Vladyslav Rudyj
Tematyčno podija sfokusovana na predmetnomu i promyslovomu dyzajni. U konferenciї vzjalo učasť ponad 150 osib. Sered nyh predmetni dyzajnery, predstavnyky kreatyvnyh agencij, menedžery z rozrobky produktiv ta vyrobnyčyh kompanij, ščo specializujuťsja na promyslovomu dyzajni. Zahid organizovano Centrom informacijnoї pidtrymky biznesu u m. Lvovi, ščob dopomogty biznesu znajty efektyvni biznes-modeli, pidsylyty kapitalizaciju, zastosuvannja nou-hau, zrozumity, jak pracjuvaty v ekosystemi zi zdorovoju konkurencijeju.
Svitovyj dosvid demonstruje prjamu zaležnisť ekonomičnyh pokaznykiv vid vykorystannja kompanijamy dyzajn-pidhodu: čym raniše zastosovujeťsja dyzajn u rozvytku produktu, tym biľšyj dohid otrymuje kompanija. Napryklad, u 2016 roci dyzajn prynis 7% vid zagaľnogo VVP kraїny Velykobrytaniї, a ce £85.2 mlrd funtiv sterlingiv.
Za slovamy organizatoriv, ekosystema kreatyvnyh industrij rozvyvajeťsja postupovo. Sogodni potreba biznesu — ce dyzajn, a dyzajnu — staty biznesom. Virymo, ščo i v Ukraїni je bagato dyzajneriv i biznesiv, jaki gotovi stvorjuvaty vartisni reči na mižnarodnomu rivni. Tomu my prodovžujemo govoryty pro predmetnyj dyzajn i ključova tema ćogo roku — Dyzajn jak biznes ta dyzajn dlja biznesu. Dyzajn maje pracjuvaty jak biznes i biznes maje rozumity i usvidomljuvaty cinnisť dyzajnu i zalučaty jogo na vsih etapah i biznes-procesah. Bačymo velykyj potencial u komercializaciї dyzajnu v tomu čysli čerez nalagodžennja partnerstv ta spivpraci miž dyzajneramy ta vyrobnykamy. My takož virymo v cinnisť dyzajnu, adže same dyzajn stvorjuje dodanu vartisť dlja vyrobnykiv.
Jaroslav Belinśkyj — grafičnyj dyzajner, specialist z brendyngu ta vizuaľnyh komunikacij, zasnovnyk ta golova Asociaciї Design4Ukraine.
Cogo roku svit vidznačaje sto rokiv dyzajnu Baugauz. U manifesti školy її zasnovnyk vyznačyv ključovi oznaky dyzajnu: prostota, muľtyfunkcionaľnisť, oščadlyvisť u vykorystanni prostoru, materialiv, času i grošej. Cju tezu sformuvaly sto rokiv tomu, ta vona aktuaľna i dosi. Velyki kompaniї, korporaciї, pidpryjemstva formujuť svoї biznes-modeli vykorystovujučy pryncypy stalogo vyrobnyctva i cyrkuljarnoї ekonomiky. V Ukraїni dyzajn vidrodžujeťsja i zajmaje vagome misce sered 12 kreatyvnyh industrij. Tomu śogodni my majemo nagodu dyskutuvaty pro te, čy dosi aktuaľni pryncypy Baugauz čy možna їh transformuvaty u biznes-pidhody i biznes-modeli.
Komercijna cinnisť dyzajnu
Ne vynykaje sumniviv, ščo dyzajn dodaje cinnosti, ale jak vymirjaty cej pokaznyk. Čy je pryklady komercijno uspišnyh kejsiv, koly dyzajn dodav vartosti i cej pokaznyk zamirjaly. Abo možlyvo ce vse trata času — namagatysja za formulamy porahuvaty skiľky dyzajn dodav vartosti.
Dyzajn v peršu čergu — pro funkciju i pro te, jak produkt staje produktom. Nedostatńo zagornuty ščoś v garnu obgortku. Kožen produkt ce komplekt dyzajn naprjamkiv, pidhodiv toščo. Cinnisť gotovogo dyzajnerśkogo produktu v tomu, čy porekomenduje korystuvač cju rič druzjam, znajomym toščo.
Dyzajn vplyvaje na te, jak často i dovgo zahoče korystuvač vykorystovuvaty toj čy inšyj produkt.
Možna govoryty pro vplyv dyzajnu na operacijnu dijaľnisť, jaka pidvyščuje jakisť i švydkisť roboty kompaniї. Jakščo pravyľno organizuvaty dyzajn-proces, to, napryklad, try ljudyny zmožete robyty tu robotu, jaku do togo robylo p’jatero. Dyzajn jak pidhid robyť kompaniju operacijno efektyvnišoju.
Možna govoryty pro vplyv dyzajnu na ekonomiku kraїny, ale važlyvo maty dostup do vsih neobhidnyh danyh, ščob maty možlyvisť analizuvaty pokaznyky i robyty vysnovky.
Na vidminu vid velykyh mist i stolyci, mali mista v Ukraїni je svojeridnymy blakytnymy okeanamy, de možna formuvaty dyzajn-spiľnoty, ta rozvyvaty industriju bez zajvoї konkurenciї.
Endrju Volters (Keynote speaker) — dyrektor z doslidžeń v Mižnarodnomu centri dyzajnu ta doslidžeń (PDR), profesor z dyzajnu orijentovanogo na spožyvača v Universyteti Cardiff Metropolitan (Velykobrytanija). Vže 19 rokiv zajmajeťsja doslidžennjamy v sferi dyzajnu i jogo vprovadžennjam v kompanijah, ščob pokraščyty innovacijnisť ta konkurentospromožnisť produktu. Vprovadžuvav dyzajn-pidhody v kompanijah-vyrobnykah motocykletnogo odjagu i sporjadžennja, čovnobudivnyh kompanijah toščo.
Dyzajn — ce kreatyvnyj pidhid do vyrišennja problem, jakyj počynajeťsja z analizu potreb korystuvačiv ta zalučaje korystuvačiv do spiľnogo stvorennja, rozrobky ta testuvannja rišeń.
Možna označyty čotyry etapy vprovadžennja dyzajnu za shemoju Danśkoї drabyny dyzajnu (Danish Design Ladder):
- Vidsutnisť dyzajnu (No Design)
- Dyzajn dlja nadannja formy (Design as form-giving)
- Dyzajn jak proces (Design as process)
- Dyzajn jak strategija (Design as strategy)
Zazvyčaj ja govorju ne z dyzajneramy, a z ljuďmy, jaki ne duže rozumijuť, ščo take dyzajn. Dyzajn maje bagato riznyh značeń dlja riznyh ljudej, profesij, sfer dijaľnosti: i ne tiľky te, jak my komunikujemo, jak spožyvajemo produkt, jakyj servis nadajemo, a j zalučennja gromadśkosti, sociaľne vdoskonalennja ta deržavni polityky.
Evoljucija biznesu v dyzajni
Zrobyty vdalyj biznes možna lyše, jakščo robyty pomylky i včytysja z nymy pracjuvaty. Napryklad, klijenty maje rozumity, ščo vin platyť groši za te, ščo dyzajn-agencija zrobyť usi pomylky za nyh. I potim vže otrymajuť gotove rišennja.
Promyslove vyrobnyctvo dyzajnerśkyh produktiv možlyve todi, koly je toj, hto bude spožyvaty i investuvaty u vyrobnyctvo (zamovnyk, vyrobnyk, postijnyj spožyvač).
Je kompaniї, jaki v svoїj biznes-modeli potrebujuť dyzajn, ščob stvoryty takyj cinnisnyj produkt, jakyj їhnja audytorija bude spožyvaty. I ci kompaniї problemu z dyzajnom vyrišujuť, šukajuť neobhidnyh ljudej, stvorjujuť vlasnu dyzajn-agenciju, zamovljajuť poslugy na autsorsi. Tobto, biznesy — jakym potribne dyzajn dlja stvorennja produktu i vyvedennja jogo na rynok svoju potrebu v dyzajni vyrišujuť. I tut pytannja ne v dyzajnerah čy nerozuminni biznesu, naviščo potriben dyzajn. Prosto isnujuť biznesy, dlja jakyh dyzajn ne je osnovnym drajverom rozvytku kompaniї.
Jakščo hočeš prodavaty svij dyzajn, to maješ stavytysja do ńogo jak do biznesu: hto tvoї klijenty, de vony, ščo їm potribno.
Je v Ukraїni klijenty na promyslovyj dyzajn — i vony pytannja dyzajnu vyrišujuť samostijno. Jakščo vy pryhodyte do vyrobnyka, a vin ne rozumije i ne hoče rozumity naščo biznesu dyzajn — to ne vytračajte čas i syly, bo ce vse groši.
Dyzajn — ce postijni zminy, vin vrahovuje potreby ljudyny ta vyrišuje їh. Buď-jake dyzajnerśke rišennja nemožlyve bez doslidžennja naviščo i dlja kogo my ce robymo. Tomu potribno analizuvaty tehnologiї, potreby suspiľstva, potreby spožyvača.
Jakščo dyzajn pracjuje, to ce dopomagaje kompanijam ta organizacijam zdijsnjuvaty innovaciї u roboti zi spožyvačamy produktiv i poslug, partneramy ta inšymy zainteresovanymy storonamy buty innovacijnymy j konkurentnymy na rynku.
Marta Kobrynovyč — spivavtorka doslidžennja «Doslidžennja rynku predmetnogo dyzajnu v Ukraїni», analitykynja v agenciї ekonomičnogo rozvytku PPV Knowledge Networks prezentuvala rezuľtaty doslidžennja z akcentom na tomu, skiľky prynosyť predmetnyj dyzajn v ekonomiku kraїny, jaki je standarty ta kryteriї jakosti roboty predmetnogo dyzajnera, de navčatysja, misce predmetnogo dyzajnu v ekosystemi kreatyvnyh industrij. Perše podibne doslidžennja provodyly u 2017 roci, druge u 2019.
Ključovi sposterežennja i vysnovky doslidžennja:
Jak i dva roky tomu, rynok predmetnogo dyzajnu v Ukraїni dosi perebuvaje na počatkovij fazi svogo rozvytku, prote pokazuje oznaky zrostannja. Najšvydše rozvyvajuťsja profiľni dyzajn-agenciї (kompaniї), vony je j najbiľš stijkymy do nestabiľnosti ta negatyvnyh javyšč rynku. Na protyvagu, dyzajnery-frilansery zrostajuť najpoviľniše, naviť, stykajuťsja zi spadom svogo biznesu.
Rynok predmetnogo dyzajnu dosi orijentovanyj na vnutrišńogo spožyvača, dvi tretyny opytanyh dyzajneriv pracjujuť tiľky z ukraїnśkymy klijentamy. Tiľky 18% respondentiv majuť spravu z inozemnymy rynkamy.
Dyzajnery vidznačajuť, ščo ekosystema pidtrymky rynku dosi slabka, brakuje speciaľnyh program, jaki b dopomogly їm vtilyty svoї zadumy. Vodnočas dyzajnery ne často vykorystovujuť taki instrumenty jak zalučennja investycij čy grantovi možlyvosti vid fondiv j inšyh organizacij.
Rynok predmetnogo dyzajnu biľše potrebuje gotovyh rišennjam vid ideї do finaľnogo produktu niž okremi poslugy. Tak samo riveń zatrebuvanosti gotovyh projektiv predmetnogo dyzajnu je vyščym, niž na rynku dyzajnu v Ukraїni zagalom. Vyrobnyky, ščo vykorystovujuť predmetnyj dyzajn, vyznajuť cinnisť dyzajnu, ale spryjmajuť jogo tiľky jak pidhid do rozrobky produktu. Natomisť dyzajn jak sposib organizaciї roboty čy okremyj biznes-proces narazi ignorujeťsja.
Nejakisna profiľna osvita ta brak tehničnoї bazy – osnovni faktory, jaki, na dumku učasnykiv doslidžennja, strymujuť rozvytok rynku. Natomisť, zbiľšennja kiľkosti zamovleń vid klijentiv ta profesijne zrostannja zavdjaky jakisnij specializovanij osviti – golovni umovy rozvytku rynku predmetnogo dyzajnu v Ukraїni.
Jak zrobyty dyzajn v Ukraїni biznesom
Je problema z teoretyzuvannjam v osviti, povynen buty balans miž praktyčnoju skladovoju i teoretyčnoju. Ale ne varto dramatyzuvaty, ščo vse propalo.
Rozryv miž navčannjam i robotoju je jak v Ukraїni, tak i inšyh kraїnah. Dyzajner musyť buty gnučkym, bo potribno vmity znahodyty spiľnu movu z pidrjadnykamy, inženeramy, klijentamy. Vyrobnyky ne hočuť vyhodyty zi svojeї zony komfortu, tomu ukraїnśki dyzajnery i šukajuť vyrobnykiv v Kytaї abo Jevropi.
Osterigajteś pidrjadnykiv, jaki spočatku obicjajuť use, pro ščo vy poprosyte. A potim vynykajuť problemy na kožnomu etapi roboty, to obladnjannja nemaje potribnogo, to nemaje tyh, hto vmije pracjuvaty za tym obladnannjam, abo vzagali kažuť, ščo my možemo tiľky oś tak i vse.
Konferenciju Creative Economy Day organizovuje Centr informacijnoї pidtrymky biznesu u m. Lvovi, zasnovanyj na bazi agenciї ekonomičnogo rozvytku PPV Knowledge Networks za pidtrymky JeBRR v ramkah iniciatyvy #EU4Business Jevropejśkogo Sojuzu. Vže try roky podija ob’jednuje ta pidtrymuje ukraїnśke pidpryjemnyctvo u sferi kreatyvnoї ekonomiky. Vona zbyraje tyh, hto vidčuvaje neobhidnisť stvorjuvaty ščoś nove i pragne robyty ce na svitovomu rivni. Poperedni konferenciї vidbulyś u 2017 ta 2018 rokah ščob spryjaty dialogu vyrobnykiv ta promyslovyh dyzajneriv.