Oleksandr Kurbatov
Okrim ukraїnśkyh učasnykiv, na konferenciї buly prysutni zacikavleni storony z Azerbajdžanu, Bilorusi, Virmeniї, Gruziї, Moldovy, a takož predstavnyky Jevropejśkoї komisiї.
Jevropejśkyj dosvid
Pro dosvid JeS u pytanni pidvyščennja energoefektyvnosti u žytlovomu sektori rozpovila Nadja Vetters. Vona predstavljaje doslidnyj centr, ščo specializujeťsja na pytannjah energoefektyvnosti.
Nadja nagolosyla, ščo energoefektyvnisť – ce ne lyše groši, ce j znyžennja vykydiv vuglecju v atmosferu, ščo pokraščuje ekologiju i zdorov’ja ljudej. U JeS energospožyvannja žytlovyh budynkiv vdalosja znyzyty na 40%. Problemy, jaki dovelosja vyrišuvaty na ćomu šljahu, podibni do ukraїnśkyh.
Po-perše, vlasnyky budynkiv ne maly stymulu dlja pokraščennja umov prožyvannja. Po-druge, nyźki energetyčni taryfy pryzvodyly do togo, ščo domovlasnyky ne rozumily perevag znyžennja energospožyvannja. Ale teper, koly ciny na gaz i teplovu energiju zrosly, potribno vyrišuvaty inši zavdannja:
- Vreguljuvannja budiveľnyh norm u vidpovidnosti do sučasnyh vymog.
- Vplyv podatkovoї systemy jak stymulu do energozberežennja u žytlovomu sektori.
- Zbiľšennja kiľkosti fahivciv z pokraščennja energoefektyvnosti ta stymuljacija investycij u programu «Rozumni ličyľnyky».
- Vstanovlennja minimaľnyh standartiv z energoefektyvnosti i reguljarni perevirky na vidpovidnisť cym standartam usih budiveľ (jak žytlovyh, tak i ne žytlovyh).
Nastupnyj krok – ce vprovadžennja system rozumnogo kontrolju za budivljamy. Ce dozvolyť vykorystovuvaty najsučasniši tehnologiї kontrolju, u tomu čysli na vidstani. Ce vže vidbuvajeťsja u Brjusseli, de taki systemy buduť vvedeni do 2020 roku u ramkah programy «Rozumne finansuvannja dlja rozumnyh budynkiv».
U bagatokvartyrnyh budynkah tež je kiľka typovyh problem:
- Meškanci ne rozumijuť, hto spravžnij vlasnyk budynku.
- Uskladnenyj proces pryjnjattja rišeń.
- Rizni finansovi možlyvosti spivvlasnykiv i, jak naslidok, rizni možlyvosti otrymannja kredytiv.
- Vidsutnisť tehničnyh znań i navyčok domovlasnykiv, a ce zavažaje vyznačyty i inicijuvaty proekty iz znyžennja energospožyvannja.
Na dumku Nadi, Ukraїna uspišno podolaje biľšisť pereškod, jakščo skorystajeťsja dosvidom kraїn JeS. Našij deržavi slid pryjnjaty čitki ta zrozumili zakony ščodo stymuljaciї znyžennja energospožyvannja. Takož varto stvoryty spryjatlyvi umovy dlja zbiľšennja džerel kolektyvnogo finansuvannja. Ci pytannja buduť vyrišeni za pidtrymky urjadu i spryjatlyvyh umov dlja kredytuvannja OSBB.
Vykorystaty veś potencial dlja modernizaciї žytlovyh budynkiv možna za umov informacijnoї dopomogy OSBB pro novi možlyvosti. Odnym iz takyh krokiv je posibnyk iz pokrokovymy instrukcijamy ščodo pidvyščennja energoefektyvnosti, jakyj bulo vypuščeno u 2018 roci.
Ukraїnśkyj dosvid
Pro praktyčnu realizaciju program jevro-finansuvannja v ramkah proektu JeS «Ugoda meriv – Demonstracijni proekty» dlja pokraščennja energoefektyvnosti rozpoviv Volodymyr Smolij, zastupnyk mera Dolyny. Ce — nevelyke mistečko v Ivano-Frankivśkoї oblasti. Naselennja skladaje uśogo 20 tys meškanciv. Za mynuli try roky u Dolyni vdalosja znyzyty energospožyvannja na 20%.
Cogo ne možlyvo bulo b dosjagty bez OSBB, adže ponad 50% energospožyvannja mista vidbuvajeťsja same u bagatokvartyrnyh budynkah
Misto počalo pracjuvaty za programoju jevrofinansuvannja u 2015 roci. Robota jšla važko – meškanci Dolyny ne rozumily, ščo їhnja vlasnisť ne obmežujeťsja stinamy kvartyry. Vidpovidaľnisť za stan budynku vony pokladaly na miśku vladu i komunaľni služby.
Miśka vlada organizuvala provedennja analizu energoefektyvnosti budynkiv. Na bazi komunaľnogo pidpryjemstva bulo stvoreno Centr energetyčnogo audytu. Iz rezuľtatamy termozjomky budynkiv i rozrahunkamy ekonomičnyh naslidkiv vtrat tepla fahivci Centru počaly provodyty zustriči iz meškancjamy bagatopoverhivok. Lyše za peršu polovynu 2015 roku bulo provedeno ponad trydcjať podibnyh zboriv.
Ce buv najskladnišyj moment – pojasnyty meškancjam važlyvisť zmin, adže častyna finansuvannja zahodiv znyžennja energospožyvannja ljagala na samyh meškanciv. Bagato hto iz nyh vže zrobyv fragmentarne uteplennja i dovelosja dovodyty, ščo take uteplennja rujnuje budynok.
Na peršyj vidkrytyj konkurs sered OSBB pryjšly lyše golovy 15 iz 100 bagatokvartyrnyh budynkiv mista. Predstavnyky miśkoї vlady dopomogly їm zibraty potribni dokumenty dlja učasti u konkursi i otrymanni «Teplogo kredytu». Vže nastupnogo roku kiľkisť modernizovanyh budynkiv sjagnula 30. Šče 20 – stojať u čerzi na piľgove uteplennja, hoča teper umovy menš spryjatlyvi, adže dolja meškanciv u finansuvanni zbiľšylaś iz 20% do 40%. Ljudy poviryly u efektyvnisť proektu, a miśka vlada pidtrymuje їhni iniciatyvy u pytannjah pryjomu kolektyvnyh zajavok, u rozrobci proektiv spiľnogo finansuvannja i rozrobci tehničnyh proektiv. Metoju bulo stvoryty systemnyj pidhid dlja vyrišennja ćogo zavdannja. Sogodni vže zrozumilo, ščo eksperyment sebe vypravdav.
Dolyna – odne iz dvoh mist Ukraїny, jake vzjalosja realizovuvaty proekt znyžennja energospožyvannja žytlovymy budynkamy u spivpraci z jevropejśkymy fahivcjamy.
Dosvid i problematyka OSBB
Viktorija Pogorjelova – predstavnycja Asociaciї vlasnykiv budynkiv, ščo ob’jednuje 30 tysjač OSBB. Vona i sama – golova OSBB u kyїvśkomu budynku z 1998 roku. Її budynok, p’jatypoverhivka na 5 pid’їzdiv, bula zvedena šče 1965 roku. Viktorija vpevnena, ščo 20-ričnyj dosvid roboty їhńogo OSBB dopomože za odyn rik vyrišyty biľšisť problem zvyčajnyh bagatokvartyrnyh budynkiv.
Viktorija vvažaje, ščo zalučennja «sociaľnogo» kapitalu, koštiv samyh meškanciv budynkiv – ce jedynyj šljah do modernizaciї i pidvyščennja energoefektyvnosti. Ale ćogo važko dosjagty, jakščo ne bude «Teplyh taryfiv» dlja bagatokvartyrnyh budynkiv. Taka taryfikacija dozvoljaje ruhatysja nevelykymy krokamy. Vona zasterigaje vid perehodu lyše do kompleksnyh proektiv čerez te, ščo bagato ukraїnciv ne dovirjajuť kredytam i ne vmijuť nymy korystuvatysja. Pokrokova realizacija nevelykyh zahodiv na kštalt zaminy osvitlennja na energoefektyvne, zamina vikon u pid’їzdah, dasť zmogu vidčuty, jak pracjuje systema i perejty do biľš masštabnyh proektiv iz zbiľšennja energoefektyvnosti. Nevelyki proekty dozvoljať vidpracjuvaty i mehanizm pryjnjattja kolektyvnyh rišeń sered meškanciv budynkiv.
Protjagom kiľkoh rokiv Asociacija vlasnykiv budynkiv utrymuje za vlasni košty internet-portal ProOsbb dlja usih, hto hoče stvoryty OSBB iz prykladamy podolannja typovyh problem.
Pozycija Fondu energoefektyvnosti Ukraїny
Fond Energoefektyvnosti Ukraїny jak jurydyčna osoba zarejestrovanyj lyše 2018 roku. Jogo misija – ce dopomoga vlasnykam bagatokvartyrnyh budynkiv otrymaty granty na kompleksnu modernizaciju svoїh pomeškań.
Nadannja koštiv – ce sprava nedalekogo majbutńogo, kaže Julija Golovatjuk-Ungurjanu, v.o. dyrektora Fondu. Ale počynaty gotuvatysja dlja otrymannja grantiv potribno vže teper.
Rozrobleno dekiľka variantiv spivpraci Fondu iz OSBB:
- «Legkyj paket» peredbačaje nyzku obov’jazkovyh zahodiv:
- vstanovlennja teplovogo ličyľnyka,
- balansuvannja opaljuvaľnoї systemy,
- jakisni truby. Grant na vykonannja cyh zahodiv skladatyme 40% vid їhńoї vartosti. Jakščo častyna zahodiv vže vykonana – ce tež zarahovujeťsja
- Ale biľše vygidnyj «Kompleksnyj paket» – ce «Legkyj paket» pljus kompleksne uteplennja stin, dahu, pidvalu budivli i obov’jazkovyj energoaudyt. Grant kompensuje 50% vytrat, u tomu čysli na vartisť robit. Šče 20% buduť dodani budynkam, de bagato subsydiantiv. Adže otrymuvači subsydij najmenše zacikavleni u pidvyščenni energozberežennja.
Ščob otrymaty grant na uteplennja budynku, bude provodytysja obov’jazkovyj energoaudyt, jakyj nadasť rozuminnja, de same vidbuvajuťsja najbiľši vtraty tepla budivli. Fond kompensuvatyme 80% vytrat na energoaudyt i pidgotovku vidpovidnoї dokumentaciї.
Golovna vidminnisť Fondu vid vže isnujučyh «teplyh kredytiv» – ce pidtrymka kompleksnyh rišeń. Ce ne bude možlyvisť «prosto zaminyty vikna». Natomisť učasnyky zmožuť provesty perevirku energoefektyvnosti do i pislja togo, jak proekt konkretnogo budynku bude zaveršeno. Ce dasť zmogu dodaty do proektu pevni zahody z energozberežennja, jaki tež buduť profinansovani za rahunok grantu.