Mark Adamov
AI staje storonoju vojennyh konfliktiv
Vtorgnennja rosiї v Ukraїnu, ščo tryvaje, a takož šyroke vykorystannja system AI istotno zminyly harakter sučasnyh vijśkovyh dij. Dehto rozgljadaje cju vijnu jak provisnyk novyh form konfliktiv. Z’javylysja futurystyčni terminy «algorytmična vijna», «gipervijna» ta «mozaїčna vijna».
Zvisno, ce šče ne povnocinna vijna štučnyh intelektiv, koly na poli bytvy ljudej vzagali ne bude. Ale vže jak minimum vijna droniv, adže BPLA, nadvodni ta pidvodni drony šyroko zastosovuje ukraїnśka armija. Tak samo, jak i systemy vedennja vognju za pryncypom «vystrilyv – i zabuv»: bojeprypas, jakyj vede AI, sam vyznačyť potribnu trajektoriju do cili ta znajde toj ob’jekt, jakyj vkazav operator.
I ce lyše verhivka ajsberga, ščo potrapljaje u stričky novyn ta reportaži. Geoprostorova rozvidka, rozpiznavannja oblyč i kiberzahyst, hmarni občyslennja ta logistyka, posyleni štučnym intelektom, vykorystovujuťsja v riznyh aspektah bytvy, ščo tryvaje.
Pošuk vojennyh zločynciv
Vykorystannja Ukraїnoju štučnogo intelektu rozpočalosja bukvaľno z peršyh dniv šyrokomasštabnoї vijny. Odyn z najpošyrenišyh kejsiv – identyfikacija osoby ljudyny za zobražennjam abo video.
Pid čas nastupu na Kyїv vzymku-navesni mynulogo roku AI vidigrav vyrišaľnu roľ u vstanovlenni osib okupantiv, jaki braly učasť v aktah genocydu proty ukraїnciv u Kyїvśkij oblasti. Takož vdalosja uspišno identyfikuvaty osoby rosijśkyh maroderiv. Učasnyky ukraїnśkogo kiberoporu zlomyly systemu videozapysu na pošti u m. Mozyr (biloruś) ta otrymaly zobražennja rosijśkyh soldativ, jaki vidpravljaly nagrabovane do sebe dodomu. Bulo otrymano postatejni spysky vidpravlenogo z punktamy pryznačennja vantaživ.
Nezaležni ukraїnśki IT-fahivci zv’jazuvalysja z rodyčamy ta druzjamy maroderiv čerez sociaľni mereži i povidomljaly їm pro skojeni zločyny.
Video ta foto “zlyvalyś” u merežu, tož buď-hto mig pryjednatysja do oporu agresiї.
Tak samo vže na peršomu etapi vijny buly častkovo vstanovleni osoby vijśkovoslužbovciv rf, jaki braly učasť u rozstrilah gromadjan Ukraїny v Buči, Irpeni, Gostomeli ta inšyh naselenyh punktah. Teper vsja informacija zberigajeťsja u vidpovidnyh arhivah, čekajučy na moment, koly rosijśki vijśkovi zločynci postanuť pered trybunalom.
Takym čynom, jakščo okupant hoča b raz “zasvityvsja” pered kameroju sposterežennja, a foto zločyniv potrapylo do mereži, jogo bude upiznano. I dlja ćogo ne potribni analityčni centry z sotnjamy spivrobitnykiv – pošuk provodyť AI.
Clearview AI
Proces značno pryskoryvsja, koly ukraїnśki IT-fahivci otrymaly dostup do platformy pryvatnoї amerykanśkoї kompaniї Clearview AI. Z її dopomogoju pravoohoronci otrymujuť možlyvisť švydkoї identyfikaciї zločynciv, a vsja baza danyh mistyť ponad 30 mlrd zobražeń. Vona postijno popovnjujeťsja foto ta video iz sociaľnyh merež, ZMI, sajtiv ta inšyh vidkrytyh džerel. Štučnyj intelekt dopomagaje identyfikuvaty jak pidozrjuvanyh, tak i osoby žertv. Ce osoblyvo aktuaľno, koly jdeťsja pro vijśkovi zločyny, skojeni na tymčasovo okupovanyh terytorijah, kudy ukraїnśki slidči ne majuť dostupu.
Šče na počatku vijny Hoan Ton-Tat, spivzasnovnyk ta golovnyj vykonavčyj dyrektor Clearview AI, napysala lysta urjadu Ukraїny, v jakomu zaznačyla dekiľka potencijnyh variantiv vykorystannja platformy. Ce vozz’jednannja biženciv, identyfikacija vijśkovyh zločynciv ta dopomoga u rozpiznavanni hybnyh povidomleń u sociaľnyh merežah.
«Foto ta video perevirjajuťsja na najavnisť oblikovyh zapysiv u sociaľnyh merežah z vykorystannjam programy rozpiznavannja oblyč Clearview AI. Za danymy nacionaľnoї policiї Ukraїny, narazi vyjavleno ponad 7500 pidozrjuvanyh», – ideťsja u povidomlenni kompaniї vid 2022 roku. Nyni cyfra zrosla do 71 000.
Ukraїnśki IT-šnyky tvorčo pidijšly do vykorystannja potencialu platformy. Algorytm AI-startapu Reface masštabuvav možlyvosti štučnogo intelektu do identyfikaciї okremyh vorožyh z’jednań na suputnykovyh znimkah. Takož buly identyfikovani osoby rosijśkyh strokovykiv, hoča vlada agresora i zaperečuvala vidpravku pryzovnykiv do Ukraїny.
Who Are You
Svojeridnym prodovžennjam poperedńogo kejsu stala rozrobka zastosunku myttjevoї perevirky osobystosti “Ty Hto” (Who Are You). Ce zagaľnodostupna programa, ale nasampered її korystuvačamy je vijśkovoslužbovci na blokpostah, predstavnyky Nacionaľnoї policiї ta Nacionaľnoї gvardiї. Z jogo dopomogoju (virniše za dopomogoju AI) možna protjagom 10–30 sekund pereviryty spravžnisť foto na dokumenti, jogo status (dijsnyj, vtračenyj, vkradenyj i t.d.), a takož vyznačyty, čy ne perebuvaje vlasnyk u spyskah terorystiv, čy ne potrapyv pid sankciї toščo.
Osoblyvo aktuaľnym je “Ty Hto” u regionah, nablyženyh do liniї bojovyh dij, de je vysokyj ryzyk infiľtraciї DRG ta kolaborantiv na neokupovanu terytoriju. Zaznačymo, ščo zastosunok, napevno, zacikavyť policejśki, mytni ta antyterorystyčni pidrozdily vśogo svitu.
Griselda
Nevelyka komanda z p’jaty ukraїnśkyh rozrobnykiv tryvalyj čas pracjuvala nad dodatkom «Bronja» (Armor). Vin dozvoljaje tankistam pidvyščuvaty točnisť postrilu. U hodi roboty vynykla ideja masštabuvannja programy. Tak z’javylasja vže vidoma platforma «Gryzeľda» (Griselda), do jakoї pryjednavsja projekt Deep State UA (obmin operatyvnymy danymy po liniї rozmežuvannja). Do ob’jednanoї komandy vhodjať volontery, demobilizovani vijśkovoslužbovci, veterany, sociology, programisty ta vijśkovi fahivci. Dlja podaľšogo rozvytku ćogo AI-projektu vony aktyvno vzajemodijuť iz Sylamy speciaľnyh operacij, ZSU, SBU ta Innovacijnym centrom pry Ministerstvi oborony.
Zavdjaky Griselda Ukraїna otrymala možlyvisť vysokošvydkisnoї obrobky danyh, їh bezpečnogo zberigannja ta avtomatyzovanogo vvedennja/peredavannja informaciї.
Jdeťsja pro koordynaty cilej i roztašuvannja voroga, rozviddani, ščo nadhodjať z usih točok liniї bojovyh dij, dani suputnykovoї rozvidky, informaciju pro peremiščennja potencijnyh DRG u tylu. Tobto majže vse, až do prognozu pogodnyh umov, jaki takož majuť vrahovuvaty komandyry z’jednań.
Platforma vykorystovuje taki peredovi tehnologiї jak nejronni mereži ta moduli avtomatyčnogo analizu. Sered inšyh osoblyvostej systemy — moduli dekoduvannja radiopovidomleń, boty-skrapery ta myttjevyj peregljad.
Ot lyše kiľka cyfr, jaki demonstrujuť možlyvosti Griselda, ščo zabezpečuje vykorystannja AI:
- robota z danymy v režymi 24/7;
- obrobka 39 000 cilej na misjać ta peredača rezuľtativ na prystroї upovnovaženyh korystuvačiv;
- 4 stupenja perevirky vhidnoї ta vyhidnoї informaciї;
- 28 sekund vid pojavy informaciї do її peredači na planšety, de vstanovlena platforma.
Nasamkineć zaznačymo, ščo narazi v arsenali Ukraїny je vže desjatky platform i zastosunkiv, jaki dopomagajuť nablyžaty peremogu. U komponenti tehnologičnosti ukraїnci majuť javnu perevagu nad agresorom. U vojennomu 2022 roci Ukraїna prodala za kordon svoїh IT-produktiv ta poslug na $7,34 miľjarda. Ce na 6% biľše, niž u 2021 roci.