tviktor
Vijna zavždy bula častynoju kuľtury, a kuľtura bula častynoju vijny. I poky svit stežyť za tym, jak Ukraїna vojuje ne lyše stijkistju, a j vygadlyvistju, je te, ščo jednaje voїniv «izseredyny» — spiľnyj kuľturnyj kod.
Zmina vizuaľnoї kuľtury vijśka
V ostanni roky sered ukraїnśkyh vijśkovyh možna pomityty zsuv u symvolici dlja samoidentyfikaciї. Jakščo raniše vykorystovuvaly bagato čerepiv, mečiv, obraziv zi starodavńoї nordyčnoї čy slov’janśkoї mifologiї, to śogodni staje vse biľše nespodivanyh referensiv do populjarnoї kuľtury, zokrema anime.
Zamisť maskulinnyh symvoliv brutaľnosti j smerti — čuttjeve j emocijne, zamisť tradycijnogo — subkuľturne. Ci obrazy z’javljajuťsja na ševronah, našyvkah, tatujuvannjah i naviť u nazvah pidrozdiliv.
Anime-kuľtura postupovo staje častynoju vizuaľnoї identyčnosti vijśkovyh. Za čas služby v NGU ja zustriv čymalo bijciv, dlja jakyh anime — častyna osobystogo prostoru j vyrišyv glybše rozibratysja, jak ce zahoplennja pojednujeťsja z vijśkovoju reaľnistju. Ja pospilkuvavsja z dejakymy z nyh: pro їhnij šljah do Syl oborony, pryčyny služyty j pro te, jak anime zalyšajeťsja z nymy naviť na vijni.
Tak, bojeć z brygady Rubiž z pozyvnym Kevin zapevnjaje, ščo taki tajtly, jak-ot «Ataka Tytaniv», duže garno zarjadžajuť i motyvujuť :
Ja dojednavsja do NGU u 2025 roci. Možlyvo ce trohy piznuvato j vryvatysja potribno bulo šče včora, ale cja vijna nadovgo, tož nikoly ne pizno. Adže ce vijna za vyžyvannja našoї naciї. Vśogo ukraїnśkogo. Pry dejakyh rozkladah vže naši dity možuť rozrahovuvatyś rubljamy z tymy, kogo možuť zaselyty na našu zemlju zamisť nas. I meni ćogo ne hotiloś by. Ja ne tak bagato času zahopljujuś anime, ale, ščo točno možu skazaty ščo taki tajtly jak napryklad Ataka Tytaniv pozytyvno vplyvajuť na mij bojovyj duh
Kevin, bojeć brygady Rubiž
Anime jak sposib komunikaciї
Navedu mij osobystyj pryklad. Peršogo ž dnja na BZVP v navčaľnomu centri NGU ja rozkazuvav hlopcjam, ščo v pidrozdili, do jakogo ja hoču potrapyty, je tradycija robyty tatujuvannja, i ja hoču sobi tatu personaža z klasyčnogo anime 90-h «Kovboj Bibop».
Počuvšy ce, do nas pidijšov neznajomyj hlopčyna j pokazav na pleči tatujuvannja same zvidty. Tak my odrazu zatovaryšuvaly z Danylom, kotryj zaraz vže vykonuje zavdannja v odnomu z bojovyh pidrozdiliv Nacgvardiї.
Na peršyj pogljad, ce može svidčyty pro «molodu krov», jaku prytjaguje sučasna kuľtura, ale sered fanativ anime u vijśku je ne lyše dvadcjatyrični. Vijśkovi trydcjaty j soroka rokiv tak samo diljaťsja zahoplennjam uljublenymy gerojamy. Ce može svidčyty pro te, ščo anime davno perestalo buty niševoju subkuľturoju j stalo častynoju kuľturnoї movy dekiľkoh pokoliń.
Anime jak refleksija vijny
Anime — ce ne prosto «japonśki muľtyky», ce okremyj šar kuľtury z inšym, aniž jevropejśke, stavlennjam do možlyvostej, ščo nadaje animacija. U bagaťoh anime-tajtlah porušujuťsja temy, jaki stajuť osoblyvo blyźkymy na vijni: sens žyttja, strah smerti, vtrata, pam’jať, svoboda, obov’jazok.
Tvory na kštalt «Ataky Tytaniv» čy «Jevangelionu» pracjujuť zi strahom smerti, travmoju ta geroїkoju. Voїn može vpiznaty sebe v slovah geroja z «Ataky Tytaniv» Eren Jeger:
«Ja možu zrobyty ce. Ni, my možemo ce zrobyty! Tomu ščo my vsi buly osoblyvymy z dnja svogo narodžennja. My viľni!»
Eren Jeger
Samoidentyfikacija čerez anime — ne prosto danyna vpodobanij estetyci, ce sposib govoryty pro svij stan.
Sposib perežyvaty, osmysljuvaty, trymatysja.
Terapija čerez obraz
V anime často prysutnij dialog zi smertju. I vin ne zavždy tragičnyj — inodi vin spokijnyj, inodi — gnivnyj, inodi — ironičnyj. Ce rezonuje z dosvidom vijśkovyh, jaki ščodnja perebuvajuť u zoni ryzyku, i bačať smerť u nabagato biľš riznomanitnyh projavah, aniž zazvyčaj cyviľni.
Anime — ce sposib, jakym možna «rozklasty po polyčkah» vlasnu tryvogu j de dozvoleno buty vrazlyvym, ale pry ćomu — syľnym.
Takyj terapevtyčnyj efekt anime maje i dlja Volodymyra, jakyj prohodyť službu v v odnomu z bojovyh pidrozdiliv NGU:
Ja dojednavsja do Syl oborony čerez tak zvanu «busyfikaciju». Tak, dosvid nepryjemnyj, ale jakščo vže ja tut, to treba vykorystovuvaty svoї jakosti j vminnja dlja zahystu kraїny na maksymum. Raniše ja buv volonterom j rozumiv važlyvisť našyh zusyľ dlja boroťby z agresorom. Prote sam jty u vijśko ne navažuvavsja. Ale dolja vyrišyla inakše, tož teper ja tut. Dlja mene anime — ce i sposib vidvoliktyś, rozvantažyty psyhiku, j možlyvisť vidrefleksuvaty jakiś momenty, zrozumity ščoś pro sebe.
Volodymyr, vijśkovoslužboveć NGU
Natomisť Staršyj soldat Nacgvardiї Sergij Černjavśkyj z pozyvnym Madara vvažaje, ščo anime ne lyše staje terapijeju, a j nadyhaje — «jak u važki, tak i v horoši časy» 
Zavždy pislja peregljadu tajtla, jakyj spodobavsja, je motyvacija ščoś robyty, ščoś zminjuvaty u svojemu žytti ta vdoskonaljuvaty sebe. Anime ce ne prosto jakyjś muľtyk. Z anime ty perežyvaješ tysjači istorij, bačyš tysjači svitiv i tysjači riznyh storinok. I ce zavždy tysjači riznyh žyttjevyh momentiv, z jakymy ljudy kožnogo dnja stykajuťsja.
Madara, Staršyj soldat NGU
Madara takož nagadav, ščo narazi u vijśkovyh naspravdi je bagato možlyvostej, tiľky potribno obyraty pravyľnyj variant služby dlja sebe.
Važlyvoju kuľturnoju častynoju anime je i dlja Bogdana, jakyj takož prohodyť službu v lavah NGU:
Pryjednavsja do NGU šče v berezni 22 roku. Pryjednatysja vyrišyv z kiľkoh pryčyn. Po-perše – vvažav ce moraľno pravyľnym rišennjam dlja sebe. Po-druge — ne hotiv hovatysja j žyty, tak by movyty, u vygnanni. Na počatku dijsno bulo bagato moraľnyh dylem, varto čy ne varto jty, čy ja potriben moїj simʼї biľše, niž v armiї, ale zreštoju ja pišov
Bogdan, vijśkovyj NGU
Bogdan prygadav, ščo koly vin šče včyvsja v školi, anime ne bulo takym populjarnym, jak zaraz, i bulo skoriš stygmatyzovanym.
Todi ja jogo ne dyvyvsja (nu, jakščo ne rahuvaty «Naruto» čy «Korolja šamaniv», jakyh dyvylysja vsi dity na telekanalah), ale z rokamy počav pomičaty, ščo ljudy bagato i zahopleno govorjať pro dejaki tajtly, tomu vyrišyv podyvytysja sam. Peršym serjoznym tajtlom dlja mene buv, mabuť, «Zošyt smerti». Todi mene vyneslo, i ja perestav skeptyčno stavytysja do anime. Zaraz ja dyvljusja, može, najvidomiši tajtly, čytaju mangu, koly je čas. Podyvyvsja «Dandadan», «Vanpančmena», «Ğuren Lagan», «Ataku tytaniv», «Ideaľnyj smutok» (Perfect blue), «Magičnu bytvu», «Klynok, jakyj znyščuje demoniv», «Tvoje imʼja», «Papryku», peredyvyvsja vśogo Mijadzaki, potim pročytav jogo, pročytav Berserka, čytaju Vagabond. Nu, i zvisno podyvyvsja vśogo «Naruto» (Boruto počynav, ale vono jakeś tjagomotne
Bogdan , vijśkovyj NGU
Vijśkovoslužboveć takož vidznačyv motyvujučyj efekt anime:
Jakščo česno, majže v uśomu, ščo ja dyvyvsja (okrim Zošyta smerti), lejtmotyvom jde odna ideja: nikoly ne zdavajsja, vdoskonaljujsja — i vse u tebe vyjde. Ja dumaju, ščo za stiľky rokiv cja dumka vže vidklalasja deś u pidsvidomosti. Nu, i ne treba vidkydaty fakt togo, ščo anime – ce prosto garno. Osoblyvo Mijadzaki i Šinkaj. Časom, ce ščoś take, ščo prosto pryjemno dyvytysja čerez emociї, jaki peredaje avtor
Bogdan, vijśkovyj NGU
Prygadav Bogdan i osobystyj pryklad z žyttja, v jakomu anime-symvolizm u stosunkah iz drugom — prohodyť lejtmotyvom šče z časiv do povnomasštabnogo vtorgnennja:
U mene je drug, jakyj služyť v inšomu pidrozdili. My z nym bačymosja tiľky u vidpustkah. Šče do počatku povnomasštabnoї vijny, koly ja šče buv cyviľnym, my obminjalysja patčamy Madary i Hašyramy. I domovylysja, ščo koly vin poverneťsja z OOS, ja zustrinu jogo zi slovamy «Hašyrama! Ja čekav na tebe!». Koly ja zaraz pro ce kažu, ce zvučyť tupo… Ale v buď-jakomu vypadku, teper čekajemo zakinčennja povnomasštabnoї vijny. Dumaju my vse ž taky i zustrinemoś z cymy slovamy.
Bogdan, vijśkovyj NGU
Vplyv
Na pojednanni militari j pop-kuľtury zrosly cili brendy, napryklad, jak [p ko], ščo stvorjuje odjag ta aksesuary dlja vijśkovyh z anime tematykoju. Sered patčiv z gurtom DK Energetyk čy videogroju S.T.A.L.K.E.R., ščo je produktamy suto ukraїnśkoї kuľtury, legko pobačyty patči z tvoramy «Jevangelion» čy «Naruto», a na storinkah brendiv ne ridko naviť je cili interv’ju z vijśkovymy, jaki rozpovidajuť, jak їm podobajeťsja možlyvisť vyrazyty svoї vpodobannja.
Ne možna ne vidmityty, ščo anime-kuľtura dozvoljaje ukraїnśkym voїnam pozytyvno vplyvaty na inozemciv, jaki takož zahopljujuťsja anime. Napryklad, manga «Pryvyd Kyjeva» japonśkogo avtora Macudy Džjuko, jaku vin stvoryv pid vplyvom dij ukraїnśkyh ľotčykiv-oboronciv neba, dozvolyla ne lyše prodemonstruvaty geroїzm ukraїnśkyh voїniv inozemcjam, ale j zalučyla košty dlja vijśka.
U berezni 2023 roku avtor manğy Kobajaši Niki opublikuvav robotu pid nazvoju Battle Scar — ce istorija pro ukraїnśku vijnu očyma dytyny. Cja robota bula finalistom u konkursi Jump New World Manga Award, ščo možna vvažaty pozytyvnoju reprezentacijeju Ukraїny v kuľturi. Teper toj samyj avtor gotuje novu manğu — i ćogo razu pro odnogo z voїniv korpusu Azov.
Vže na cyh prykladah my bačymo, jak anime povoli vhodyť u militari kuľturu j naviť stvorjuje pozytyvni javyšča — ce ne trend, a same kuľturna mova. I osobystyh prykladiv voїniv, ščo rozmovljajuť takoju movoju, tysjači.
Vyrazni pryklady takoї «kuľturnoї movy» — ne lyše v iljustracijah čy ševronah. U tvitteri vijśkovoslužboveć iz pozyvnym Suń Czy 2.0 vede neoficijnu hroniku kiľkosti anime-faniv u svoїj roti: speršu bulo čotyry, za kiľka dniv uže p’jať, potim šisť. Narešti, jak povidomljajeťsja u finaľnomu tviti: «7j na bazi».
Ce ne prosto tviterśkyj mem — ce i je projav povsjakdennosti, de kuľturni vpodobannja zalyšajuťsja z bijcjamy nezaležno vid geografiї j sytuaciї. Ce sposib zberigaty sebe, svij styľ movlennja j refleksiї naviť tam, de vse namagajeťsja jogo sterty.