Anna Savčynśka
My pogovoryly iz proektnoju menedžerkoju 4City Oleksandroju Iľjašenko pro te, jak rozpočynalasja robota nad proektom ta jaki vražennja vid zapusku u peršyh gostej ta u personalu i spivzasnovnykiv iniciatyvy, ščo poklykana zminyty Odesu na krašče.
—Jaki vražennja vid peršyh dniv roboty u vas ta u vašyh gostej?
My počaly pracjuvaty z 29-go kvitnja zrobyly ščoś shože na pre-party dlja zasnovnykiv i druziv (tobto perši gosti samogo restoranu buly bezposeredńo zasnovnyky). I jakščo česno, to personal trohybojavsja i nervuvav, tomu ščo ce buv їh peršyj povnocinnyj robočyj deń, — ale vse vyjšlo dobre.
Zaraz my pracjujemo v testovomu režymi. Možna pryjty zamovyty majže vse menju, ale ce stosovno kožnogo dnja okremo. Napryklad, jakščo vy pryhodyte v ponedilok, to možete zamovyty menju «Nju-Jork», jakščo u vivtorok — menju «Teľ-Aviv», u seredu — «Odesu» i tak dali. V majbutńomu my vidkryjemo povnistju vse menju, vsi 4 kraїny. 19 travnja vse bude gotove — i my oficijno vidkryvajemoś.
— Jakymy buduť perši sociaľni proekty, ščo їh pidtrymaje 4City?
Narazi my šče ne obraly nijakogo proektu, tomu ščo pracjujemo nad stvorennjam formy dlja podači proektnyh zajavok, a takož nad stvorennjam kursu dlja usih bažajučyh, hto hoče podaty proekt, ale ne znaje, jak ce zrobyty pravyľno. Ukraїnci často plutajuť ideju z gotovym proektom. Tomu naši spivzasnovnyky vyrišyly zrobyty bezkoštovnyj navčaľnyj kurs, usi bažajuči zmožuť jogo projty i diznatyś jak pravyľno podaty svij proekt. My budemo rozgljadaty vsi ideї, ale budemo obyraty proekty, ščo buduť korysnymy dlja našogo mista, dlja Odesy zagalom, ale ne na korysť jakoїś okremoї ljudyny. Perši zbory zasnovnykiv majuť vidbutysja u serpni, tož same todi bude obrano proekt na jakyj pide finansuvannja.
—Čomu obraly šljah zapusku svogo okremogo zakladu, a ne dolučennja — napryklad — do vže isnujučoї franšyzy Urban Space?
My duže považajemo Juru Fyljuka, my z nym tovaryšujemo. Časom Jurko dopomagav ta konsuľtuvav. Ale šče na počatku my vyrišyly, ščo robymo okremyj proekt zi shožoju idejeju. Čomu okremyj? Tomu ščo v nas je duže garnyj pidprijemyć i restorator Aleks Kuper, jakyj rozrobyv okremu koncepciju, takož ne potribno bulo platyty za franšyzu. I zvisno, Odesa — vse-taky inše misto, i my orijentuvalyś na ljudej, na samu Odesu, zahotily pidkreslyty її vynjatkovyj status, zrobyty vlasnyj, okremyj brend.
—Jaki bačyte osnovni perspektyvy, ryzyky i možlyvosti sociaľnogo pidpryjemnyctva v Ukraїni?
Osobysto moja dumka taka: sam termin «sociaľne pidpryjemnyctvo» ne duže rozpovsjudženyj, i ne kožna peresična ljudyna jogo znaje ta rozumije, ščo ce take. Našoju metoju je donesty do ljudej, do ukraїnciv, do odesytiv, ščo take sociaľne pidpryjemstvo, jak vono pracjuje, jak jogo pobuduvaty, jak pracjuvaty, jak dolučatyś do podibnyh iniciatyv. I zvyčajno, my majemo na meti zrobyty duže populjarne misce. 4City maje staty lokacijeju, kudy b ljudy ne prosto pryhodyly poїsty, a j dolučytysja do klasnyh proektiv. Spodivajemosja, ščo takym vlasnym prykladom pokažemo i zmotyvujemo kogoś zrobyty ščoś svoje. Ce neobov’jazkovo maje buty restoran, ce može buty buď-jakyj biznes, z jakogo možna viddavaty vidsotok na korysni proekty abo na pokraščennja mista. Nu, a ščo stosujeťsja ryzykiv, to ryzyky je vsjudy i postijno.
—Try golovnyh uroky, jaki vy vynesly iz zapusku
Iz insajtiv: koly ty startuješ, to rozkazuješ usim pro svoї plany,— i duže bagato ljudej, jaki odrazu, šče naviť ne pročytavšy tvoju ideju, ne dolučyvšyś do spiľnogo stvorennja, počynajuť govoryty, ščo ce duže pogano, ščo ce «šče odna ideja, z jakoju vsih obdurjať»; ščo ce prosto jakeś vidmyvannja grošej toščo. Taki vidguky duže demotyvujuť — i vzagali ne hočeťsja ničogo robyty, vtračajuťsja syly; ale my ce poboroly za 9 misjaciv.
My točno znajemo: buď-jakyj proekt možna realizuvaty, jakščo bagato ljudej ob’jednujuťsja navkolo jakoїś ideї, — todi vse vyjde. U nas biľše 200 zasnovnykiv, rozrahovujemo na 300 — i ne planujemo vidstupaty. Cyfra 300 ne prosto tak z’javylaś u nas. Serednij pokaznyk remontu v restorani v Odesi — pryblyzno $1 tys. My rozrahuvaly, ščo zberemo 300 osib, jaki daduť po $1 tys — i v nas buduť košty dlja togo, ščob my zbuduvaly cej restoran. My zibraly biľše $200 tys — i majže vsi їh vytratyly. Ta kiľka zasnovnykiv, jaki na śogodnišnij deń dolučylyś do našogo proektu, vyrišyly nadaty nam «bezvidsotkovu pozyku», dopoky do nas ne dolučaťsja usi 300 osib. Ce zrobleno, aby my vidkrylyś zaraz. My povernemo ci košty, koly usi 300 zasnovnykiv buduť zibrani.
Koly my zapustyly lendinğ proektu, nam pryjšlo dekiľka vidgukiv stosovno togo, ščo vin ne ukraїnomovnyj. Todi, koly my ce čuly — nas ce deščo šokuvalo. Na sajti, jakyj my zaraz robymo, my peredbačajemo možlyvisť peremykannja na kiľka mov: anglijśku, rosijśku ta ukraїnśku. Tož šče odyn urok — ce dosluhajteś do porad inšyh ljudej.
Hočeťsja, ščob pro cej prostir znaly ne tiľky v Odesi, ale i znaly v inšyh mistah. U nas zasnovnyky ne vsi odesyty: bagato zasnovnykiv z inšyh mist Ukraїny, duže bagato zasnovnykiv pryjšlo do nas z inšyh kraїn, tož možna skazaty, ščo 4City – ce mižnarodnyj proekt.
—Jakoju vy bačyte Odesu za 2-3 roky pislja počatku roboty 4City?
Hočeťsja, ščob naše misto stalo kraščym. Po-perše — čystym. Ja ne hoču skazaty, ščo u nas brudne misto, ale prosto hočeťsja, ščob ljudy dolučylyś do ideї pokrašennja, ščob zadumuvalyś pro te, ščo treba sortuvaty smittja, prybyraty za soboju, ne lamaty te, ščo stvoryv inšyj. Hočeťsja, ščob misto bulo ohajnym. Hočeťsja, ščob ljudy ljubyly svoje misto, ščob turysty pryїždžaly do nas. Hočeťsja bačyty Odesu — vidkrytoju, cikavoju, jaskravo ta kvitučoju.