Telegraf Avenju
Vygadani Džordžem Lukasom «Zorjani vijny» — ce ne prosto kinofranšyza, a velykyj fenomen, jakyj zminyv svitovu kuľturu. Zavdjaky značnomu ta dovgotryvalomu vplyvu, Star Wars vže davno peretnuly meži lyše kinoproduktu ta zajnjaly važlyve misce u sviti popkuľtury.
Fiľmy, knygy, igry, igrašky ta inši produkty, pov’jazani zi svitom Zorjanyh vijn, majuť svoju virnu audytoriju ta staly častynoju žyttja miľjoniv ljudej po vśomu svitu. Kuľturni referenciї do Star Wars vykorystovujuťsja v bagaťoh tvorah inšyh avtoriv, a tehnologični tendenciї franšyzy svogo času zminyly svit specefektiv v kino.
Naviť jakščo vy ne fanat — vy use odno znajete bagato prykladiv togo, čym Star Wars zakripylyś u kuľturi. Ce, napryklad, krylati frazy na kštalt «Ljuk, ja tvij baťko» — jaka naspravdi zvučyť jak «Ni, ja tvij baťko». Abo kuľtovyj šolom Darta Vejdera, jakyj je majže najvpiznavanišym symvolom Zorjanyh vijn. Takož je bezlič posylań na Star Wars v inšyh tvorah — povnyj perelik jakyh, napevno, ne vyjde zibraty nikoly.
Dlja togo, aby ne rozpovidaty po desjatomu kolu odni j ti sami bajky, my vyrišyly zibraty p’jať nestandartnyh prykladiv, jak Star Wars motyvujuť abo vplyvajuť na svit.
Star Wars nadyhajuť muzykantiv — až do krytyky samoї franšyzy
Koncepcija džedaїv i syly; odvična boroťba miž dobrom ta zlom — te efemerne, ščo ne može ne nadyhaty ljudej. Osoblyvo, tvorčyh ljudej. Bagato amerykanśkyh muzykantiv abo zrostaly, abo naviť pam’jatajuť pojavu Zorjanyh vijn u kinoteatrah. Tomu posylannja na Star Wars u muzyci bulo lyše pytannja časom.
Zgadok legendarnoї franšyzy u muzyci duže bagato, ale rozpovimo pro najcikaviši. Napryklad, A New Hope gurtu blink-182, v jakij vokalist Mark Goppus porivnjuje divčynu svojeї mriї ta nerozdilenogo kohannja z pryncesoju Lejeju.
Abo, napryklad, Džon Bon Džovi, jakyj u 1980 roci faktyčno prokravsja do mikrofona na studiї zvukozapysu Power Station, de vin pracjuvav prybyraľnykom. Pro ščo može spivaty ljudyna, jaka u majbutńomu stane svitovoju zirkoju? Zvisno pro R2D2!
Ba biľše — Coldplay, napryklad, vzagali nadyhnuv inoplanetnyj gurt Mos Eisley cantina z peršogo fiľmu Zorjanyh vijn. Solist Kris Martin zaznačyv, ščo bez tyh dyvnyh čuvačkiv ne bulo b dev’jatogo studijnogo aľbomu Coldplay — Music of the Spheres. A Natali Portman, jaka sama grala u franšyzi korolevu Padme, kolyś zapysala rep-trek, de vysmijuvala jakisť fiľmiv za dopomogoju nu duže bad-bars.
Napevno, u rep-trekah zgadky Star Wars vzagali nemožlyvo porahuvaty. Svoї pančlajny na temu Zorjanyh vijn kydaly Eminem, Nas, Drake ta The Weeknd, Childish Gambino (vidomyj aktor Donaľd Glover, jakyj zgodom sam stav častynoju sagy u stričci «Gan Solo»), Kanye West, MF Doom ta Andre 3000. Ščo tam kazaty — naviť na treku z Biggie ta hlopcjamy z Wu-Tang zvučyť lajn v dusi: «ja jak Gan Solo z tŕoma ego ta tŕoma zarjadamy, tomu povynen bačyty try PO» (gra sliv z im’jam vidomogo droїda C3PO).
Star Wars dijsno zminyly pidhid do reklamy kinofranšyz
Zorjani vijny staly odnijeju z peršyh kinofranšyz, jaka počala aktyvno prodavaty licenzijni igrašky ta merčendajzyng. Ce vidkrylo novi možlyvosti dlja marketyngu i prodažu produktiv popkuľtury. Zgodom, uspih Star Wars same u cij galuzi sprobujuť povtoryty desjatky inšyh kinofranšyz — vid Garri Potteru do Transformeriv.
Takož elementy Star Wars možna pobačyty v reklamnyh kampanijah ta produktah. Napryklad, kompanija Coca-Cola stvorjuvala reklamu z tancjurystom Dartom Vejderom, a u Google Maps možna bulo peremykatyś miž zobražennjam planet za dopomogoju giperprostorovoї animaciї, jak u fiľmah sagy. J takyh prykladiv — tysjači. Takož vyjavyloś, ščo svitlovyj meč Vejdera pracjuje na batarejkah Energizer.
Krim togo, ščorične neoficijne svjato, pid čas jakogo kožnyj velykyj brend namagajeťsja zrobyty zi Star Wars kolaboraciju — vzagali svjato dlja marketologa.
Oberežno, reklama vyšče može vyklykaty sľozy.
Star Wars rjatujuť kinostudiї vid bankrutstva
Zorjani vijny nastiľky gigačad, ščo svogo času finansovo vrjatuvaly 20th Century Fox. Dlja studiї Star Wars stav blokbasterom nespodivano, zibravšy 100 miľjoniv dolariv za try misjaci — tak, ščo akciї Fox zrosly z 6 do až 25 dolariv za akciju ta prynosyly 1,2 miľjona dolariv na deń. Ta j varto pam’jataty, ščo na moment vypusku franšyzy 20th Century Fox bula majže bankrutom.
Ta j u Fox nihto ne rozgubyvsja — v 1977 roci kompanija deklaruvala nadprybutky ta reinvestuvala groši. Tomu smilyvo možna kazaty, ščo nastupni desjatylittja usi fiľmy, jaki finansuvav Fox, maly častku koštiv vid Zorjanyh vijn.
Star Wars možuť v polityku j religiju, naviť v Ukraїni
Obrazy ta ideї u Star Wars — nastiľky lakonični, ščo їh neodnorazovo vykorystovuvaly polityčni syly.
Napryklad, amerykanci vygadaly nazyvaty radjanśkyj sojuz same «Imperijeju zla» čerez vplyv Zorjanyh Vijn. U ti ž časy iniciatyvu prezydenta SŠA Ronaľda Rejgana po stvorennju systemy protyraketnoї oborony z elementamy kosmičnyh ozbrojeń ohrestyly Star Wars. Prote, ne vid šany do kinofranšyzy — prosto programa bula nastiľky fantastyčnoju za zadumom, ščo її prozvaly «Zorjani vijny». Rejgana ce dratuvalo, ale jogo pomičnyky vvažaly narodnu nazvu ne takoju vže j poganoju — bo tam peremogly «horoši hlopci». Najbiľše ce ne spodobaloś Lucasfilm, jaki naviť napočatku namagalyś sudytyś za torgovu marku, ale prograly sudy.
Stara polityčna karykatura na Star Wars Rejgana.
Na Zorjani vijny posylavsja u svoїh promovah prezydent SŠA Barak Obama. Pid čas vystupu u berezni 2013 roku Obama zaznačyv, ščo ljudy očikujuť vid ńogo «obrušennja džedajśkoї syly dumky» na supernykiv-respublikanciv.
Šče odyn cikavyj vypadok stavsja z Margaret Tetčer, koly vona peremogla na zagaľnyh vyborah u Spolučenomu Korolivstvi 3 travnja 1979 roku. Kolegy pryvitaly peremožnycju u gazetah, interpretujučy vidome gaslo Zorjanyh vijn u frazu «May the Fourth Be with You Maggie. Congratulations».
Margaret Tetčer vitajuť gaslom zi Star Wars.
Brytanija zavždy z teplotoju stavylaś do kinosagy. Pid čas perepysu naselennja u 2001 roci v Angliї ta Ueľsi majže 400 tys. osib (0,8%) vkazaly svoju religiju jak džedaїzm. Takym čynom, viruvannja džedaїv staly na četvertu shodynku sered najbiľšyh religij kraїny, pereveršyvšy sykhizm, judaїzm ta buddyzm.
Ta j zgadajte ostanni roky v ukraїnśkij polityci, koly z’javyvsja kandydat Dart Vejder vid Internet-partiї Ukraїny. Ta j u 2015 roci, v ramkah procesu dekomunizaciї, v Odesi statuju lenina pereobladnaly v pam’jatnyk Dartu Vejderu.
Dart Vejder z pasportom Ukraїny. Foto z vidkrytyh džerel.
Star Wars nadyhajuť astronomiv, biologiv ta psyhologiv — j trišky Ilona Maska
Naukovci duže poljubljajuť Star Wars — tomu isnujuť vže desjatky planet ta biologičnyh vydiv, jaki nazvani na česť Zorjanyh vijn. Krim togo, naviť psyhology poljubljajuť dekonstrujuvaty geroїv kinosagy.
Napryklad, raniše psyhology Rajan Gol i Sjuzan Fridman zamyslylyś, hto z personaživ ZV straždav na mentaľni rozlady. Dlja ćogo vony provely naukovyj eksperyment, de z’jasuvaly, ščo Dart Vejder straždav vid PTSR, Čubakka ne vmiv keruvaty gnivom, a Obi-Van Kenobi z klasyčnoї trylogiї mav stareču depresiju. Na dumku doslidnykiv, jedynym personažem bez rozladiv vyjavyvsja… Imperator Palpatin.
Nu i jak bez Ilona Maska — bagatorazovi rakety SpaceX, jaki dostavljajuť v kosmos ljudej i vantaži, nazvani Falcon same na česť kosmičnogo korablja «Tysjačolitnij sokil».
Falcon Heavy vid SpaceX. Džerelo: wikimedia.
Tak čomu vsi tak často posylajuťsja na Star Wars?
Naspravdi je dvi velyki pryčyny, čomu Zorjani vijny tak často vykorystovujuť tysjači tvorciv svitu. Perša — kolosaľnyj vplyv sagy. Usi, hto vykorystovujuť u svojemu produkti posylannja na Star Wars rozumijuť, ščo їh počujuť.
Druga pryčyna pov’jazana z peršoju — vže ponad 40 rokiv cej vsesvit je kuľturnym markerom ta zagaľnym dosvidom dlja bagaťoh ljudej. Šanuvaľnykamy kuľtovoї sagy je miľjony ljudej, a sotni miľjoniv točno čuly pro ZV.
Same tomu konstatujemo — vplyv Star Wars na svit važko pereocinyty, vin dijsno kolosaľnyj.