🙃 Kogo gotovi vysmijaty ukraїnśki rozvažaľni šou zarady rejtyngu

Ukraїnciv

Vysmijuvannja ukraїnciv ğruntujeťsja na konceptuaľnomu nepryjnjatti ukraїnciv jak reaľnoї etničnoї grupy z ukraїnśkoju kuľturoju ta movoju. Hoča ci telešou vvažajuťsja ukraїnśkymy, svij teleprodukt vony produkujuť rosijśkoju movoju, a ukraїnśku vykorystovujuť dlja zobražennja stereotypnyh ukraїnciv (hohliv). Ne dyvljačyś na istoriju ta na stolittja gnoblennja ukraїnśkoї movy ta prymusovoї rusyfikaciї naselennja, ci dva šou prodovžujuť vysmijuvaty ukraїnśku movu u sebe v teleperedačah.

Dyzeľ šou u svojemu nomeri «Jak vyvčyty ukraїnśku movu? Ržaka u Skladnosti spryjnjattja zahidnogo dialektu», vysmijav jak ukraїnśku movu, jakoju z osoblyvoju karykaturoju intonacijeju govoryla veduča programy, jaku grav Jegor Krutogolov. Tak samo i gucuľśkyj govir z jakogo zrobyly dialekt jakyj ne rozumijuť ukraїnci, tomu guculu jakogo grav Jevgen Gašenko, zaproponuvaly maljuvaty svoї vidpovidi.

Tak samo na istoriju ne zvernuly uvagu i v Kvartali, de u nomeri  «Ne bordeľ, a Šmaročos! Jak divčata legkoї povedinky perejšly ukraїnśkoju» vysmijaly perehid sfery obslugovuvannja na ukraїnśku movu. V nomeri krim karykaturnoї ukraїnśkoї movy z dodavannjam vygadanyh sliv dodaly i stereotypy pro ukraїnśku kuľturu, pobut i ukraїnśkyh žinok jak povij.

Takož obydva šou ne zabuvajuť pro obraz ukraїncja, jedyna meta v žytti jakogo je їsty salo ta pyty gorilku. 95 Kvartal v nomeri «Važka dolja siľśkogo hohla» cej stereotyp pošyrjuvav čerez pisnju, jaku spivav Jurij Tkač na foni slajd-šou zi svyneju, p’jučy gorilku ta poїdajučy salo.

Take zobražennja ukraїnciv vygljadaje nastiľky nerealistyčno ta nepryrodno, ščo tiľky pidkripljuje tezu rosijśkyh psevdonaukovciv pro «štučno sformovanu naciju» —  bo ščo ne realistyčne te štučne.

Jevreї

Jevreї, jak i ukraїnci, perežyly roky gnoblennja ta prynyžennja i na obraz jevreja rizni vlady naklaly harakterystyky jaki zaraz staly stereotypamy. Odnym iz najvidomišyh negatyvnyh stereotypiv je stereotyp žadibnogo jevreja. Jevreї často vvažajuťsja nenadijnymy u finansovomu plani. Negatyvni ujavlennja pro jevrejśkyj narod, jaki pidkresljuvaly žadibnisť i korupciju, suprovodžuvaly jevreїv protjagom stoliť jak v Ukraїni, tak i migracij, robljačy jevrejśki gromady ob’jektom dlja nasmišok abo v giršomu vypadku vony stavaly biľš vrazlyvymy do nasyľstva. Hoča hočeťsja nagadaty ščo jevreї buly vymušeni pracjuvaty z grošyma, tak jak antysemitśki zakony v suspiľstvah v jakyh vony žyly, zmusyly jevreїv pracjuvaty v finansovij sferi, za ščo neodnorazovo їh karaly. Napryklad, v okupovanij Ukraїni Rosijśkoju imperijeju, a potim i Radjanśkoju vladoju, jevrejam zaboronjaloś selytysja v selah ta maty vlasnu zemlju, tož pracja kupcjamy ta torgovcjamy bula dlja nyh vymušenoju. Tož, jak ne zvertaly uvagu na ukraїnśkyj istoryčnyh kontekst, tak ukraїnśki telešou ne zvernuly uvagu na jevrejśku istoriju.

Storinka Dyzeľ Šou v Youtube, jaka maje nazvu «Dyzeľ Studio», perepovnena zgadkamy pro «ekonomnyh» jevreїv ta «jevreїv-žlobiv», jaki to zdajuť to prodajuť kvartyry ta u jakyh groši ne vyb’juť naviť kolektory.

Okremymy je nomery Dyzeľ Šou pro dominujuču jevrejśku mamu ta nezgrabnogo syna, jakyj zaležnyj vid neї.

U Tori ta zagalom v jevrejśkij literaturi obraz materi je ključovoju figuroju, jaki daly zmogu iudaїzmu ta jevrejśkomu narodu vyžyty. Povaga do baťkiv i osoblyvo do materi vyznačajeťsja v desjaty zapovidjah, tomu vysmijuvannja takoї povagy do jevrejśkoї materi je vysmijuvannja jevrejśkyh tradycij jak takyh. Ale ci fakty ne zavažajuť odnomu z najrejtyngovišyh šou vysmijuvaty ta giperbolizuvaly stosunky jevrejśkoї materi ta syna.

Žinky

Protjagom bagaťoh stoliť buď-jaka kuľtura reguljarno prynyžuvala pevnyj klas ljudej — ale spiľno vsi vysmijuvaly žinok. Kolyś vysmijuvaly intelekt žinok vvažajučy ščo vony ne zdatni osjagnuty tu čy ynšu sferu naukovogo sprjamuvannja, pry čomu zaboronjajučy žinkam vstupaty u vyšči navčaľni zaklady. Žinky zdobuly svoje pravo na osvitu, tomu sfera gluzuvannja zminyla akcenty. Na ukraїnśkyh rozvažaľnyh šou aktyvno pošyrjujuťsja tak zvani «žarty pro blondynok», de biljava žinka potrapljaje u pevni sytuaciї, de kožna її replika akcentuje uvagu na brak intelektu ta seksuaľnu nerozbirlyvisť. Najčastiše biljavok vysmijujuť jak vodijok. Oś skriny z Youtube kanaliv cyh dvoh šou, ščo dovodjať systemnisť ta populjarnisť vysmijuvannja biljavok za kermom.

Ale ščo govorjať fakty. Jakščo posylatysja na infografiku Ukrinformom, v Ukraїni 65% DTP skojujuť čoloviky, todi jak 35% – žinky. Biľšisť avarij za učasti žinok ne majuť tjažkyh naslidkiv, todi jak čoloviky nabagato častiše stykajuťsja «lob v lob» abo ž zbyvajuť pišohodiv.

Stereotyp pro «tupisť» biljavok pošyryv i 95 kvartal u svojemu nomeri pid nazvoju «Rozvyvajuči igry dlja ditej ta blondynok». De brak intelektu u sebe i svojeї geroїni prodemonstruvav aktor Stepan Kazanin, jakyj grav molodu mamu jaka ne mogla ni pročytaty nazvu dytjačoї gry, ni rozibratysja jak graty u cju gru, jaka orijentovana na ditej vid tŕoh rokiv.

Šče na ščo ja zvernula uvagu, aktyvne vykorystannja v značenni žinka znevažlyvogo slovo «baba». Takož šče biľš znevažlyvogo zabarvlennja vono nabuvaje v konteksti jak, napryklad taki zagolovky do nomeriv 95 Kvartalu: «Baba — ce jak mužyk, tiľky girše!» abo «U čolovičomu kolektyvi ti šče baby» i moje uljublene de 95 kvartal odnočasno prynyzyv i žinok i čornoškiryh  «Jakščo prezydentom stav čornyj, to zmože i baba».

LGBTK+ spiľnota

Z kožnym rokom golos LGBTK+ person lunaje vse gučniše. Provodjaťsja prajdy u velykyh mistah Ukraїny, pryjmajuťsja zakony pro dyskryminaciju, ale dosi ni zakonodavča baza, ni pravoohoronni organy ne možuť zabezpečyty naležnogo zahystu LGBTK+ ljudjam, tomu bagato ljudej zmušeni pryhovuvaty svoju orijentaciju. Masla v vogoń dodajuť stereotypy, jaki zakripljuje ukraїnśke telebačennja. Jakščo i na našomu telebačenni z’javljajuťsja geї, to ce vyključno hlopci z vysokym tonom golosu i tak zvanoju «žinočoju povedinkoju». Ci stereotypy pošyrjujuť i komedijni telešou, ale ja vidsunu ce na zadnij plan. Bo u nomeri 95 kvartalu  «Nastja Kamenśkyh TRANSVESTYT — ce ja u fejsbuci pročytala», u peršij hvylyni vystupu lunaje takyj «žart»:

— «Koroče, ja nedavno pročytala, z’jasovujeťsja 30 vidsotkiv vsih čolovikiv — geї. Rozumiješ, kožen drugyj!  

— Kožen drugyj ce ne 30 vidsotkiv

— Olju, ce geї… Vony čhaly na zakony pryrody, ty dumaješ їm na matematyčni zakony ne pljuvaty»

Pošyrennja ujavleń pro stereotypnyh geїv uže i ne vygljadaje nastiľky kryčuščymy jak pošyrennja tezy pro «nepryrodnisť» gomoseksuaľnosty. Stereotypy pro geїv buduť trymatysja do peršogo znajomstva z gejamy, a zakriplena teza pro «nepryrodnisť» odnostatevyh stosunkiv bude trymatysja šče dovgo, bo zmusyty ljudej čytaty naukovi statti važče.

Ščob dovesty ščo «čhaly na pryrodu» scenarysty jaki pysaly cej nomer dodaju posylannja na stattju «Gej-gen — ce mif, ale buty gejem — ce «pryrodno», kažuť včeni» de korotko opysujeťsja doslidžennja Andrea Ganny jake dovodyť ščo budy gejem ce ne vybir i ne poklyk mody, a «pryrodna častyna našogo riznomanittja jak vydu».

Blackface

Ja vže zgaduvala pro nomer Kvartalu «Jakščo prezydentom stav čornyj, to zmože i baba» u konteksti znevažlyvogo poznačennja žinok, ale sam nomer vygljadaje tak:

Blackface — ce forma teatraľnogo grymu koly bili aktory zatemnjujuť škiru i grajuť afroamerykanciv. V pik svojeї populjarnosti grym vykorystovuvavsja z metoju vysmijaty čy degumanizuvaty afroamerykanciv, jaki tiľky otrymaly gromadjanśki prava. Same čerez istoryčne pidğruntja blekfejsu, vykorystannja ćogo grymu zaraz vvažajeťsja rasystśkym. V 2019 roci kanadśki ZMI opublikuvaly foto svogo prem’jer-ministra Džastina Trjudo na jakomu buv grym blackface, hoč foto buly zrobleni v period 1990-2001 rokiv, panu Trjudo dovelosja šče dovgo vybačatysja za ci foto.

Nepryjnjattja blekfejsu takož pov’jazani z koncepcijeju kuľturnoї apropriaciї. Ce sytuacija, za jakoї predstavnyky dominujučoї kuľtury vykorystovujuť atrybuty, cinnosti ta symvoly ynšoї, prygničuvaľnoї u mynulomu kuľtury dlja koryslyvyh cilej — jak pravylo, komercijnyh ta rozvažaľnyh.  Davajte šče raz pogljanemo na cej vystup i podumajemo čy ce rasyzm čy kuľturna apropriacija.

Vysmijuvannja pevnoї naciї, rasy čy spiľnoty — naviť pid prykryttjam gumoru — polegšuje degumanizaciju cijeї grupy naselennja.