019 roku, jakraz pered počatkom pandemiї, brytanśkyj gurt Coldplay ošelešyv svit zajavoju — vony ne їduť v tur na pidtrymku novogo aľbomu čerez te, ščo ne hočuť zabrudnjuvaty pryrodu. Gurt vvažajeťsja odnym iz najuspišnišyh u finansovomu plani u sviti. 2018 roku їm vdalosja zarobyty ponad 500 mln funtiv na svojemu turi. Za zarobitkamy za vsi časy vony postupylysja lyše The Rolling Stones ta U2.

Cogo roku frontmen Kris Martin zajavyv, ščo gurt gotovyj povernutysja na scenu ta znovu vystupaty na stadionah. Za slovamy muzykantiv, їm vdalosja zrobyty tur nastiľky ekologičnym, naskiľky ce śogodni možlyvo. Ale čy spravdi problema taka serjozna? I čy dijsno z neju možna ščoś zrobyty?

Pro ce muzyčni eksperty z Velykoї Brytaniї ta Ukraїny govorytymuť 18-19 ljutogo pid čas mižnarodnogo muzyčnogo forumu Selector PRO 2022, ščo organizovujeťsja Brytanśkoju Radoju v Ukraїni ta Music Export Ukraine. Vidviduvannja bezkoštovne, potribno lyše zarejestruvatyś. A muzyčnyj ogljadač Oleksij Bondarenko rozibravsja pro rozmahy problemy vže zaraz.

😬 Čomu tury škodjať dovkillju

Meni vse menš podobajeťsja hodyty na vystupy orkestriv, koly ja rozumiju, ščo zadlja ńogo odnogo pryletilo 80 ljudej, a ja mig by posluhaty takyj samyj material vid lokaľnyh muzykantiv

Fabian Levi, kompozytor

Pereľoty, pereїzdy, transportuvannja aparatury — pevne, najpomitnišyj negatyvnyj naslidok turiv. Osoblyvo, koly mova jde pro džazovi abo akademični koncerty. V odnogo gurtu može buty ponad 100 pereľotiv na rik. Kožen iz nyh suprovodžujeťsja «vuglecevym slidom», jakyj postupovo znyščuje zemnu atmosferu.

Koncerty vymagajuť duže bagato energiї Vony generujuť kupu smittja. Vidviduvači tež generujuť vuglecevyj slid, koly їduť na ivent, a konstrukciї na sceni ta v zali budujuť iz materialiv, jaki nemožlyvo pererobyty.

Vperše gučno cja problema prozvučala vseredyni 2000-h. Todi pro neї zagovoryv brytanśkyj gurt Radiohead, jakyj perebuvav na piku slavy j innovacij. 2008 vony poїhaly v tur, pid čas jakogo namagalysja zmenšyty kiľkisť negatyvnogo vplyvu na pryrodu: vykorystovuvaly biopalyvo, provodyly koncerty v megapolisah, ščob legše bulo dobyratysja, ta namagalysja korystatysja lyše miscevoju aparaturoju, aby ne vezty svoju.

Z togo času bagato zminylosja. Osoblyvo u festyvaľnij galuzi.

Festyvali naviť zaprovadyly novu pozyciju – Chief Sustainability Manager, ščo možna pereklasty jak «Menedžer z ekologiї». Vse biľše festiv namagajuťsja pozbavljatysja plastykovyh stakančykiv, agitujuť za vidmovu vid trubočok, zaprovadžujuť bonusy dlja vidviduvačiv za zbir smittja toščo.

Do procesu «ozelenennja» dolučajuťsja naviť brendy, jaki zarobljajuť na prodaži plastyku. Napryklad, Coca-Cola pidtrymuje festyvaľ Sziget u namaganni pozbutysja plastyku.

Shoži procesy vidbuvajuťsja j na ukraїnśkyh festyvaljah. Atlas Weekend agituje sortuvaty smittja, ZAXIDFEST namagajeťsja vidmovytysja vid plastyku.

Ale čy spravdi problemu možna vyrišyty?

🕺 Tancpoly z pidzarjadkoju

My gotovi do togo, ščo nas krytykuvatymuť. Tak, my poky ne zmožemo zrobyty tur povnistju ekologičnym, ale povirte, my j tak dijšly maksymumu, do jakogo mogly

Kris Martin, frontmen Coldplay

Pislja togo jak Coldplay zajavyly, ščo taky їduť v tur, їh počaly zvynuvačuvaty u lycemirstvi ta zvernuly uvagu, ščo gurt vse odno korystuvatymeťsja litakamy.

«Koly nas krytykujuť za pereľoty — vony absoljutno pravi. My ne budemo z cym sperečatysja», — kaže Martin naviť popry te, ščo gurt bude napoljagaty na vykorystanni biopalyva.

Vodnočas Coldplay dijsno pišly dali vsih svoїh poperednykiv i hočuť zaprovadyty ekologični innovaciї, jaki raniše ne vykorystovuvaly na velykyh iventah. Pid čas svogo turu vony zaplanuvaly take:

• Tancpol, jakyj generuvatyme energiju dlja vystupu todi, koly ljudy strybatymuť.
• Zamina jakomoga biľšoї kiľkosti konstrukcij na ekologični materialy, zokrema bambuk. Mova jde j pro konstrukciї sceny.
• Gurt prosytyme lokaciї vykorystovuvaty jakomoga ekologičniši zasoby, napryklad tualety, jaki zmyvajuť menše vody.
• Gurt zapustyť dodatok, u jakomu možna bude vyznačyty najekologičnišyj šljah distatysja do lokaciї i naviť otrymaty za ce znyžku na kvytok.
• Za kožen prodanyj kvytok gurt obicjaje vysadyty odne derevo.

Festyvali svojeju čergoju namagajuťsja borotysja z pereľotamy i aparaturoju inšym šljahom – proponujuť artystam rezydenciї zadlja togo, ščob zbiľšyty kiľkisť dniv na lokaciї, a takož efektyvnisť vid їhńogo vizytu.

Zazvyčaj artysty pryїždžajuť u Finljandiju zovsim nenadovgo. My ž hočemo zapartnerytysja iz Urjadom ta proponuvaty їm zarplatni za rezydenciї. Tak vony zmožuť i daty koncert, i vzjaty učasť v osvitnih iniciatyvah ta inšyh aktyvnostjah

Marija Siľvenojnen, dyrektorka džazovoї federaciї Finljandiї

Paraleľno z cym gurt Massive Attack rozrobyv plan porjatunku svitu.

✍🏻 Plan porjatunku svitu

Brytanśkyj duet Massive Attack (do jakogo za čutkamy vhodyť Bansky) 2019 roky zvernuvsja do Tyndall Centre for Climate Change Research ta zaproponuvav rozrobyty plan porjatunku planety vid klimatyčnyh zmin. Prynajmni, tu jogo častynu, jaka stosujeťsja koncertnoї industriї. Projšlo dva roky, i plan gotovyj.

U dokumenti, jakyj je u vidkrytomu dostupi, možna pročytaty čitki diї dlja vsih učasnykiv procesu, jak vony vplynuť na zmenšennja vplyvu na klimat, ta ščo same treb robyty až do 2035 roku.

Sered togo, ščo vymagajeťsja — zmenšyty kiľkisť pereľotiv do 80% rivnja 2019 roku, zrobyty akcent na materialy, jaki pidljagajuť pererobljuvannju, vidmovytysja vid dyzeľnyh generatoriv, jakomoga biľše їzdyty gromadśkym transportom, a lokacijam maty aparaturu vže na misci, ščob її ne treba bulo vezty.

Takož u dokumenti je j rekomendaciї dlja Urjadiv, jak vony možuť dopomogty industriї dosjagnuty novogo rivnja ekologičnosti. Napryklad, vydilyty groši na pereobladnannja majdančykiv.

Popry te, ščo vsi ci koncepciї vygljadajuť perekonlyvo, majže do kožnogo z punktiv je pytannja. Zokrema žurnalisty BBC dovoli skeptyčni stosovno turu Coldplay. Vony zaznačajuť, ščo 2013 roku pid čas eksperymentu na Paryźkomu Marafoni 40 000 biguniv vyrobyly 7 kVt energiї. Ce lyše 2-3% vid kiľkosti elektryky, jaka neobhidna dlja typovogo šou Coldplay.

Jakščo gurt dijsno vysadžuvatyme dereva za kožen kvytok, ce vyjde blyźko 6 mln derev. Tiľky u Velykij Brytaniї za rik vysadžujuť 20 mln derev za deržavnoju programoju. A v Ukraїni prezydent Zelenśkyj obicjaje miľjard.

Ce označaje, ščo popry starannja naviť najbiľšyh gravciv industriї, poky ščo nihto ne nablyzyvsja do reaľnogo rozv’jazannja problemy. Ale, jak pojasnjuje konsuľtantka z ekomenedžmentu, zasnovnycja brendu ekologičnoї studijnoї keramiky Here and Now Julija Makljuk, usi ci diї je korysnymy vže čerez te, ščo vony zvertajuť uvagu na samu problemu.

Kuľturni industriї vplyvajuť na svidomisť ljudej ta formujuť novu reaľnisť. Їhni praktyky ta mesedžy stajuť standartamy dlja inšyh industrij. Vidpovidno j audytorija počynaje čekaty vid koncertiv i festyvaliv biľšoї usvidomlenosti

Julija Makljuk