🧝‍♀️ Fanfiky 101: ščo take fanfikšen ta z čym jogo їdjať

Kožen z nas hoča b raz u žytti čytav fanfik. Naviť jakščo vy ne zahodyly na fanatśki sajty, jak anglomovnyj Archive of Our Own (AO3) čy rosijśkomovnyj Ficbook. Bo, poklavšy ruku na serce, «Božestvenna komedija» Dante ta «Utračenyj raj» Miľtona – ce fanfiky na religijni doktryny Zahodu ta Bibliju, «Favst» Ğete – na seredńovičnu legendu, «Rozenkranc i Giľdenstern mertvi» Stopparda – na p’jesu Šekspira. I takyh prykladiv u klasyčnij literaturi ta inšyh vydah mystectva bezlič.

U cij statti ja sprobuju vidpovisty na osnovni pytannja pro pryrodu fanfik-kuľtury, prygadaty zagaľnu istoriju fanfinkšenu, pojasnyty jogo populjarnisť sered LGBT+ spiľnoty ta vyznačyty korysť fanatśkoї tvorčosti. Tekstu bude čymalo, tomu gotujtesja.

Ščo take fanfik?

Fanfik – rozpoviď, zasnovana na čynnij istoriї, personaži, vygadanomu sviti, osobi čy scenariї, jaki avtor čy avtorka otrymaly zvidkyś, okrim їhńoї vlasnoї ujavy, i jaka zberigaje zv’jazok iz oryginalom. Abo jedynyj variant, ščo legaľno robyty fanatam, koly tvorci їhńogo uljublenogo elementu kuľtury vse robljať nepravyľno. Vyčerpnogo ta pravyľnogo vyznačennja ćogo terminu nemaje.

Okrim ćogo, varto pam’jataty, ščo fanfiky ne majuť buty prybutovymy (jakščo vy ne E.L. Džejms, ale pro ce potim), adže operujuť elementamy, ščo pidpadajuť pid zahyst avtorśkogo prava. Ce čy ne jedyne obmežennja, jake isnuje u ćomu vydi fanatśkoї tvorčosti. Vono može buty buď-jakogo rozmiru, prozove čy viršovane, napysane samostijno čy u spivavtorstvi toščo. Fanfiky pyšuť ta čytajuť ljudy buď-jakogo viku, stati, genderu, seksuaľnosti, religijnogo vyhovannja ta nacionaľnosti. Ce element fanatśkoї tvorčosti analogičnyj do fan-video, artiv, piseń, kospleju toščo.

Koroteńkyj slovnyk terminiv fanfikšenu

Projdusja po dejakyh golovnyh terminah, jaki najčastiše vykorystovujuťsja v arhivah fanfikiv na vypadok, jakščo cej tekst nadyhne vas počytaty ščoś pro uljublenyh geroїv. Dlja kraščyh pojasneń vykorystaju pryklady zi vsesvitu «Potteriany».

• Ščodo rozmiriv vykorystovujuť taki tegy: drabl (do 100 sliv), mini, midi ta maksi (tobto maleńki, seredni ta velyki). Obsjagy sliv v ostannih tŕoh varijujuťsja. Napryklad, najdovšyj fanfik v odnomu z populjarnyh arhiviv naličuje 11 miľjoniv sliv, tobto jakščo perevesty ce u storinky A4 (standartnyj šryft 14 rozmiru), to vyjde pryblyzno 35 tysjač storinok).
• Tak samo pošyrena standartna systema rejtyngiv, jak u fiľmah: G – bez vikovyh obmežeń, PG ta PG-13 – sjužety, jaki možna čytaty ditjam «z dozvolu doroslyh», R – dlja dorosloї audytoriї ta NC-17 – lyše dlja ljudej 17+, tobto mistjať detalizovani opysy nasyľstva čy seksuaľni sceny. Umovno kažučy: Garri duže ljubyť makarony > Garri tak syľno ljubyť makarony, ščo svaryťsja za nyh z Drako > svaryťsja tak syľno, ščo vony naviť pobylysja > i to bula ne bijka, a BDSM-seks.
• AU – aľternatyvnyj vsesvit čy reaľnisť. Napryklad: Garri Potter potrapljaje u Slyzeryn, Germiona – čystokrovna čarivnycja čy Goğvorts znahodyťsja v Ukraїni.
• Pejring – romantyčna para čy seksuaľni partnery u fanfikah. Buvajuť jak kanonični (Ron ta Germiona), tak i nekanonični (Nevil ta Drako). Dali podiljajuťsja na get (geteroseksuaľni), sleš (čolovik+čolovik) ta femsleš (žinka+žinka). Takyh tegiv biľše, ale ce osnovni. Proces ujavljannja jakyhoś par razom nazyvajeťsja šyperingom.
• Džen – žanr fanfikiv, v jakyh nemaje romantyčnogo sjužetu. Napryklad, korporatyv včyteliv Goğvortsu čy istorija pro te, jak molodyj Tom Reddl vperše pobačyv vasyliska.
• Krosover – pojednannja riznyh fandomiv. Termin vykorystovujeťsja ne lyše u fanfikšeni. Napryklad: Aragorn potrapljaje u Gryfindor.
• Fanon – sjužet, jakyj tak často vykorystovujuť fanaty, ščo vže važko sperečatysja, ščo tak i bulo v oryginali. Napryklad: Remus Ljupyn – gej (i tak vvažaje naviť režyser fiľmu «Garri Potter ta V’jazeń Azkabanu» Aľfonso Kuaron), abo Drako Malfon zaležnyj vid kavy.
• Flaff – zamaľovky pro myli, pryjemni čy romantyčni epizody žyttja personaživ. Ridko majuť jakyjś povnocinnyj sjužet. Napryklad: Kreb ta Ğojl razom poїdajuť smakolyky.
• Meri S’ju/Marti S’ju – ideaľnyj personaž, často nejmovirno klišejnyj. Može buty jak versijeju personaž/ky, ščo vže isnujuť, tak i oryginaľnym tvorinnjam (zazvyčaj jde z tegamy OFC/OMC – oryginaľnyj žinočyj/čolovičyj personaž). Napryklad: u Goğvortsi z’javljajeťsja šče odna Obrana, jaka i rozumna, i garna, i maje jakuś supersylu proty Voldemorta, i zakohujuťsja v neї odrazu Snejp, Luna ta kiška mistera Filča.
• Džender-bender, abo džender-svop – obmin tilamy miž personažamy riznyh statej. Napryklad, Aľbus Dambldor prokydajeťsja u tili titky Petuniї, a vona – v jogo.
• OOC – vid anglijśkogo Out of Character, tobto personaži povodjaťsja ne tak, jak v oryginali. Napryklad: Sirius Blek sekretno zakohanyj u Molli Vizli ta mrije pro її firmovu kačku z baklažanamy.
• Postkanon – istorija, ščo vidbuvajeťsja pislja zaveršennja oryginalu. Napryklad, pensija profesorky Ambrydž.
• POV – vid anglijśkogo Point of View, tobto «točka zoru». Vžyvajeťsja ne lyše u fanfikah. Ce istoriї napysani vid osoby kogoś z personaživ. Napryklad: drugyj kurs u Goğvorsti očyma Džyni Vizli.
• PWP – vid anglijśkogo Plot? What Plot?, tobto istoriї, v jakyh nemaje sjužetu. Najčastiše je seksuaľnymy scenamy. Davajte bez prykladiv, ščob samu sebe ne soromyty.
• TW, abo tryger-vorning – poperedžennja pro travmatyčni elementy v fanfikah. Detaľniše rozpovim zgodom.

A pro ščo vzagali pyšuť fanfiky?

Jakščo ja vidpovim «pro vse», čy bude ćogo dostatńo? Meni važko ujavyty buď-jakyj fandom, v jakomu ne isnuje fanfikiv. Je teksty, v jakyh Oleg Vynnyk zustričajeťsja z učasnykamy gurtu BTS, lord Voldemort zajmajeťsja prystrasnym seksom z Pikaču, Vartovi Galaktyky tusujuť z My Little Pony, dyktator Lukašenko znajomyťsja z inoplanetjanamy. Ce vse reaľni pryklady i oś šče kiľka dyvnyh.

Isnuje doslidžennja pro uljubleni tropy ta sjužety v fanfikah. Ponad 35% opytanyh nikoly ne čytaje fanfiky, v jakyh nemaje romantyčnoї liniї. Jakščo vona je, to najpopuljarnišymy je gej ta getero pary. Čy ne najpopuljarnišym tropom u fanfikah je «vid vorogiv do kohanciv». Sered inšyh – vid druziv do kohanciv, rjatuvaľni operaciї, podoroži u časi, obmin tilamy, rabstvo, zokrema seksuaľne, čoloviča vagitnisť toščo. Sered najmenš populjarnyh – parodiї. Často u fanfikah figurujuť oryginaľni personaži abo avtory cyh samyh fanfikiv. Biľšisť fanfikiv proponujuť aľternatyvnu reaľnisť do oryginalu (jak skasuvannja smerti personaživ abo perenesennja v inšu lokaciju) abo zminu časovyh linij (perenesennja u mynule/majbutnje). Najbiľš nenavysnym tropom je zombi. Jakščo vy dumaly, ščo pravylo 34 nikoly ne porušujeťsja, to fanfikšen perevodyť jogo na novyj riveń.

Jakščo serjozno, to u fanfikiv je velyka perevaga. Koly avtor čy avtorka je problematyčnymy abo їhni oryginaľni roboty stykajuťsja z ob’jektyvnoju krytykoju, same fikrajtery rjatujuť sytuaciju. I fanatśka tvorčisť často može vrjatuvaty franšyzu. Napryklad, važko ignoruvaty toj fakt, ščo u knyžci «Gobiti» nemaje žodnoї personažky. Fanfiky za vsesvitom Tolkina vypravljajuť cju nespravedlyvisť, dodajuť Seredzem’ju novyh sensiv, pidnimajuť temy, jaki avtor ignoruvav.

Korotka istorija fanfikšenu

Strašni ljudy kažuť, ščo čotyry Jevangelija je ni čym inšym, jak fanfikamy na odnu istoriju Isusa. Jakščo prygadaty menšu jereś (tut zakladeno žart), to hrystyjanśki apokryfy majže povnistju pidpadajuť pid vyznačennja «fanfikšen». Ale ja ne budu zanurjuvatysja až u taki annaly istoriї.

Doslidnyky po-riznomu vyznačajuť, koly same počalasja epoha fanfikšenu. Častyna viryť, ščo spravžnij bum porodyla publikacija romanu «Mandry Gulivera» Džonatana Svifta, pislja jakogo z’javylysja opublikovani istoriї (počasty erotyčni) na osnovi oryginalu. Šče za sto rokiv legendarnyj detektyv Šerlok Golms prodovžyv svoje isnuvannja v ujavi (ta na paperi) fanativ. Naviť u Džejn Ostin u 19 stolitti z’javyvsja fan-klub pid nazvoju «Džaneїty», jakyj rozvažavsja, perepysujučy її tvory. Ruh, do reči, dosi žyvyj i teper rozšyryvsja na tematyčni večirky, festyvali, kosplej toščo.

Sam termin fanfikšen z’javyvsja u 1939 roci na poznačennja amatorśkoї sci-fi literatury ta ostatočno zminyv svoje značennja kiľka desjatyliť potomu. Vyhid u mejnstrym že trapyvsja pislja vyhodu serialu «Zorjanyj šljah» (Star Trek). U 1967 roci, po zaveršennju drugogo sezonu serialu, z’javyvsja fanzin pid nazvoju «Spokanalija», v jakomu pryhyľnyky serialu dilylysja svoїmy versijamy podij serialu, perepysuvaty finaly serij, pysaly tematyčni poemy ta tvoryly vse te, ščo zaraz tak ljakaje pobornykiv morali. Varto rozumity, ščo naviť cja kuľtura fanziniv bula i do «Star Treku», ale same cej fandom spryjav rozvytku ruhu.

U 90-h z’javylysja sajty dlja fikrajteriv. Golovnym fandomom desjatylittja buv «Cilkom tajemno» (The X-Files). U 1998 roci zapustyvsja peršyj povnocinnyj resurs, jakyj dosi isnuje, fanfiction.net. Povnyj arhiv, na žaľ, zaraz nedostupnyj, ale najstarišyj z dostupnyh fanfikiv vid avtorky Šeril Nantus opublikovanyj u 1999 roci.

Epoha 2000-h projšla pid egidoju dvoh golovnyh YA-serij – «Garri Potter» ta «Sutinky». Fandom «Potteriany» j donyni je odnym z najpopuljarnišyh u mereži. Ba biľše, šče do togo jak Džoan Rouling kenseľnuly, vona bula učasnyceju skandalu, ščo leď ne doviv do sudovogo procesu. Її oburjuvalo zasyllja fanfikiv (osoblyvo trylogija Kasandry Kler), ale vrešti konflikt vyčerpavsja ta avtorka vyznala, ščo ne vbačaje ničogo strašnogo u fanatśkij tvorčosti, poky vona ne prynosyť prybutok. Ironično, ščo p’jesa «Prokljate Dytja» teper fanatamy spryjmajeťsja, jak kanonizovanyj fanfik za učasti Rouling.

Podibnu pozyciju svogo času vyslovljuvala avtorka «Interv’ju z vampirom» Enn Rajs. Šče odnym velykym protyvnykom fanfikiv je avtor seriї «Pisnja Vognju ta Lodu» (za jakoju znjaly «Gru prestoliv») Džordž R.R. Martin.

«Ja ne dozvoljaju fanfikšen. Personaži zahyščeni avtorśkym pravom. Mene nejmovirno zasmučuje naviť sama dumka pro fanfiky za učasti moїh personaživ. Ja radžu svoїm čytačam ta čytačkam pysaty vlasni istoriї z vlasnymy personažamy. I ce duže važlyvo, ščob vy považaly moje prohannja»

Enn Rajs

Raz my začepyly stavlennja avtoriv do fanfikiv, to na protyvagu skažu, ščo, napryklad, Nil Ğejman i sam počynav same z fanfikiv, a avtor «Avtostopom po galaktyci» Duğlas Adams kazav, ščo taka tvorčisť lyše dopomagaje vygadanomu svitu ta pryvnosyť u ńogo novi sensy.

Istorija ž «Sutinkiv» dijšla do novogo absurdnogo etapu v istoriї – publikaciї romanu «50 vidtinkiv sirogo» E.L. Džejms. Detaľnyj rozbir tekstu pokazav 89% zbigu z її ž fanfikamy pro Bellu ta Edvarda Kallena (duže radžu gljanuty hoč odnym okom, nejmovirno cikavyj analiz). Cja BDSM-istorija stala odnijeju z najbiľš prodavanyh v istoriї ta lyše pidtverdyla svoju populjarnisť u kinoadaptaciї.

Sered inšyh važlyvyh fandomiv, napryklad, serialy «Nadpryrodne», «Baffi, vynyščuvačka vampiriv» ta «Doktor Hto», franšyzy Marvel ta DC, muzyčnyj gurt One Direction, gra Genshin Impact ta bukvaľno use, do čogo može dotjagnutysja ruka fanativ. Dlja pidnjattja nastroju radžu šče svij tekst dlja LiRoom, v jakomu ja pocikavylasja, čy pyšuť fanfiky pro ukraїnśkyh artystiv ta artystok.

Na ostanok istoryčnogo dyskursu rozpovim pro odyn z najvažlyvišyh momentiv istoriї fanfikiv. U veresni 2007 roku z’javyvsja sajt Archive of Our Own, abo AO3 – odyn z najvplyvovišyh arhiviv fanfikšenu. 12 rokiv potomu vin ta častyna inšyh analogičnyh sajtiv otrymav nagorodu vid prestyžnoї literaturnoї premiї Hugo. Takym čynom, majže 5 miľjoniv avtoriv fanfikiv staly laureatamy na rivni z Frenkom Gerbertom, Ajzekom Azimovym ta Nilom Ğejmanom. Meni zdajeťsja, ce dostojnyj argument dlja vsih krytykiv fanfikšenu.

A čy pravda, ščo fanfik – ce šljah do pyśmennyctva?

Ne vsi avtor/ky fanfikiv pragnuť staty pyśmennykamy. Dlja kogoś ce ne biľše niž gobi čy rozvaga. Ale ti, hto hočuť, spravdi majuť zmogu trenuvatysja čerez fanfiky.

Po-perše, kožna robota z tekstom vymagaje praktyky. Pošuk vlasnogo stylju, eksperymenty z tropamy čy personažamy, propracjuvannja sjužetu – ce vse prostiše robyty ne z nulja, a majučy jakuś osnovu.

Po-druge, fanfiky zavždy majuť fidbek. Komentari, lajky, reposty, krytyka. Avtory momentaľno otrymujuť vidguk, jakogo važko znajty, publikujučy oryginaľni istoriї. Napryklad, pyśmennycja Kasandra Kler, vidoma za serijeju «Znarjaddja smerti», otrymala svoju fan-bazu vid «Trylogiї Drako». Ci try velyčezni fanfiky rozpovidaly pro ljubovnyj trykutnyk Drako Malfoja, Garri Pottera ta Germiony Ğrejndžer. A šče zrobyly fanonom toj fakt, ščo pan Malfoj obožnjuje nosyty duže vuźki škirjani štany.

Čy je pryklady inšyh fikrajteriv, jaki staly pyśmennykamy, okrim E.L. Džejms ta Kasandry Kler? Zvisno. Marisa Majer, jaku my perevažno znajemo za ekranizacijeju її knygy «Ščodennyky pryncesy», počynala z fanfikiv pro Sejlor Mun; Nil Ğejman pysav istoriї pro Šerloka Golmsa ta svitu Govarda Lavkrafta; Lev Grossman, za čyjeju serijeju «Čarivnyky» znjaly p’jať sezoniv serialu dlja Syfy, buv u fandomi «Jak pryborkaty drakona»; avtor «Marsianyna» Endi Vejr gravsja zi svitom «Peršomu gravcju prygotuvatysja».

Ščo take tryger-vorning ta jak ce pov’jazano z našymy psyhologičnymy travmamy?

Často, koly my perežyvajemo jakuś travmu, to namagajemosja vtekty vid reaľnosti čy zanuryty sebe u bezpečne seredovyšče. Zgadajte počatok lokdaunu: skiľky z nas bindžvotčylo uljubleni serialy čy gralo po kiľka dniv pospiľ v odnu j tu samu gru? Tak samo pracjuje i z fanfikamy, ščo pidtverdžuje naviť zrostannja peregljadiv OA3 u kvitni 2020-go.

Prypustymo, u vas je uljublena knyžka. Skiľky raziv vy možete її perečytaty? Fanfiky i sobi dozvoljajuť zanurytysja u znajomu dlja nas, komfortnu atmosferu, vytračajučy na ce menše času. Šče j dajuť možlyvisť skasuvaty smerť uljublenogo personaža čy narešti zvesty tyh samyh dvoh geroїv v toj samyj romantyčnyj moment. Eskapizm, jak vin je.

Čas pogovoryty pro systemu tryger-vorningiv (vid anglijśkogo trigger warning, abo TW). Vona prytamanna ne lyše fanfikšenu, ale, na moju dumku, same u fan-seredovyšči nablyžena do idealu. Tryger-vorning – ce systema zavčasnogo spoviščennja spožyvačiv kontentu pro potencijno travmatyčni temy, ščo zgadujuťsja v odynyci kontentu. Same slovo «tryger» naprjamu pov’jazane z PTSR. Vony možuť buty pro ščo zavgodno: nasyľstvo, zğvaltuvannja, gomofobija, rasyzm, mizoginija, anoreksija, rabstvo, smerť personaža, lajka, suїcyd, vžyvannja narkotykiv, žorstokisť ščodo tvaryn, trupy, vykradennja, seks, narodžennja dytyny, krov, vagitnisť, zmina stati toščo.

Odyn z jaskravyh prykladiv tryger-vorningiv – ce rolyk, jakyj demonstruje Netflix pered serialom «13 pryčyn čomu», de aktory poperedžajuť pro grafične zobražennja suїcydu ta bulingu, a takož rekomendujuť zvernutysja po dopomogu tyh, komu ci problemy blyźki.

Dejaki vvažajuť, ščo sytuacija z tryger-vornyngamy pišla u kontrproduktyvne ričyšče i trymaje nas u nadto teplij vanni, ale sytuacija dyskusijna.

Isnuvannja u fanfikiv tryger-vorningiv dopomagaje. Z odnogo boku, ce možlyvisť čytačam unykaty momentiv, jaki potencijno možuť vyklykaty perežyvannja travmy. Takym čynom, vy zavždy vpevneni, ščo znahodytesja u bezpečnomu seredovyšči. Z inšogo, opysy cyh travmatyčnyh momentiv ta perežyvannja їh personažamy dopomagaje čytač/kam (ta avtor/kam) pobačyty relevantnyj dlja nyh dosvid, proempatuvaty jogo, pereosmyslyty te, ščo z nymy trapylosja. A pozytyvnyj final, jak uspišna pomsta svojemu ab’juzeru, šče j podaruvaty korotkotryvale zadovolennja ta vidčuttja zdobutoї spravedlyvosti.

Analogično, dlja tyh, hto ne maje relevantnogo dosvidu, tryger-vorningy dopomagajuť normalizuvaty obgovorennja travmy ta znajty ključ do її rozuminnja. Umovni 20 fanfikiv z trygerom «zğvaltuvannja» možuť dopomogty usvidomyty unikaľnisť kožnogo vypadku seksuaľnogo nasyľstva ne girše za statystyku (a može j krašče).

Čomu LGBT+ spiľnota tak ljubyť fanfiky?

Golovna pryčyna – ce brak reprezentaciї LGBT+ v oryginaľnyh media. Ščo b ne kazaly gomofoby, ale kiľkisť kontentu, jaka zobražaje reaľnyj (abo realistyčnyj) dosvid kviriv, dosi obmežena. U populjarnyh knygah čy fiľmah zasyllja kliše: najkraščyj drug golovnoї geroїni – gej, maskulinna lesbijka, traspersona, jaku permanentno b’juť, autyng, biseksual/ky, jaki mrijuť perespaty z usima dovkola toščo. Masla u vogoń pidlyvaje j kvirbejt, tobto povne natjakiv na kvirnisť absoljutno geteroseksuaľnyh personaživ. Jakščo cikavo, to možete gljanuty mij tred u Tviteri na cju temu. To ščo u cij sytuaciї robyty predstavnykam LGBT+? Zvisno, pysaty vlasni istoriї pro uljublenyh personaživ.

Je j inša pryčyna. Čerez zagaľnu stygmu LGBT+ j gomo- ta transfobiju negeteroseksuaľnym ljudjam dovodyťsja ščodnja stykatysja z travmatyčnymy sytuacijamy, agresijeju, nasylljam ta strahom. Vygadani svity ta fanfiky – ce sposib perežyty vlasnyj dosvid ta podilytysja nym. Napysaty pro te, jak Ljuk Skajvoker uveś cej čas buv aseksualom značno bezpečniše ta prostiše, niž zrobyty kamingaut. Fanatśka tvorčisť daje zmogu pidgotuvatysja do kamingautu, perežyty fantaziju pro vlasnyj gepi-end, daty volju emocijam, jaki LGBT+ spiľnota dosi maje pryhovuvaty.

Ljubov LGBT+ spiľnoty do fanfikiv, kospleju ta, napryklad, roľovyh igor jak Dungeon & Dragons nevypadkova. Vony dopomagajuť u bezpeci ta komforti prymirjaty na sebe aľternatyvni roli, eksperymentuvaty, šukaty vlasne «Ja», mrijaty toščo. Ce vyhodyť daleko za meži eskapizmu čy perežyvannja travmatyčnogo dosvidu. Ci formy tvorčosti podekudy je jedynym šansom dlja LGBT+ spiľnoty buty soboju hoča b v odnomu aspekti svogo žyttja.

Nadto dobre vse. U čomu problema fanfikiv?

Isnuje dumka, ščo fanfiky – normalizujuť zbočennja. Jakščo giperbolizuvaty, to śogodni pyšeš istoriju pro seks z kentavrom, a zavtra – ğvaltuješ tvarynu. Sogodni šyperyš nepovnolitnih, a zavtra staješ pedofilom. I tak dali.

Zvisno, jak i v buď-jakoї odynyci kontentu, avtor/ka majuť rozumity vlasnu vidpovidaľnisť pered čytačamy. Vaše tvorinnja spravdi može nenarokom travmuvaty spožyvača (dlja ćogo j isnujuť tryger-vorningy) abo staty ob’jektom zbudžennja dlja zbočenciv. Čy označaje ce, ščo na usju kuľturu potribno nakladaty cenzuru, pytannja dyskusijne.

Use, ščo vidbuvajeťsja u fanfikah, ne škodyť reaľnym ljudjam, adže v istorijah beruť učasť vygadani personaži u vygadanomu sviti. Ba biľše, na vidminu vid reaľnogo svitu, u cyh personaživ je šans dosjagty spravedlyvosti ta peremogty svogo ab’juzera. Krim togo, fanfiky možuť dopomogty diznatysja pro vlasni kinky ne girše za ob’jektyvno neodnoznačnu industriju porno.

Ale ce ne označaje, ščo u fanfikiv vzagali nemaje problem (ne spryjmajte kožen punkt nadto serjozno, buď laska).

1. Problemy reaľnogo svitu je v onlajn. Tak, sered fikrajteriv tež je seksysty, rasysty, gomofoby, ksenofoby, fetfoby toščo. I vony spravdi svidomo perenosjať svoї pogljady abo u fanfiky, abo u komentari ta obgovorennja pid inšymy. Tak samo j sered tolerantnyh fikrajteriv ne zavždy vse dobre z reprezentacijeju, ščo prytamanne dlja buď-jakoї sfery, populjarnoї sered bilyh cysgendernyh geteroseksuaľnyh ljudej (tobto dlja buď-jakoї sfery).
2. Vplyv toksyčnoї maskulinnosti. Na žaľ, čerez zagaľnu stygmatyzaciju fanfikšenu ta toksyčnu maskulinnisť geteroseksuaľni (bili) čoloviky ridše za inšyh pyšuť fanfiky, a značyť i stvorjujuť realistyčnu reprezentaciju, diljaťsja dosvidom ta stajuť častynamy fandomiv. Inša problema cijeї ž toksyčnoї maskulinnosti – ce personaži, jaki її vtiljujuť, ale, bojusja, problema tut ne lyše u fanfikah.
3. Porušennja avtorśkogo prava. Jak ja i pysala, na fanfikah ne varto zarobljaty, adže kopirajt na personaživ ta svit zavždy naležyť їhnim oryginaľnym tvorcjam. Ale ce ne zavažaje avtoram porušuvaty ci pravyla ta tym samym dyskredytuvaty fanatśku tvorčisť.
4. Nyźka jakisť fanfikiv. Usi nenavysni kliše je u fanfikah – vid «obijmiv Morfeja» do klasyčnogo «vona syľno zminylasja za lito». Ne kažučy vže pro nerealistyčni opysy seksu ta stosunkiv, gramatyčni ta stylityčni pomylky, vidirvani vid reaľnosti dialogy toščo. Oś čudovyj tviter-akaunt na cju temu.
5. Vidsutnisť obov’jazkovyh tryger-vorningiv. Na žaľ, ne vsi sajty ta resursy zobov’jazujuť svoїh avtoriv poperedžaty pro travmatyčnyj kontent. Okreme dyskusijne pytannja: maje čy ne maje usja tvorčisť, zokrema j oryginaľna, maty poperedžennja pro nasyľstvo, dyskryminaciju čy seks?

Jakščo cikavo, to na Qoura je cila gilka, de ljudy obgovorjujuť, ščo їh dratuje u fanfikah. Dlja riznomanittja dumok cikavo peregljanuty.

Ja hoču napysaty fanfik. Ščo robyty?

Ce moje uljublene pytannja. Je kiľka šljahiv. Peršyj, podumajte, jaku istoriju vy hočete rozpovisty. Nihto ne vymagaje vid vas sotni storinok sociaľno-pobutovogo opusu. Ce može buty romantyčnyj etjud, seksuaľna scena, aľternatyvna versija podij toščo. Ne obmežujte sebe formatamy ta rozmirom. Pislja ćogo pidberiť personaživ čy naviť vsesvit, jakyj vy ljubyte ta znajete, ta rozkažiť cju istoriju.

Drugyj šljah, navpaky počynajeťsja z fandomu. U vas točno je gra, fiľm, serial, knyga, anime čy gurt, jakyj vy ščyro ljubyte. I, raz ce pytannja vzagali vynyklo, vy hoča b raz ujavljaly jakyjś scenarij z personažamy ćogo svitu. Dajte volju svoїj fantaziї, počniť z tekstovyh eskiziv i ce točno vylljeťsja, v jakuś istoriju.

Pislja togo, jak tekst napysano, vyčytajte jogo. Z vlasnogo dosvidu jak fikrajterky, tak i žurnalistky-redaktorky, rekomenduju, ščob ce zrobyla inša ljudyna. Avtorśke oko často ne pomičaje vlasnyh pomylok. Ne nedoocinjujte cej etap. Ja vpevnena, ščo i v ćomu materiali je hoča b odna pomylka, jaka kogoś rozdratuvala.

Jakščo vy boїtesja počynaty z vlasnogo fanfiku, to znajdiť vže napysanyj inšoju movoju ta perekladiť jogo. Fanfiky ukraїnśkoju dosi u deficyti. Obov’jazkovo zv’jažiťsja z avtorom čy avtorkoju ta poprosiť dozvolu.

I naostanok – opublikujte jogo. Z nedavnih variantiv z’javyvsja peršyj (skoriše za vse) sajt dlja fanfikiv ukraїnśkoju. Ce dopomože vam ne zagubytysja u rosijśkomu fandomi, jakyj j dosi prevaljuje u našomu segmenti internetu. Ale ce može buty okremyj fan-sajt obranogo fandomu, telegram kanal, blogy toščo.

Zamisť vysnovkiv

Čomuś u našij kuľturi dosi isnuje stygmatyzacija pevnyh gobi ta interesiv. Čytannja prestyžniše za peregljad fiľmiv, fiľmy majuť biľšu vagu za serialy, bukvaľno buď-ščo «dorosliše» za komp’juterni igry. Fan-kuľtura ne je vynjatkom. Čytannja ta napysannja fanfikiv dosi vvažajeťsja jakymoś gilti pležer, a ljudy, jakym podobajeťsja fanfikšen zobražajuťsja u mas-kuľturi, jak molodi žinky, jaki sublimujuť vidsutnisť seksu u reaľnomu žytti. Ale reaľnyj svit riznyťsja vid cyh ujavleń. Fanfiky možuť buty formoju eskapizmu abo terapiї, їhnje napysannja može buty jak rozvagoju, tak i praktykoju pered publikacijeju samostijnogo romanu. To naviščo my prynyžujemo ljudej, jaki zahopljujuťsja cym gobi?