eyvind
Navesni 2021 roku na ukraїnśkomu rynku z’javylasja cyfrova biblioteka Librarius («Librarius»). Її stvoryv zasnovnyk vydavnyctva «Laboratorija» ta kolyšnij spivvlasnyk «Našogo formatu» Anton Martynov.
Čas ne mig buty biľš vdalym. Za ocinkamy ekspertiv, svitovyj rynok elektronnyh knyžok u 2020 roci dosjag pokaznyka biľš niž $18 mlrd, i cja cyfra postupovo zbiľšyťsja do $23 mlrd do 2026 roku.
V Ukraїni ž cej segment može staty «blakytnym okeanom». Jak pyše kerivnyk vydavnyctva «Ranok» Viktor Kruglov u svoїj kolonci NV, miscevi vydavnyctva otrymujuť lyše 3% dohodiv z prodaživ e-knyžok, tobto rynok znahodyťsja faktyčno u zarodkovomu stani. Do togo ž v Ukraїni faktyčno vidsutni velyki globaľni knyžkovi operatory (Amazon, Apple, Barnes & Noble toščo), ščo takož stvorjuje spryjatlyvi umovy dlja zrostannja lokaľnyh gravciv.
Ščo potribno dlja togo, aby v Ukraїni zmig rozvynutysja vnutrišnij rynok elektronnyh knyžok, i čomu ce dosi ne vidbulosja?
Vysokyj riveń piratstva
Ukraїnci zdebiľšogo ne platjať za elektronnyj kontent: zavantažujuť programy, fiľmy, igry ta, avžež, knyžky z nelegaľnyh sajtiv. Ukraїna postijno potrapljaje do riznomanitnyh spyskiv najbiľš piratśkyh kraїn u sviti, de znahodyťsja v odnij kompaniї z Venesueloju, de v «ekstremaľnij bidnosti» žyvuť v desjatky raziv biľše ljudej, niž u našij kraїni.
«Ukraїnci bidni, tomu ne možuť dozvolyty sobi legaľnyj kontent» — ce duže pošyrena dumka. Prote, śogodni takyj argument navrjad čy aktuaľnyj. Tak, u nas dosi lyšajeťsja bagato bidnyh ljudej, prote j prošarok ukraїnciv z serednimy ta vysokymy dohodamy tež nemalyj, i cilkom mig by sformuvaty povnocinnyj rynok, cikavyj vsim vyrobnykam kontentu.
Ta vysokyj riveń dohodu ne zminjuje zvyčok bagaťoh ljudej. Nelegaľne skačuvannja kontentu nastiľky uvijšlo v naš pobut, ščo značna kiľkisť ljudej naviť ne znaje, ščo zavantažennja knyžky z telegram-kanalu — ce i je piratstvo, pro jake tak často govorjať. Ironično, koly cym zajmajuťsja specialisty IT-sfery, jaki po suti takož otrymujuť dohid vid prodažu svojeї intelektuaľnoї vlasnosti — pracedavcju čy zamovnyku. Cikavo, skiľky b programistiv pogodylosja b viddaty svij kod bezkoštovno?
Piratstvo stavyť cili kuľturni galuzi na mežu vyžyvannja i robljať їh zaležnymy vid grantiv ta inšyh form nerynkovogo finansuvannja v kraščomu vypadku. V giršomu — dovodyťsja jty na kompromisy z sovistju, prodajučy produkciju čy zalučajučy investyciї sumnivnogo pohodžennja.
Tož vidpoviď na vaše pytannja «Čomu v Ukraїni dosi tak malo horošyh ukraїnśkyh fiľmiv/serialiv/igor/knyžok/muzyky?» — tomu, ščo vy za ce ne platyte. Nihto inšyj za vas ce ne zrobyť.
Vidsutnisť infrastruktury ta zručnogo produktu
Prote, naviť jakščo vy zahočete perejty na svitlyj bik, ce ne tak legko zrobyty. Kino ta serialy možna dyvytysja na SWEET.tv abo Netlfix, muzyku sluhaty na Spotify čy obraty buď-jaki inši strimingovi servisy, a dlja igor ta mobiľnyh zastosunkiv takož je nyzka zručnyh magazyniv, de možna zavždy maty dostup do vśogo, ščo vy prydbaly.
Elektronni knyžky v Ukraїni śogodni prodajuťsja okremymy fajlamy u riznyh miscjah: na sajtah vydavnyctv abo knygareń. Potribno šukaty, hto i de prodaje tu čy inšu knygu, a potim šče j pam’jataty, de same ty ščoś kupyv. V rezuľtati proces kupivli elektronnoї knyžky v Ukraїni ne nadto vidriznjajeťsja vid її piratśkogo zavantažennja: riveń servisu odnakovyj, tiľky u vypadku z legaľnoju kupivleju ty šče j groši za ce platyš.
Piratstvo prodovžuje buty problemoju v usih kraїnah: naviť u najrozvynutišyh. Prote, tam z nym borjuťsja ne lyše zakonodavčymy zahodamy (jaki bezumovno potribni), ale j nadannjam dijsno zručnyh poslug dlja tyh, hto viddaje svoї groši. Tož cilkom spravedlyvo bude nazvaty samyh gravciv knyžkovogo rynku častkovo vynnymy u їhnih nevdačah v onlajni.
Librarius jak rišennja
«Librarius» jak koncepcija maje vsi šansy rozv’jazaty ključovi problemy ukraїnśkogo rynku, tomu my slidkujemo za jogo rozvytkom. Za slovamy Martynova, zastosunok peršym v kraїni proponuje vydavnyctvam absoljutno zahyščenyj format knyžok. Knyžkovyj fajl nedostupnyj dlja okremogo zavantažennja korystuvačem zastosunku, a otže i dlja peredači na torenty.
Ce instrument dlja perehodu v novu cyfrovu epohu dlja industriї knygovydannja, epohu servisu i šeringovoї ekonomiky
Anton Martynov, zasnovnyk «Librariusu»
Vodnočas dlja korystuvačiv ce zručnyj krosplatformenyj zastosunok, jakyj dozvoljaje čytaty knyžky na buď-jakomu їhńomu devajsi, pidlaštuvaty format knyžky pid vlasni vpodobannja i golovne — maty vsi knyžky v odnomu misci ta počynaty čytaty odrazu, bez neobhidnosti ščoś zavantažuvaty čy peredavaty na prystrij.
V teoriї zvučyť čudovo, ta jak ce pracjuje na praktyci? Numo rozbyratysja.
Dostupnisť
Zastosunok možna skačaty dlja oboh najbiľšyh mobiľnyh operacijnyh system — iOS ta Android. Ce pokryvaje potreby biľšosti čytačiv, ale je njuansy.
«Librarius» vidsutnij u Huawei App Gallery — magazyni zastosunkiv kompaniї Huawei, jakyj ta stvoryla pislja togo, jak lyšylasja bez servisiv Google čerez torgiveľnu vijnu SŠA z Kytajem. Huawei vhodyť u p’jatirku najpopuljarnišyh brendiv smartfoniv v Ukraїni porjad z Apple, Samsung ta Xiaomi, tož rozrobnykam varto zvernuty uvagu na rozmiščennja svogo zastosunku u magazyni zastosunkiv kytajśkoї kompaniї.
Drugyj njuans — vidsutnisť adaptaciї dlja iPad, odnogo z najpopuljarnišyh devajsiv dlja elektronnogo čytannja. Ni, vy možete bez problem vstanovyty «Librarius» na svij planšet, odnak vygljadaty vin bude deś tak:
Ce deščo rozčarovuje, adže blyźko 40% molodyh ljudej čytajuť na planšetah, a ponad 70% vlasnykiv iPad čytajuť same na ńomu. I možna prypustyty, ščo ce dosyť platospromožna audytorija (osoblyvo v umovah Ukraїny).
Tym biľše, ščo adaptacija hoča b isnujučogo interfejsu pid iPad ne je skladnoju. A v ideali hotilosja b bačyty okremyj interfejs, ščo vykorystovuje vsi perevagy velykogo ekrana ta muľtyzadačnosti iPad.
Interfejs zastosunku
Pislja zapusku zastosunku potrapljajemo na ekran katalogu knyg. Interfejs čystyj, zručnyj, ne mistyť ničogo zajvogo. Na virtuaľnyh polycjah — dobirky bestseleriv, novynok, vid okremyh vydavnyctv, a takož rekomendaciї redaktoriv. Takož možna vidfiľtruvaty knygy za kategorijamy. Vse duže zručno i komfortno.
Jakščo vy znajete, čogo hočete, možna zajty do vkladky Pošuku i vbyty nazvu čy avtora. Pošuk pracjuje čudovo — naviť, jakščo vy vvely nazvu z pomylkamy.
Na storinci knyžky možna postavyty lajk čy dyzlajk abo dodaty v obrane — ci funkciї dostupni lyše pislja rejestraciї. Takož možna obraty movu knyžky, pročytaty anotaciju i diznatysja tehnični harakterystyky prymirnyka.
Odnoznačnyj pljus — do inozemnyh knyžok pidtjagujeťsja rejtyng z Goodreads. Ce osoblyvo aktuaľno, poky v zastosunku ne tak bagato korystuvačiv i vnutrišnij rejtyng ne daje ob’jektyvnoї informaciї. Ale j nadali bude korysno.
Katalog knyžok
Na moment zapusku «Librarius» vže mav ponad 3000 vydań u katalozi. Nadali ce čyslo lyše zrostaje i pered publikacijeju rozrobnyky povidomyly, ščo narazi katalog mistyť vže biľš jak 7000 nazv. Najblyžčym časom pered rozrobnykamy stoїť meta dosjagnuty 10 000 dostupnyh knyžok. Tišyť, ščo servis robyť fokus same na vydannjah ukraїnśkoju movoju peršoju čergoju, hoča tam z’javljatymuťsja j inšomovni knyžky. Osoblyvo spodivajemosja na šyrokyj katalog knyžok anglijśkoju movoju.
Zaraz u «Librariusi» možna znajty bagato aktuaľnyh novynok, sučasnyh bestseleriv ta vičnoї klasyky. Ostannja, do reči, dostupna bezkoštovno. Svoї knyžky do katalogu dodaly vydavnyctva #knygolav, «Naš format», «Laboratorija», Vivat ta inši. Najbiľšu častku, za sub’jektyvnymy vražennjamy, u katalozi zajmaje ukraїnśkyj i perekladnyj non-fikšn.
Hoča zaraz biblioteka servisu švydše znahodyťsja u zarodkovomu stani, švydkisť, z jakoju vona popovnjujeťsja novymy knyžkamy, vseljaje optymizm.
Jak prydbaty knyžku
Speršu varto zarejestruvatysja. Prydbannja knyžok dostupno i bez rejestraciї, ale krašče vse ž stvoryty akaunt, ščob maty možlyvisť zberigaty biblioteku miž prystrojamy na riznyh OS, dodavaty knyžky v obrane i maty inši možlyvosti.
Narazi otrymaty dostup do knyžky možna dvoma sposobamy:
- Kupyty. Todi knyžka zalyšyťsja u vašij biblioteci nazavždy j vy zmožete povernutysja do neї buď-koly. Vartisť knyžok stanovyť do $4.99 na iOS abo do 160₴ na Android.
- Orenduvaty. Ce koštuje na 30-50% deševše za kupivlju, ale knyžku vy možete pročytaty lyše protjagom 14 dniv pislja počatku orendy. Jakščo knyžka vam spodobalasja i vy zahočete її prydbaty nazavždy, dovedeťsja zaplatyty povnu cinu znovu. Navrjad čy ce pryjnjatno dlja biľšosti čytačiv. A ot jakby bula znyžka na kupivlju pislja orendy, to cijeju opcijeju možna bulo b otrymuvaty povtorni plateži.
Peredplata
Najbiľše potencijni korystuvači «Librariusu» čekajuť na inšu možlyvisť — čytaty knyžky za peredplatoju, a ne kupujučy kožnu konkretnu knyžku okremo.
Opciju ščomisjačnoї peredplaty za dostup do katalogu knyžok rozrobnyky obicjajuť dodaty vže najblyžčym časom. Jak rozpoviv Anton Martynov u komentari Na chasi, za poperednimy rozrahunkamy cina peredplaty može skladaty 120-150₴ na misjać (ale do zapusku ce može zminytysja). Jakyj obsjag katalogu (čy naviť veś) bude dostupnyj za cju vartisť, poky nevidomo.
Jakščo vdasťsja vstanovyty cinu na peredplatu same v takomu diapazoni, to ce stane dijsno vkraj pryvablyvoju propozycijeju dlja vsih, hto čytaje biľš niž odnu knyžku na misjać, i čudovym stymulom perejty na legaľne čytannja dlja vsih, hto ce šče ne zrobyv.
Zručnisť čytannja
Golovnoju prynadoju zastosunku je te, ščo možna prydbaty knyžku (čy v majbutńomu prosto obraty z katalogu, jakščo u vas je peredplata), i odrazu ž perejty do čytannja, ne zavantažujučy ničogo na prystrij.
Čytaty u zastosunku, v cilomu, zručno. Poky ščo nabir funkcij, jakymy možna nalaštuvaty proces čytannja, dovoli asketyčnyj — zmina šryfta, sposobu gortannja ta vvimknennja ničnogo režymu. Vtim, ćogo cilkom vystačaje dlja komfortnogo čytannja, hoča hotilosja b opciju vymykaty veś interfejs, ščob žodni ikonky ne vidvolikaly vid zanurennja u knygu.
Takož narazi ne možna zavantažuvaty do čytalky vlasni knyžky, ale taka možlyvisť z’javyťsja u majbutńomu za slovamy rozrobnykiv.
Audioknygy
Jak pidtverdyla nam komanda «Librariusa», najblyžčym časom u zastosunku z’javyťsja možlyvisť sluhaty i audioknygy. Ce odna z priorytetnyh funkcij razom iz vvedennjam peredplaty.
Konkurenty
Servisy za peredplatoju ne rozpovsjudženi na zahodi, oskiľky tam rynok elektronnyh knyžok čudovo zrostaje i bez ćogo, i braku popytu nemaje. Natomisť, ce čudove rišennja dlja kraїn z nyźkym rivnem popytu na elektronni knyžky, vysokym rivnem piratstva i nyźkymy dohodamy. Tož, jakščo govoryty pro taku konkurenciju, to analogy «Librariusu» buduť lyše z kraїny-agresora, de sytuacija z piratstvom shoža. My vvažajemo neetyčnym vykorystannja takyh produktiv v pryncypi, tomu ne budemo porivnjuvaty z nymy ta ogljadaty їhni možlyvosti.
Osnovnym že konkurentom, z jakym dovedeťsja styknutysja rozrobnykam, stanuť telegram-kanaly, de vykladajuť piratśki knyžky bezkoštovno. Rozrobnykam dovedeťsja perekonaty spožyvača v tomu, ščo zaplatyty kiľka dolariv na misjać i maty myttjevyj dostup do velyčeznoї biblioteky — ce nabagato zručniše, niž kopatysja v telegram-kanalah, kačaty knyžky, potim dodavaty їh u jakuś čytalku.
Jakščo ž kazaty pro konkurentiv, v jakyh možna prydbaty e-knyžky legaľno, to sytuacija nastupna.
U červni 2021 najbiľšyj ukraїnśkyj knyžkovyj onlajn-magazyn Yakaboo takož zapustyv vlasnyj zastosunok z odnojmennoju nazvoju. Prote, pidpyska na knygy tam dostupna lyše korystuvačam bankivśkyh kart VISA. Takož prydbani vamy knygy na Yakaboo vy možete čytaty u їhnij že čytalci. Z samogo zastosunku ani prydbaty knyžku, ani splatyty peredplatu nemožlyvo.
Šče odnym zastosunkom-konkurentom možna vvažaty Google Play Books, de možna kupuvaty knyžky. Prote, sučasna perekladna literatura ukraїnśkoju movoju tam majže ne predstavlena j ukraїnśkyj katalog zdebiľšogo skladajeťsja z klasyky. Zate je velykyj katalog knyžok anglijśkoju movoju, ale vin točno postupajeťsja Amazon, jakyj my v razi zacikavlennja i rekomendujemo vam korystuvatysja.
Vysnovky
Očevydno, ščo «Librarius» zapuskaly u formati MVP — minimaľno žyttjezdatnogo produktu z bazovym naborom funkcij. Prote, pracjuje vin dobre, i korystuvatysja nym zovsim ne tak boljače jak inodi buvaje z servisamy na ćomu etapi rozvytku.
Jakščo vy hočete dolučytysja do pereliku peršyh korystuvačiv Librarius, to vže zaraz otrymajete cilkom pryjnjatnyj servis — točno kraščyj, niž te, ščo bačyly na našomu rynku dosi. Prosto buďte gotovi, ščo počytaty vam poky ščo vdasťsja daleko ne vse — ce golovnyj nedolik stanom na datu publikaciї ćogo materialu.
Ta golovne, ščo «Librarius» ruhajeťsja u virnomu naprjamku. Ce stosujeťsja jak funkcionaľnosti zastosunku, tak i biznes-modeli. Realizovanyj pravyľno, «Librarius» može stvoryty revoljuciju na lokaľnomu knyžkovomu rynku, jakoї davno začekalysja vsi: jak čytači, ščo pragnuť zručnogo servisu, tak i vydavci, dlja jakyh žyttjevo važlyvo zbiľšyty svoju audytoriju. Adže najlegše ce zrobyty same za rahunok pirativ: ljudej, jakyh ne treba perekonuvaty u korysti ta cikavosti čytannja — lyše v tomu, ščo za ce varto platyty.
Tvorcjam «Librariusa» varto osterigatysja nemynučoї konkurenciї z «Jakabu», oskiľky tam vže majuť velyčeznyj katalog gotovyh elektronnyh knyžok i resursy na rozvytok, jakyh u nevelykoї novoї kompaniї prosto ne može buty. Vtim, jakščo komandi Antona Martynova vdasťsja buty prudkišymy za nepovorotku korporaciju z kiľkoma sotnjamy pracivnykiv, to same vona bude zadavaty ton na onovlenomu rynku.