Roman
Porivnjano neščodavno my dyvuvalysja peršij u sviti kryptovaljuti — bitkoїnu. Ce bulo ščoś innovacijne ta unikaľne, nastiľky, ščo vyklykalo perestorogu.
Perši entuziasty, jaki vzjalysja vydobuvaty cju kryptu, zgodom zrozumily, ščo vidkryly spravžnju zolotu žylu. Tiľky zamisť rudnykiv, kyrok i lopat vony vykorystovuvaly tysjači komp’juteriv.
Ci komp’jutery utvorjujuť majningovi ustanovky, ščo cilodobovo pracjujuť, aby generuvaty novi tokeny ta vvodyty їh v obig. Majning takož vidpovidaje za pidtverdžennja tranzakcij, a takož za bezpeku ta rozvytok blokčejnu — tehnologiї, ščo ležyť v osnovi krypty.
Dlja ćogo komp’jutery zdijsnjujuť miľjony matematyčnyh občysleń, jaki kožnogo dnja stajuť use skladnišymy, oskiľky vse biľše entuziastiv hočuť urvaty cej lasyj šmatočok — vynagorodu v krypti.
U 2009 roci, koly bitkoїn tiľky počaly vydobuvaty, majnery maly zmogu otrymaty 50 BTC za kožen opraćovanyj blok u systemi blokčejnu. Prote z rostm ciny bitkoїna uskladnjuvavsja i jogo vydobutok.
Z časom dejaki kraїny počaly vystupaty proty majningu. Čomu? Dlja počatku rozgljańmo, jak pracjuje majning, a takož čomu zaboronyty namagajuťsja majning za mehanizmom Proof of Work (PoW).
Ščo take PoW i jak ce pracjuje
Kryptovaljuta je decentralizovanoju ta ne zaležyť vid poserednykiv. Same tomu vona potrebuje metodiv, jaki daly b zmogu perevirjaty vsi tranzakciї ta dani, jaki dodajuťsja do blokčejnu.
Blokčejn, svojeju čergoju, je rozpodilenoju bazoju danyh, jaka zberigaje zapysy pro vsi perekazy. Cja informacija uporjadkovana v poslidovni bloky ta je zagaľnodostupnoju, a rozpodilena mereža učasnykiv perevirjaje vsi tranzakciї ta dani, ščo unemožlyvljuje pidrobku čy inši finansovi mahinaciї.
Rozpodilena mereža učasnykiv — ce i je majnery, jaki poslugovujuťsja speciaľnymy metodamy perevirky informaciї na blokčejni. Ci procedury dajuť їm zmogu zabezpečuvaty prozorisť perekaziv, vydobuvaty kryptu, a takož pidtrymuvaty naležnu robotu blokčejnu.
PoW (Proof of Work) — ce programnyj algorytm, takož vidomyj jak mehanizm konsensusu. Vin vidpovidaje za vybir učasnykiv, ščo zdijsnjuvatymuť perevirku novyh danyh.
Jak ce pracjuje? Systema stavyť pered majneramy zavdannja — rozv’jazaty matematyčni golovolomky, ščoby zapobigty zlovžyvannju ta riznomanitnym porušennjam na blokčejni. Toj, hto švydše vykonaje zavdannja, može stvoryty novyj blok perevirenyh danyh u lancjužku i, jak naslidok, otrymaty svoju vynagorodu v kryptovaljuti.
Perša u sviti kryptovaljuta, bitkoїn, pokazala žyttjezdatnisť mehanizmu PoW. Jak naslidok, cym metodom zaraz poslugovujeťsja velyka kiľkisť aľtkoїniv, zokrema Ethereum, Dogecoin, Litecoin ta Monero.
Ta z momentu zapusku bitkoїna mynulo vže 14 rokiv. Za cej čas kryptovaljutna industrija zaznala suttjevyh zmin. Z’javylysja inši mehanizmy konsensusu, jaki, jak aľternatyva PoW, možuť vytisnyty cej metod uzagali. Ethereum planuje bagatoetapne onovlennja, ščo takož peredbačaje zminu mehanizmu konsensusu.
Ščo ne tak iz PoW
Hoča PoW je efektyvnym metodom perevirky tranzakcij ta danyh na blokčejni, jogo nedoliky skoro perevažať pljusy.
Perša j najbiľš krytyčna problema — ce te, ščo proof of work spožyvaje nadmirnu kiľkisť elektroenergiї.
Za danymy New York Times, u 2009 roci možna bulo legko dobuty odyn bitkoїn, vykorystovujučy zvyčajnyj PK i minimaľnu kiľkisť elektroenergiї. Teper že potribna kupa specializovanyh komp’juteriv i stiľky elektryky, skiľky typovyj amerykanśkyj budynok vykorystav by za 9 rokiv.
Šče odna problema poljagaje v reguljuvanni roboty majningovyh ferm. Logično, ščo za takoju dijaľnistju potribno slidkuvaty z ogljadu na intensyvni občysljuvaľni ta energetyčni vymogy. Odnak ce može spryčynyty centralizaciju krypty, ščo niveljuje її golovnu funkciju — povnu nezaležnisť vid poserednykiv ta reguljatoriv.
Ščo vidbuvajeťsja z majningom PoW v dejakyh kraїnah
Urjady bagaťoh kraїn stajuť use biľš sturbovanymy čerez energozatratnyj proces PoW-majningu. Kytaj uzagali zaboronyv vydobutok krypty. Pislja ćogo vlasnyky majningovyh ferm buly zmušeni šukaty pryhystok v inšyh kraїnah. Dehto vdavsja do ekologičnyh metodiv vydobutku krypty, poslugovujučyś aľternatyvnymy džerelamy elektroenergiї v skandynavśkyh kraїnah.
Htoś že prosto vykorystovuvav gaz ta vugillja na povnu jak-ot v Kazahstani čy Irani, čy na terytorijah Kosovo j Abhaziї. Prote vysnažennja pryrodnyh resursiv ta problemy z pererozpodilom energiї vže zgodom pryzvely do značnogo oburennja urjadiv kraїn. Jak naslidok, Kazahstan posylyv kontroľ za majneramy pislja togo, jak dejaki častyny kraїny otrymaly pereboї elektropostačannja. Te ž same stalosja v Kosovo.
Aľternatyvy PoW: PoS, PoB ta PoC
Na ščastja, kryptoindustrija ne stojala na misci ta znajšla inši, efektyvniši metody perevirky danyh i tranzakcij u blokčejni. Rozpovidajemo pro dejaki z nyh:
PoS (Proof of Stake)
Cej metod ne potrebuje dotrymannja detaľnoї procedury majningu, jak u PoW. PoS takož ne peredbačaje vydobutku kryptovaljut, oskiľky vony stvoreni iz samogo počatku. Ščoby pereviryty tranzakciї v blokčejni, majnery speršu investujuť u častku (stake) cyfrovoї valjuty. Čym biľše monet maje majner, tym vyšči šansy otrymaty dozvil na perevirku i, jak naslidok, vynagorodu.
PoB (Proof of Burn)
Ce porivnjano nova aľternatyva PoW, jaka poky ščo pracjuje lyše dlja Peercoin ta Slimcoin. Zamisť togo ščoby vkladaty košty v specializovane majningove obladnannja, majnery investujuť u monety… a potim spaljujuť їh. Čym biľše spalenyh tokeniv, tym vyšči šansy otrymaty dozvil na perevirku tranzakcij u blokčejni.
PoC (Proof of Capacity)
Cej mehanizm konsensusu obyraje učasnykiv, jaki perevirjatymuť dani na blokčejni, vidštovhujučyś vid dostupnogo prostoru na žorstkomu dysku majnera. Tobto čym biľše miscja na žorstkomu dysku, tym vyšči šansy otrymaty pravo na stvorennja novogo bloku v lancjužku.
Okrim vyščezgadanyh mehanizmiv konsensusu je bagato inšyh aľternatyv. Novi metody proponujuť menšu energozatratnisť ta je prostišymy v realizaciї dlja majneriv.
Ta, mabuť, najbiľš serjoznym konkurentom PoW je algorytm konsensusu proof of stake. Napryklad, Ethereum, druga za populjarnistju kryptovaljuty u sviti pislja bitkoїnu, planuje perehid same na modeľ PoS, oskiľky bačyť u nij majbutnje.